plant banner

Kiwi
Actinidia chinensis - Actinidiaceae
Zaaien kweken en oogsten

°C-25
CM350
x
CMx
Jan.
Feb.
Mrt.
Apr.
Mei.
Jun.
Jul.
Aug.
Sep.
Okt.
Nov.
Dec.
alles
planten
jaarlijks
  Zaaien onder glas
  Planten in kweekkas
  Buiten zaaien
  Buiten (uit)planten
  Bloeitijd
  Oogsten
  Snoeien

Kiwi planten, kweken en oogsten!

Kiwi draagt de (Latijnse) wetenschappelijke naam Actinidia chinensis en is een lid van de kiwifamilie, ook wel actinidiaceae.

Samenvatting

De kiwi is een heerlijke maar vooral supergezonde vrucht. Zelf kiwi's kweken is niet moeilijk maar vergt wat inspanning. Kiwi kweken we het liefst in de zon. Genoeg water geven, regelmatig bemesten en jaarlijks de kiwi snoeien. De kiwi is een slingerplant. Kies vooral ook het juiste soort, of de juiste soorten als je een kiwi plant wilt.

Er zijn mannelijke en vrouwelijke maar ook zelfbestuivende kiwi's. Je hebt dus van beide geslachten een kiwi plant nodig, of ten minste één zelfbestuivende als je die hebt. Kiwi bloemen moeten worden bestoven door hommeltjes en bijtjes. Dat lukt alleen als de juiste kiwisoorten bij elkaar staan.

Op zich kan je kiwi zaaien maar dit is ingewikkeld, onzeker en duurt lang. Het wordt dus eigenlijk nooit gedaan. Kiwi planten we daarom als stekje in de tuin. Je kunt een kiwi planten in het voorjaar, zodat deze de rest van het jaar kan wortelen en goed kan aanslaan. In het najaar kan je dit beter niet doen.

Kiwi oogsten we het liefst na de eerste vorst, of eerder als de kiwi's dan al rijp zijn. Je kunt een kiwi plukken met de hand, maar meestal knippen we hele trosjes met kiwi's in één keer van de plant af. Jaarlijks kan je de kiwi snoeien om deze in toom te houden. We snoeien vooral de zijtakken terug maar laten de hoofdstam met rust.

Kiwi soorten

De kiwi is lid van de naar zichzelf vernoemde familie, de kiwifamilie. De meest bekende kiwi's zijn groene kiwi's, maar ook gele kiwi's zijn erg populair. Groene kiwi's smaken over het algemeen zuurder. De gele kiwi, vooral bekend bij de naam "Kiwi Gold" is juist een hele zoete kiwi.

Daarnaast is er ook nog een bijzondere kiwisoort, de rode kiwi. Eigenlijk is de rode kiwi gewoon geel. Er zit alleen een randje van rood vruchtvlees rondom de witte kern in de vrucht. Welk soort kiwi je ook kweekt, de kiwi maakt altijd mannelijke en vrouwelijke bloemen, of zelfs mannelijke en vrouwelijke planten.

De meeste kiwi's zijn dus tweehuizig met mannelijke en vrouwelijke planten. Toch zijn er ook zelfbestuivende kiwisoorten. Het kan dus zijn dat je meerdere kiwiplanten nodig hebt, anders krijg je geen vruchten. Over de bestuiving lees je meer bij bloei en bestuiving verder op deze pagina.

De kiwi wordt ook wel Chinese Kruisbes genoemd en de kiwi is een slingerplant. Een slingerplant die erg snel kan groeien, trouwens. Opvallend bij kiwi's is dat ze zeer veel vitamine C bevatten. In één vrucht zit meer dan anderhalf keer de dagelijks aanbevolen hoeveelheid.

Kiwi zaaien en planten


Wanneer kan je kiwi planten?
Kiwi planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot mei.

Een kiwi kan je het beste planten in het voorjaar. In het eerste jaar heeft de kiwi tijd nodig om goed te wortelen en aan te slaan. In het eerste jaar zal de plant vooral in de hoogte groeien, om één lange stengel te maken. Daarna maakt de kiwi steeds meer vertakkingen, waarmee die ergens omheen wil slaan. Het blijft een slingerplant.

Kiwi planten

Een kiwi plant je het beste in het voorjaar, als je geen vorst meer verwacht. De plant heeft tijd nodig om goed te wortelen en aan te slaan. Als je de kiwi in het najaar plant dan is deze vóór de winter nog niet sterk verankerd. Dat maakt het jonge kiwiplantje kwetsbaar voor de vorst die gaat komen. Daarom plant je de kiwi niet in het najaar.

Na het eerste jaar mag je verwachten dat de kiwi goed is geworteld in de grond. Geef je plant zeker direct na het planten extra zorg en aandacht, lees: water en eventuele bemesting, zo min mogelijk of helemaal niet snoeien...

Kiwi in pot

Je kan een kiwi in een pot planten. Niet heel gebruikelijk maar met wat speciale zorg lukt dat. Zelf heb ik dat een tijdje gedaan in een zeer grote kuip. In de kuip stond een houten paal. Daar groeide mijn kiwi omheen. Wil je een kiwi kweken in een pot, kies dan een ruime pot of kuip om de plant in te zetten. Een pot van 50 liter is denk ik het minimale.

Dat neemt niet weg dat de vollegrond het beste blijft voor je plant. Daar heeft je kiwi gewoon veel meer ruimte om te wortelen.

Kiwi zaaien

De vruchtjes zitten vol kleine, zwarte zaadjes. Kan je dan ook een kiwi zaaien? Op zich wel, want de plant is goed bestoven en heeft een vrucht gemaakt. De zaadjes daarin zijn dus levensvatbaar. Het duurt alleen wel erg lang en je hebt dus veel geduld nodig. Dat is niet het ergste, want een kiwi zaaien geeft ook erg veel onzekerheid.

Je weet nooit of de kiwi die je zaait éénhuizig of tweehuizig is. Als jouw kiwi tweehuizig is -en die kans is groot- dan weet je nog steeds niet of het een mannetje of vrouwtje is. Dat zie je pas tijdens de bloei, en voor jouw plant bloeit ben je ook wat jaartjes verder. Reken maar op minimaal vier of vijf jaar voor je bloemetjes kunt zien zitten.

Het zaaien van een kiwi is dus niet handig. Het is hooguit een leuk experimentje. Als dat experimentje lang genoeg in leven blijft kan je deze misschien alsnog planten. Dan ben je dus vier of vijf jaar verder. Veel makkelijker is om kiwi's als kleine plant te kopen en deze in de tuin te zetten. Je weet dan ook welk soort en geslacht het is.

Per vierkante meter kan je ongeveer 0 tot 1 kiwi planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 0 tot 1 kiwi planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Kiwi standplaats en verzorgen

Over het algemeen zijn kiwi's best makkelijk te kweken. Toch vragen de planten wel wat zorg en aandacht. De vruchten worden groter als je de plant goed verzorgt, anders zijn het meer een soort besjes. Overigens ook lekker! Dat weet ik uit ervaring, want we kregen het eerste jaar piepkleine kiwi's. Ze waren nog steeds erg lekker.

Het is niet waarschijnlijk dat je in het eerste jaar na aanplant al direct vruchten krijgt. Vrijwel altijd moet zo'n kiwiplant eerst goed aanslaan. Eenmaal goed geworteld dan kan je kiwi ook vruchten gaan dragen. Zo iets is leuk om naar uit te kijken. Kiwis groeien namelijk in trosjes.

kiwis vruchten groeien in trosjes kiwi trossen

Kiwi's groeien in kleine groepjes van soms één, twee of drie tot vaak wel tien of soms zelfs vijftien vruchten. De kiwi's groeien allemaal aan een eigen steeltje maar komen uit dezelfde bladoksel. Wanneer de kiwi's groter worden hangen ze allemaal tegen elkaar aan naar beneden.

Winterhard / standplaats

Het beste zal een kiwi altijd in de vollegrond groeien. Daar heeft deze alle ruimte en wordt zo'n plant ook ècht gigantisch. Je kunt zo'n plant langs de hele schutting leiden of over een (houten) overkapping laten groeien zodat je de vruchten van onderen kunt plukken.

Een kiwi staat graag in de volle zon. De kiwi komt oorspronkelijk uit het verre oosten en groeit het beste in een gematigd klimaat. Van oorsprong is de kiwi niet heel sterk winterhard. De meeste gecultiveerde soorten zijn dat inmiddels wel, denk aan kiwiplantjes die bij kwekers vandaan komen en in de winkels te vinden zijn.

De meeste winters overleeft je plant vast wel. Je kunt 'm beschermen voor de zekerheid. Hoewel de meeste gecultiveerde soorten aardig winterhard zijn, kan je de kiwi beter toch beschermen bij hele strenge vorst. Bovengronds kunnen sommige minder winterharde soorten volledig afsterven. De planten lopen dan in het voorjaar wel weer vanuit de wortel opnieuw uit.

Kiwi in pot verzorgen

Zelf hebben we een hele tijd een kiwi in een hele grote pot gehad. Het was niet ideaal, de vollegrond is veel beter maar in pot is dus best mogelijk. In de pot zet je dan een grote houten paal. Vanaf de paal span je eventueel wat dikke, stevige draden naar een pergola of dakrand. Door regelmatig voeding te geven blijft de kiwi ook in zo'n pot goed groeien. Voeding spoelt in potten heel snel uit.

Na ongeveer drie jaar wordt zo'n pot echt te klein en zet je de kiwi het beste over in de vollegrond.

Je zou dus -zo lang je een hele grote pot hebt- ook een kiwi op balkons kunnen zetten. Houd er rekening mee dat ook dan de planten erg groot kunnen worden. Het is dus niet erg geschikt voor op een klein balkonnetje. Ook is het belangrijk dat de kiwi zo veel mogelijk zon krijgt door deze op het zuiden te zetten.

Groeiwijze als slingerplant

Kiwi's wikkelen zich ergens omheen en "slingeren" dan naar het volgende om zich omheen te wikkelen. De kiwi is een slingerplant. De delen die goed vastzitten zullen na verloop van tijd verhouten. Ze worden dan hard en houtachtig. Je kunt het vergelijken met boontjes. De manier van groeien dan, want de plant zelf is natuurlijk totaal anders!

Leuk is daarom ook om een aantal kiwiplanten bijvoorbeeld over een frame-overkapping te laten groeien (wel in de vollegrond). Dan kan je de kiwi's straks van onder de overkapping plukken.

Kiwi is een meerjarige plant, wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -25℃.

Kiwi combinatieteelt en wisselteelt

Kiwi's worden doorgaans langs hoge palen gekweekt, waarbij de planten langs draden tussen de palen worden geleid.

Kiwi
Voor het kweken van kiwi hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Kiwi goede buren
Kiwi kweken kan goed samen met bieslook, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Kiwi slechte buren
Kiwi heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

kiwi planten kweken keukenplanten

Kiwi water geven

Hoeveel water heeft een kiwi nodig? Kiwi kweken lukt het beste op een constant licht vochtige bodem. Geef daarom bij droogte extra water. Op een hete, droge zomerdag is een halve gieter van tien liter voldoende, maar bij een kiwi in pot of kuip geef je waarschijnlijk meer.

Kiwi grondsoort en bodem

Welke grond heeft een kiwi nodig? Kiwi kweken doe je op een neutrale tot zeer licht zure grondsoort. De ideale bodem is humusrijk en zeer voedzaam. Naast het gebruiken van compost en het strooien van koemestkorrels (om de structuur te verbeteren) is ook bemesten vereist voor de teelt. Zorg dat overtollig water makkelijk weg kan.

pH

5.5
7.0

Kiwi tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

kiwi grote planten keukenplanten

Kiwi bemesten

Moet je kiwi bemesten? Ja, voor de teelt is bemesten vereist. Alleen een goed gevoede kiwi produceert vruchten. Geef een sterke meststof, maar wees iets terughoudend met het geven van stikstof. Hierdoor maakt de plant erg veel blad en in verhouding weinig bloemen en dus vruchten (of zelfs helemaal geen).

Het kan handig zijn om jaarlijks wat kalk te strooien rondom de kiwi. Kiwi kweken lukt namelijk niet op gronden die te zuur zijn, en hiermee maak je de grond meer alkalisch. Dit verbetert de opname van voedingsstoffen.

N8
P10
K10

Voor het bemesten van kiwi adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 8-10-10 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?

Kiwi bloei en bestuiven

Wanneer bloeit kiwi? Kiwi bloeit doorgaans van mei tot juni.

Bestuiving is bij kiwiplanten heel belangrijk, want zonder een goede bestuiving krijg je geen kiwi's. Gelukkig hoef je kiwi's niet met de hand te bestuiven. Zweefvliegjes, bijtjes en hommeltjes zijn gek op de bloemen van de kiwiplant zoals je hieronder kunt zien. Natuurlijk moet je één ding weten, welk soort kiwiplant je hebt.

Een mannelijke kiwiplant, vrouwelijke kiwiplant of een zelfbestuivende kiwiplant. De eerste twee zijn tweehuizige kiwi's en de laatste, de zelfbestuivende, is een éénhuizige kiwiplant.

kiwi bloemen bestuivende insecten bestuivers bijtjes bijen

Je kunt vroeg in het voorjaar de bloemknopjes zien zitten, vlak na het uitlopen van de nieuwe blaadjes. Dan weet je dat deze in elk geval bloemetjes gaat maken, want de kiwi bloeit in het late voorjaar. Als je de bloemknopjes ziet dan is je kiwi in elk geval goed aangeslagen na het planten, en kan het kiwi's kweken beginnen.

kiwi kiwiplant gesloten jonge beginnende bloemknopjes ongeopende

De bloemknopjes barstten open in het middelvroege voorjaar, meestal in vijf gelijke stukken. Van binnenuit beginnen meestal witte bloemblaadjes te verschijnen zoals op de foto hieronder. Een kiwi planten zal in het eerste jaar niet direct vruchten opleveren. Het duurt vaak één of zelfs twee jaar voor je de eerste kiwi's krijgt.

kiwi kiwiplant gesloten bloemknoppen ongeopende knoppen

Tweehuizige kiwiplanten

De meeste kiwiplanten zijn mannelijk of vrouwelijk. Je hebt dan twee planten van het tegengestelde geslacht nodig om kiwi's te krijgen. Aan de vrouwelijke kiwiplant komen de kiwi's. De mannelijke planten zijn alleen goed voor de bestuiving. Met één mannelijke kiwiplant kan je tot wel 8 vrouwelijke kiwiplanten bestuiven.

kiwi mannelijke kiwiplant tweehuizige eenslachtige bloemen kiwibloemen bloei

Het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke kiwiplanten zie je alleen tijdens de bloei. Hierboven zie je bloem van een mannelijke kiwiplant. Er zitten alleen meeldraden in en geen stampers. Op de foto verderop zie je de bloem van een zelfbestuivende kiwiplant. Als je die bekijkt wordt het verschil goed duidelijk.

Zelfbestuivende kiwiplanten

Er zijn ook zelfbestuivende kiwisoorten. De zelfbestuivende kiwiplant maakt kiwi's zonder dat er een andere plant voor nodig is. Een extra mannelijke plant zorgt wel voor meer kiwi's bij de zelfbestuivende plant. Het is dus niet nodig om er een extra plant bij te zetten, maar een mannelijke plant helpt wel.

kiwi vrouwelijke kiwiplant zelfbestuivende bloemen tweeslachtige bloemen kiwibloemen bloei

De bloem van een zelfbestuivende kiwiplant heeft dezelfde gele meeldraden als de bloem van de mannelijke plant. Het verschil is dat de zelfbestuivende ook witte stampers in het midden heeft. Alleen kiwiplanten waarbij deze stampers op de bloemen zitten, kunnen daadwerkelijk kiwi's maken.

Als je alléén witte stampers ziet en geen gele meeldraden, dan heb je een vrouwelijke kiwiplant. Je hebt dan ook nog een mannelijke nodig om kiwi's te krijgen.

kiwi bloemen bloei bestuiven bestuiving keukenplanten

Wanneer kiwi oogsten

Wanneer kan je kiwi oogsten? Doorgaans doe je dit van september tot januari.

Aan het einde van het jaar kan je kiwi's plukken. Meestal is dit in de herfst want ze vallen soms al vroeg van de plant. Zo lang ze blijven hangen kan je ze laten zitten. Het beste is namelijk om kiwi's na de eerste vorst te plukken. Je kunt kiwi's plukken voor die tijd, maar na de vorst zijn ze zoeter van smaak.


Hoe oogst je kiwi's? Je kunt kiwi's aan het einde van het jaar van de plant plukken. Het liefst oogst je ze zo rijp mogelijk maar natuurlijk wel vóór ze van de plant vallen. Wanneer het beste oogstmoment precies is dat lees je hieronder.

Na de bloei vallen vrij snel de bloemblaadjes af. Daarna verdrogen ook de meeldraden en als laatste de stampers. De resten vallen van de bloem af. Wat overblijft zijn kleine vruchtbeginsels van ongeveer ½ tot ¾ centimeter dik. Zo ziet dat er dan ongeveer uit als de kiwi is uitgebloeid:

kiwi vruchtbeginsel uitgebloeid vrouwelijke bloem

Toegegeven, dit is wel een zielig trosje met slechts één bloemetje. Hieronder zie je een andere foto die ik maakte van de kiwi in onze tuin. De bloemetjes hangen in trosjes. Met geluk kan je van een kiwi dus heel veel oogsten. Dan moeten alle vruchtbeginsels aan het trosje natuurlijk wel blijven hangen:

kiwi vruchtbeginsel uitgebloeid vrouwelijke bloemen bloemetjes bloei vruchtbeginsels uitgebloeide kiwiplant

Kiwi's kunnen onder goede omstandigheden zeer productief worden. Zo productief zelfs dat de hele tuin onder de snotterige, overrijpe kiwi's komt te liggen als je ze niet oogst en er te veel hebt. Voor liefhebbers is dat natuurlijk geweldig, want zo heb je extra veel te plukken (vóór de kiwi's afvallen).

groeiende kiwi vruchten trosjes kiwis bestuiven kweken

Het beste moment om een kiwi te plukken is vlak na de eerste (nacht)vorst. De kiwi's smaken dan extra zoet omdat deze meer suikers hebben aangemaakt. Kiwi's rijpen wel wat na op een fruitschaal, maar als je een erg harde kiwi plukt dan is er weinig wat je aan de zure smaak kunt veranderen.

Een goed oogstrijpe kiwi is dus een klein beetje zacht, mooi groot van formaat en heeft bij voorkeur de eerste vorst van het jaar gezien. Als de te lang wacht met oogsten dan wordt de kiwi erg zacht. Oogst je te vroeg, dan is een kiwi nog erg zuur van smaak. Overrijpe kiwi's kunnen zeer snel gaan gisten.

kiwi oogsten plukken keukenplanten

Kiwi gebruiken en bewaren

De kiwi heeft veel hele grote gezondheidsvoordelen. Kiwi's zitten bomvol met allerlei vitamines en mineralen. Kiwi's gebruiken we altijd rauw en je kunt kiwi's zelfs met schil en al eten. In de schil zitten ook veel voedingsstoffen, maar niet iedereen houdt van de licht behaarde schil.

Kiwi's smaken erg goed in fruitsalades. Je kunt een kiwi door de helft snijden en uitlepelen of op gebak gebruiken als decoratie. Een kiwi bevat onder andere veel kalium en vitamine C. Bijna anderhalf keer de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vitamine C zelfs! Verder zitten ook veel andere mineralen in kiwi's.

Groene kiwi's smaken vaak iets zuurder. Er zijn ook gele kiwi's (Kiwi Gold) en die smaken juist heel zoet. Daarnaast zijn er ook rode kiwi's, wat eigenlijk gele kiwi's zijn. Bij rode kiwi's zit er alleen een randje rood vruchtvlees rondom de kern aan de binnenkant. Kiwi's zitten ook vol eetbare zaadjes.

De kiwi bevat onder andere pectine en is hiermee sterk cholesterolverlagend.

Kiwi houdbaarheid

Kiwi's zijn over het algemeen lang houdbaar, maar dit geldt eigenlijk alleen voor kiwi's uit je eigen tuin. Die zijn vers, in tegenstelling tot kiwi's uit de winkel die al een hele reis hebben afgelegd. Kiwi's uit de winkel blijven hierdoor vaak maar een weekje houdbaar en gaan zeer snel gisten.

Verse kiwi's die je zelf hebt geplukt, blijven na het plukken nog enkele weken houdbaar buiten de koeling. In de koeling kan je de kiwi's nog maanden bewaren zonder dat deze smaak en vitamines verliest. Buiten de koeling rijpt een kiwi nog makkelijk verder, ook als je ze iets te vroeg hebt geplukt.

Kiwi snoeien

Wanneer kan je kiwi snoeien? Doorgaans doe je dit van mei tot juni en van november tot december.

Moet je een kiwi snoeien? Ja, kiwi's moeten regelmatig worden gesnoeid. Het beste is om altijd de hoofdstam intact te laten. De zijscheuten en zijtakken snoei je dan geleidelijk terug om de plant in vorm te houden. Zo blijft een kiwiplant gezond en groeit deze het beste.

Bovendien kunnen kiwi's met de zijtakken enorm gaan woekeren. Mocht je een soort overkapping hebben waar de kiwi mooi langs kan groeien als een soort natuurlijk, groen afdakje, laat de zijscheuten dan vooral zitten. De plant is zo niet alleen lekker maar geeft ook beschutting en schaduw!

De eerste snoei van de kiwi valt laat in het voorjaar, of tegen het begin van de vroege zomer aan. Snoei dan liever niet te veel weg. Snoei zijtakken slechts enkele ogen terug om de kiwiplant in vorm te houden.

In het najaar snoei je de kiwiplant nog een tweede keer, maar deze snoei is iets ingrijpender. Zijscheuten snoei je tot ongeveer zes ogen terug, of zelfs helemaal als dit gewenst is. Hiermee bevorder je de groei voor volgend jaar.

Let op, snoei een kiwi nooit tijdens of vlak voor de vorst. Houdt er rekening mee dat je eventueel rijpende kiwi's niet wegsnoeit. Dat is natuurlijk zonde. Wacht met snoeien of stel uit tot volgend (voor)jaar als er vorst wordt verwacht

Kiwi ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij kiwi's? De kiwi heeft weinig last van ziektes en plagen, mits de plant voldoende voeding krijgt. Het blad van kiwi's kleurt geel in het najaar en valt uiteindelijk af, dit is geen teken van een ziekte of schimmel. Gewoon de seizoenen die een rol spelen.

Kiwi kweken informatie

Naam en familie
Naam Kiwi
Familie Kiwifamilie
Wetenschappelijke naam Actinidia chinensis
Familie (wetenschappelijk) Actinidiaceae
Zaai- en oogsttijden
Buiten (uit)planten maart - mei
Oogsten september - januari
Snoeien mei - juni
november - december
Bloeitijd mei - juni
Zaaien
Zaaidiepte -
Plantafstand 350CM
Regelafstand 525CM
Per strekkende meter (M) -
Per vierkante meter (M²) -
Voorzaaien potmaat -
Kiemtemperatuur -
Gemiddelde kiemtijd -
Verzorging
Standplaats Volle zon
Waterbehoefte Af en toe water
Grondsoort Geen voorkeur
Bemesting NPK 8-10-10
Zuurtegraad bodem pH 5.5-7.0
Teeltwijze
Wisselteelt -
Combinatieteelt
Goede buren
bieslook,
Combinatieteelt
Slechte buren
-
Eigenschappen
Gebruiken als Fruit
Winterhard tot -25
Wintergroen Wintergroen
Gemiddelde hoogte -
Worteldiepte 65CM
Levensverwachting Meerjarige
Soort Klimplant (draaiend)

Nieuwe planten...