Mijn winkelmandje

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Veel warmte en een zonnig maar beschut plekje is voor de kousenband extra belangrijk, nog meer dan bij slabonen en pronkbonen. Ook een hoge luchtvochtigheid is bevorderlijk voor de ontwikkeling van deze tropische plant. Dat maakt de kousenband eigenlijk beter geschikt voor de teelt in kas dan voor de buitenteelt. In kassen blijft warmte en waterdamp beter hangen. In warme landen zoals Suriname is de kousenband erg populair, daar wordt de inheemse plant dan ook volop gekweekt.



In de kas is de opbrengst vaak hoger, de plant zal vaak meer weelderig groeien en meer bloemen maken dan in de buitenlucht. Dat betekend overigens niet dat je de plant niet buiten kunt kweken, ook dan lukt het doorgaans best aardig om wat van de planten te oogsten. Na enige tijd -wanneer de planten wat groter zijn- zullen ze gaan bloeien. De kleine bloemetjes zijn heel herkenbaar en blijven maar kort open staan. Niet veel later is dan het eerste kleine maar lange boontje te zien. Vanaf dat moment kan het erg snel gaan, want hoewel de boontjes gigantisch lang kunnen worden groeien ze ook nog erg snel!

Tomatillo staat graag op een plekje in de volle zon en een klein beetje beschut, bij weinig wind. De vruchten rijpen sneller in de zon, maar gaan ook zoeter smaken als zij meer zonlicht krijgen. Deze standplaats is dus zeker niet te onderschatten. Snoeien of dieven is niet nodig bij de tomatillo.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Pronkbonen groeien net als stokslabonen. Eigenlijk zijn alle pronkbonen klimmende planten, waarbij de groeitop zich ergens omheen wil draaien. De pronkboon groeit dus het beste langs een lange stok van ten minste 2 meter lang (het liefst nog langer). Pronkbonen kunnen zeker gedurende een warme zomer erg snel groeien. Je kunt lange stokken in een piramidevorm tegen elkaar zetten en vastbinden. Aan de voet van iedere stok in de grond plant je dan 2-4 plantjes.

Pronkbonen lijken heel erg op snijbonen, maar zijn meestal langer dan de snijboon of stokslaboon. Pronkbonen hebben -in tegenstelling tot andere bonen- een ruwe schil. Je zet pronkbonen vooral op een warme en zonnige plek, in de volle zon dus. In principe groeit de pronkboon op de zelfde plek en op de zelfde manier als de stokslaboon. Wat de verzorging betreft verschillen de twee praktisch niets en je kunt ze dus dicht bij elkaar kweken, in het zelfde vak.

In tegenstelling tot winterpostelein, houd postelein van warmte en mag hierdoor pas rond mei ècht buiten worden gezet. Je kunt postelein bijvoorbeeld binnen voorzaaien in een grote pot of bak. Zo kan je de pot of bak direct buiten zetten wanneer het daar warm genoeg is. Omdat postelein zo van warmte houd zet je de plantjes het liefste in de volle zon, maar daar ontstaat wel een klein probleempje (zie onder het kopje "bodem" hieronder).

Madeliefjes groeien graag op een plek in de volle zon of minimaal in de halfschaduw. Het zonlicht is nodig om de bloemetjes open te laten gaan. Omdat madeliefjes meerjarig en winterhard zijn kan je er meerdere jaren van genieten. Ze komen dus ieder jaar weer terug of zaaien zichzelf uit.

Munt ruikt lekker fris en is een zeer geliefde plant, zo wel in ons land als in andere landen. Toch zet je het plantje liever niet in de volle grond waar deze vrijwel onbeperkt kan groeien. Munt kan namelijk ontzettend gaan woekeren. Binnen een jaar kan het plantje de tuin hebben overwoekerd. Dat is niet zo fijn, tenzij je wel héél erg van munt houd natuurlijk. Dit maakt munt dan wel weer een goede bodembedekker, op plekken in de tuin die je snel wilt laten overgroeien. De wortels van munt kunnen over randen van perken groeien, over smalle tegelpaden, en elders in de grond een nieuwe plant op laten komen. Ook kan munt zichzelf makkelijk uitzaaien. De plant zal gaan bloeien, de zaden vallen van de plant en er ontstaan overal nieuwe muntplantjes.

Op een plekje in de halfschaduw groeit munt al erg goed. Wintergroen is het plantje alleen niet, maar winterhard is die zeker wel. Munt sterft aan het einde van het jaar boven de grond af. De wortels blijven dan in leven, en in het voorjaar komt munt opnieuw boven de grond. Waar munt zichzelf heeft uitgezaaid ontstaan ook jonge plantjes. De wortels kunnen in de tussentijd naar andere plekken zijn gekropen, waar vervolgens ook nieuwe planten ontstaan. In slechts enkele jaren tijd kan je opeens tien keer zo veel munt hebben staan. Als je munt in een pot kweekt, kies dan een ruime pot zodat de grond iets minder snel uitdroogt. En knip de bloemen natuurlijk af vóór de zaden eraf vallen, want anders zaait de plant zich snel overal uit.

Broccoletto, bimi, broccolini, aspergebroccoli of babybroccoli... Hoe je de groente ook wilt noemen, je verzorgt deze ongeveer het zelfde als gewone broccoli. De plant kan dus ook prima op een plek in de halfschaduw staan. Het blijft wel een koolgewas natuurlijk, dus daar is het een en ander voor nodig (lees ook onder het kopje "bodem" en "voeding"). De planten kunnen aardig groot worden maar staan ook goed als deze dichter op elkaar staan.

Paprika's zijn leuke plantjes om te kweken. Vooral omdat je ze in iedere tuin, op ieder balkon of dakterras en elk ander plekje kunt kweken. Zo lang daar maar een flinke hoeveelheid zonlicht en warmte krijgen, doen ze het er vast erg goed. Paprika's zijn uitstekende planten voor in (dan wel ruime) potten en bakken en de planten kunnen, afhankelijk van het soort, erg groot worden. Ze maken meestal niet veel blad maar wel grote stengels.



Paprika's en bestuiving, dat is nog wel even een dingetje. Paprika's zal je zeker moeten bestuiven. Insecten en de wind doen veel voor je, maar niet alles. Net als bij tomaten kan je paprika's voorzichtig tegen de stam tikken met een stokje, of de plant voorzichtig schudden. Paprika's zijn zelfbestuivend, maar hebben wel hulp nodig van de wind. Zeker als je de planten in een kas kweekt (wat sterk is aan te raden, maar geen vereiste is), is het nodig om de bestuiving zelf in handen te nemen. Normaalgesproken schud de wind de planten heen en weer, in de kas zal jij dat even moeten doen. Bloemen die niet (goed) zijn bestoven, vallen van de plant af en worden zo teruggegeven aan de natuur.

De zoete aardappel kan snel groeien en maakt steeds meer wortels en scheuten die uiteindelijk (slingerende) stengels zullen vormen. Omdat de zoete aardappel pas na half mei naar buiten of in de kas gezet kan worden, heeft deze tot die tijd dus nog wel wat ruimte nodig. Het kweken van de zoete aardappel in een kas is sterk aan te raden. Deze niet-inheemse plant heeft namelijk veel warmte en zonlicht nodig, maar ook een beschut plekje waar deze beschermd wordt tegen een sterke wind.

Ook wanneer de zoete aardappel wordt uitgeplant heeft deze nog veel ruimte nodig om te groeien. De plant wordt namelijk vele malen groter (vooral langer) dan een gewone aardappel en het is eigenlijk een beetje een klimplant. Omdat deze geen hechtrankjes maakt moet je de scheuten ergens omheen of tussen kunnen leiden. Wat ondersteuning zoals een hekwerk, trellis, betongaas of stevig net is dan ook geen overbodige luxe als je zoete aardappelen wilt kweken. De plant zelf kan zo'n anderhalve meter hoog worden in de periode dat deze hier groeit. en is ook uitstekend als een soort bodembedekker.

Rucola is een heel klein plantje, waarvan je er gelukkig heel veel dicht op elkaar kunt zetten. Rucola is daarom ook uitstekend voor in alle potten en bakken en het past overal tussen. Op het balkon, in de achtertuin, op het dakterras, waar je maar wilt. De plantjes kunnen de volle zon in een hete zomer absoluut niet verdragen. In het voorjaar en najaar kan je rucola wel voorzichtig op een plekje in de volle zon of in de halfschaduw zetten, maar zet rucola in de hete zomer zeker op een schaduwrijk plekje. Hiermee voorkom je dat de plantjes doorschieten (vroegtijdig gaan bloeien). Eigenlijk is rucola een koolsoort, maar je kweekt het plantje toch als bladgewas want deze hebben de zelfde behoeften.

Kurkuma groeit op vergelijkbare wijze als gember, je plant een wortel en deze groeit verder in de grond. Omdat kurkuma een tropische plant is kan je deze het beste op een warme en lichte (maar toch enigszins beschutte) plaats zetten. Kurkuma kan in een kweekkas worden gekweekt, maar ook buiten als je het geluk van een goede zomer hebt. Een kennis van mij kweekt kurkuma in de vensterbank, al jaren, en dat gaat opvallend goed!

Palmkool, officieel Cavolo Nero of Nero di Toscana, is een koolsoort die de naam "palmkool" te danken heeft aan de vorm van het blad. Dit heeft namelijk veel weg van de vorm van het blad van een palmboom. Paksoi lijkt dus echt op een mini palmboompje, en zeker als je het onderste blad eerst oogst ziet het er echt zo uit. Palmkool wordt aardig groot, net als boerenkool en andere koolgewassen die voor het blad worden gekweekt. Het beste kan je dus zeker de geadviseerde plantafstand aanhouden, en tussen eventuele rijen zelfs een grotere afstand aanhouden.

Veldkers is niet bepaald een veeleisend plantje. Het wordt immers vaak gezien als onkruid omdat dit tussen de tegels groeit en in grote getalen voorkomt in het wild. Veldkers is één van de kleinere en zeker een van de makkelijkste plantjes om zelf te kweken. Ook op plekken in de halfschaduw groeit het plantje goed. Op erg schaduwrijke plekken groeit veldkers minder goed.

Weegbree kan erg gaan woekeren als deze zichzelf uitzaait. Om dit te voorkomen knip je de bloemen voor het uitbloeien van de plant af en zaai je weegbree in een pot of bak. Hoewel weegbree vooral als onkruid wordt bestempeld (ik vind onterecht), is de plant ook erg nuttig en schijnt deze geneeskrachtig te zijn. Onder het kopje "gebruiken" meer daarover. Leuk om te weten is dat, als je weegbree in het wild tegenkomt, de bodem daar erg voedzaam en ook schoon is. Weegbree kan heel breed worden (tot wel een halve meter breed), dat komt vooral door het blad dat heel lang kan strekken. Zo veel ruimte is echter lang niet vereist om het plantje te laten groeien. Een plekje in de volle zon of in de halfschaduw vind weegbree het prettigste.

Witlof is een cichorei en kan je dus ook als slasoort kweken, maar de teelt van de witte en puntige kropjes witlof is een stukje ingewikkelder. Om precies te zijn bestaat de teelt van witlof zoals we dit kennen uit twee fases. Op plekken in de halfschaduw doet witlof het ook erg goed. De teelt van witlof als slasoort is niet echt de teelt van witlof, maar gewoon van cichorei. Deze teelt verloopt niet veel anders dan de teelt van een krop sla of andijvie. Als je door hebt hoe het werkt is de teelt van de puntige kropjes witlof veel leuker.

Witlof wordt in twee delen gekweekt. Zie ook de verschillende zaaikalenders voor een zaai- en plantoverzicht. Tijdens het eerste deel (in de zomer) kweek je een dikke, grote wortel. Dat is belangrijk voor later. Let hierbij extra goed op de benodigde grondsoort en voedingsstoffen. Je houd hierbij rekening met de plantafstand en de afstand tussen de rijen, want de planten moeten de ruimte krijgen om te groeien. Het eerste deel van de kweek vind plaats gedurende de zomer. In de herfst graaf je de planten met wortel en al uit. Je snijd dan de plant dan radicaal enkele centimeters boven de wortel af. Wat overblijft is de (als het goed gelukt is) dikke en lange penwortel van de plant met een stompje bovenop. De wortels kan je enkele weken laten liggen.

Tijdens het tweede deel van de teelt graaf je de wortels weer in. Dat doe je ofwel in een bak binnenshuis, of gewoon weer in de grond waar je de wortels hebt uitgegraven. Dit maal hoef je zeker geen rekening te houden met de plantafstand en dergelijke. De wortels mag je dus ook heel dicht op elkaar of nagenoeg tegen elkaar aan zetten. Sterker nog, dit is zelfs beter voor de krop die straks gaat groeien. Wat er in het tweede deel van de kweek extra belangrijk is, is dat je de planten afdekt met een donker doek. Als je de wortels in een grote bak hebt gezet kan je deze binnenshuis in de donkerste kamer zetten. De wortel heeft nog voldoende energie om de plant opnieuw te laten groeien, maar door het gebrek aan licht blijft de krop bleek/wit van kleur. Door de wortels dicht op elkaar te planten krijg je een smal en puntig kropje. De plant "denkt" als het ware dat deze half onder de grond zit en omhoog moet groeien. Het blad groeit dus niet opnieuw uit in de breedte.

Bloemkool wordt erg groot en neemt behoorlijk wat ruimte in. Heel belangrijk: kies een plek uit waar de voorgaande jaren geen koolsoorten hebben gegroeid en pas wisselteelt toe. Dit doe je om schimmels en ziektes te voorkomen, maar ook om de balans in voedingsstoffen van de bodem in stand te houden. Bloemkool doet het goed in de halfschaduw. In de zomer kan het blad enigszins slap gaan hangen door de warmte. De halfschaduw is daarom beter dan de volle zon, maar beiden zijn mogelijk. Ook op schaduwrijke plekken groeit bloemkool meestal aardig, maar bij meer zonlicht (op het blad, niet op de bloemkool zelf) zal je merken dat dit de groei bevorderd.

Wanneer de bloemkool zelf begint te groeien in het hart van de plant, is het belangrijk om deze af te dekken met het blad dat er omheen groeit. Dat is belangrijk, want door zonlicht zal de witte bloemkool verkleuren en wordt deze geel-achtig van kleur. Daarnaast zal de bloemkool eerder gaan openbreken in kleinere stukjes als er veel zonlicht bij komt, en dan heb je geen mooie en hele bloemkool meer. Wanneer de bloemkool begint te splitsen in delen, dan is de bloei het volgende dat op het programma staat. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Door de bloemkool af te dekken wordt deze groter, blijft deze heel en mooi wit van kleur.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

De pruim is alles behalve een potplant. Daar is een pruimenboom simpelweg niet geschikt voor. De boom heeft ruimte nodig. Een pruimenboom wordt doorgaans veel groter dan bijvoorbeeld een appelboom of perenboom, wat de pruim minder geschikt maakt voor op de moestuin. Wel leuk als je een erg grote tuin hebt. Er zijn ook iets kleinere pruimensoorten die je kunt kopen bij een kweker. Laat je adviseren over wat het beste in jouw omgeving past. De pruim zet je bij voorkeur in de volle zon, of bij uitzondering in de halfschaduw.

Aalbessen staan goed op een plekje in de halfschaduw of in de volle zon. De aalbes is een vaste maar niet wintergroene struik waarvan je de heerlijke besjes kunt eten. Het is een relatief makkelijk te kweken struik die dus lang op de zelfde plek blijft staan. Kies de plaats waar je een aalbes wilt planten dus zorgvuldig uit, zodat deze direct op de goede plek staat waar de struik het naar z'n zin heeft. De aalbes loopt al vroeg in het voorjaar uit en bloeit als één van de eerste -samen met vroege appelbomen en ander kleinfruit.

De bomen waar de perzik en nectarine aan groeit zijn nagenoeg het zelfde en qua verzorging verschillen ze niets. Oorspronkelijk komt de perzik of nectarine uit warme streken en zijn de boompjes absoluut niet winterhard. Tegenwoordig zijn er rassen die ook in ons klimaat een winter best kunnen overleven. Maar dan ligt er nog wel een gevaar op de loer, want perziken en nectarines bloeien meestal al heel vroeg in het jaar. Dat kan zelfs al in maart zijn, en dan is de kans op vorst nog aardig aanwezig. De bloesem zal dan natuurlijk stuk vriezen en je hebt dit jaar geen perziken of nectarines. Je kunt het stuk vriezen van de bloesem voorkomen door de boom te beschermen bij nachtvorst. Dat kan met dubbel noppenfolie, plastic zakken of vliesdoek om de boom te wikkelen. De bloesem is een stuk moeilijker te beschermen. Als het boompje in een (grote) pot staat, verplaats deze dan tijdelijk naar binnen en zet de boom op het lichtst mogelijke plekje in huis.

Citroengras komt uit tropische streken. Dat betekend dat sereh, zoals de plant ook wel wordt genoemd, veel warmte nodig heeft. Ook heeft citroengras veel licht nodig en de ideale standplaats is dus echt in de volle zon. Je kunt de plant in een pot kweken en buiten zetten vanaf half mei, maar het kan ook in de volle grond in een kas. In tropische streken wordt de plant tot wel anderhalve meter hoog, maar hier zal de plant niet zo groot worden. Het tropische plantje staat graag een beetje beschut, beschermd tegen de wind. In de kas zou deze het dus uitstekend kunnen doen.

Citroengras of sereh is beslist niet winterhard, maar bij de teelt in potten of bakken kan je de pot of bak in de winter binnen zetten. In de kas wil het soms ook lukken om sereh te overwinteren, als je de plant extra in bescherming neemt. Als je citroengras in de volle grond zet in een kas, bedenk je dan goed dat de plant hier nog jaren kan blijven staan (mits deze de winters overleefd). Citroengras blijft toch een vaste plant.