Perzik
Prunus persica - Rosaceae
kweken en oogsten

Perzik soorten

Welke perziksoorten zijn er? Er zijn witte en gele perziken, nectarines, wilde perziken en diverse tussensoorten. Het verschil zit 'm vaak in de vorm en structuur van de vrucht, en natuurlijk de smaak ervan. Gele perziken hebben vaak een iets vollere smaak dan de witte variëteiten. De verzorging van alle soorten perzik en nectarine is verder het zelfde.

Gele perzik
Deze herken je aan de ronde vorm, zachte en donzige schil en het gele vruchtvlees. De smaak van dit soort is meestal een flink stuk voller dan de smaak van de witte soorten.

Witte perzik
Deze herken je aan de ronde vorm, zachte en donzige schil en het witte vruchtvlees. De smaak van dit soort is soms minder sterk maar wel iets zoeter dan gele soorten.

Wilde perzik
Deze herken je aan de platte vorm, zachte en donzige schil en het witte vruchtvlees. De smaak van dit soort is iets vaak veel sterker dan de witte perzik en zoeter dan de gele perzik.

Nectarine
Deze herken je aan de ronde vorm, opmerkelijk gladde schil en het gele vruchtvlees. De smaak is nagenoeg gelijk aan de smaak van de gele perzik, hooguit iets zachter van smaak.

Bij de aanschaf van een perzik- of nectarineboompje is er nog iets waar je op moet letten. Sommige rassen zijn namelijk resistenter tegen de krulziekte. Bijna alle perziken krijgen er een keer last van, maar bij een resistent ras zijn de gevolgen veel minder heftig.

Let ook op of je een éénhuizige of tweehuizige boom hebt. Dit bepaalt namelijk of je een mannelijke en een vrouwelijke boom moet planten, of dat je aan één zelfbestuivende boom genoeg hebt. Er zijn zelfbestuivende rassen waarbij je maar één boom nodig hebt om te kunnen oogsten.

Oorspronkelijk zijn perziken en nectarines beslist niet winterhard. Gecultiveerde soorten van kwekerijen zijn door jarenlange selecties enigszins winterhard geworden, waardoor je dit soort nectarine- of perzikboompjes ook hier kunt kweken.

Perzik zaaien en planten

Wanneer kan je perzik planten?
Perzik planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van februari tot april en van oktober tot november.

Hoe plant je een perzik of nectarine? Plant een perzik alleen als het niet vriest en er geen vorst wordt verwacht. Het beste moment is dan in het voor- of najaar, niet tijdens een warme en droge zomer en ook niet hartje winter. Het is niet gebruikelijk om een perzik of nectarine uit pit op te kweken, maar het kan wel.

Afgevallen perziken die blijven liggen, zorgen soms voor nieuwe perzikboompjes. De reden dat dit lukt is omdat het in de zomer best warm kan worden, maar ook doordat de pit op de grond ligt waardoor de harde buitenkant enigszins verteert met het andere plantenmateriaal. Wel moet het aardig warm zijn voor zo'n pit kan ontkiemen.

Je kunt dus een perzik kweken uit pit. Zorg dan voor voldoende warmte en leg de pit op een bergje compost, bijvoorbeeld in de zomer. Je kunt ook de schil voorzichtig wegschuren zodat de pit kan ontkiemen, al gaat dat niet altijd makkelijk. De buitenkant van een perzik- of nectarinepit is namelijk keihard. Het is dan ook een steenvrucht.

Een nectarine of perzik kweken uit pit wordt bijna nooit gedaan omdat je er veel geduld voor nodig hebt. Zo'n boompje kan pas na minimaal 4 jaar überhaupt vruchten gaan dragen, maar de oogst zal dan niet heel groot zijn. Ook weet je nooit zeker welk soort je kweekt als je een pit gaat planten.

Nectarines en perziken worden vaak geënt, met de eigenschappen van de onderstam als uitgangspunt. Bij het opkweken van perziken uit de pitten van zo'n geënt boompje, weet je dus niet welk soort je krijgt. Een boom uit pit kan dan opeens hele andere eigenschappen krijgen.

Per vierkante meter kan je ongeveer 0 tot 1 perzik planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 0 tot 1 perzik planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Perzik standplaats en verzorgen

Hoe kweek je perziken of nectarines? Verzorging van deze twee soorten is nagenoeg hetzelfde. Oorspronkelijk komen de nectarine en de perzik uit Mediterrane streken. Ze hebben dus veel zon en warmte nodig. Een plek in de volle zon is een vereiste voor het kweken van nectarines of perziken.

Bij het kweken van perziken houd je ook rekening met eventuele vorst. Perziken en nectarines kunnen erg vroeg bloeien, soms zelfs al in maart! De kans op vorst is dan nog aanwezig en dit kan de (bloem)knoppen ernstig beschadigen. Daarover meer in het stukje over bloei en bestuiven.

Perzik is een meerjarige plant, wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -12℃.

Perzik combinatieteelt en wisselteelt

Perzik
Voor het kweken van perzik hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Perzik goede buren
Perzik kweken kan goed samen met amandel, bieslook, knoflook, oost-indische kers, prei, pronkboon, slaboon, tuinboon, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Perzik slechte buren
Perzik heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Perzik water geven

Hoeveel water heeft een perzik nodig? Nectarines en perziken kunnen prima tegen droogte, maar natuurlijk ook niet zonder water. De vruchten vullen zich met veel vocht. Laat de grond dus regelmatig opdrogen maar geef daarna wel weer direct water. Tijdens warme en droge zomermaanden geef je meer.

Een perzik in de vollegrond hoef je bijna geen water te geven, tenzij er aanhoudende droogte is. In pot is water geven wel nodig, want door verdamping verdwijnt vocht snel uit potten en bakken. Zeker als de zon erop staat.

Perzik grondsoort en bodem

Welke grond heeft een perzik nodig? Perziken kan je goed in (zeer) grote potten kweken. Dan is het verstandig om een iets beter vochthoudende grond te kiezen, omdat de grond in potten sneller opdroogt. Je kunt perziken ook in de vollegrond zetten. Dan hoef je minder water te geven.

Om voor een goede afwatering te zorgen kan je een perzikboom op een kleine heuvel planten, waardoor regenwater langs de zijkanten weg kan stromen. Zorg voor grote gaten onderin eventuele potten en vul deze eerst met een laag kiezels of hydrokorrels voor een goede afwatering.

Bij het aanplanten van een nectarine- of perzikboom graaf je het plantgat ruim uit en vul je dit bij voorkeur met flink wat compost en organisch materiaal. Kweek je op vette klei, voeg dan veel brekerzand en compost toe om deze luchtiger en doorlaatbaarder te maken.

pH

Perzik tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Perzik bemesten

Moet je een perzik bemesten? Regelmatig bemesten is essentieel voor het kweken van nectarines of perziken. Vooral extra kalium is noodzakelijk. Perziken en nectarines hebben een goede weerstand nodig tegen schimmels die bijvoorbeeld de beruchte krulziekte kunnen veroorzaken.

Onze ervaring met lavameel is ontzettend goed. Naast een uitstekende bodemverbeteraar bevat dit ook bestanddelen die de weerstand van je planten verbeteren. Dit gebruiken we dan ook regelmatig voor de perzikboom. Deze staat in een gigantische pot op het terras.

Perzik bloei en bestuiven

Wanneer bloeit perzik? Perzik bloeit doorgaans van maart tot mei.

Moet je een perzik bestuiven? Je hoeft een perzik niet met de hand te bestuiven en een nectarine ook niet. Waar je wel op dient te letten is of je een éénhuizige boom hebt of een tweehuizige boom. Dit bepaalt namelijk of je een mannelijke en een vrouwelijke boom nodig hebt.

Een zelfbestuivende (éénhuizige) perzik is het makkelijkste. Perziken worden vooral door (trillingen van) de wind en bestuivende insecten bestoven. Wel is het belangrijk om goed op te letten als je perzik (bloem)knoppen begint te maken of zelfs op het punt staat te gaan bloeien. Let hier op:

Nectarines en perziken kunnen zeer vroeg bloeien. Soms zelfs al in maart en het kan dan nog gaan vriezen. Vorst kan de (bloem)knoppen beschadigen. Een perzikboom in pot haal je liever even naar binnen toe als deze bloeit en het gaat vriezen. Perziken in de vollegrond bescherm je eventueel met vliesdoek.

Is de perzik of nectarine nog niet aan het bloeien maar zie je wel de (bloem)knoppen, besproei de boom en vooral de knoppen dan met water als het gaat vriezen. Het water bevriest rondom de knoppen. Dit werkt als een soort beschermende iglo voor de knoppen.

Wanneer perzik oogsten

Wanneer kan je perzik oogsten? Doorgaans doe je dit van augustus tot september.

Hoe oogst je een perzik of nectarine? Bij perziken en nectarines kan je beter niet wachten tot de vruchten van de boom vallen. Nectarines en perziken worden dan snel beurs of vallen stuk op de grond. Zonde! Pluk ze dus voor die tijd van de boom af, met de hand of met een fruitplukker aan een lange stok of steel.

Nectarines en perziken zijn oogstrijp als ze makkelijk loslaten. Laten de vruchten niet direct los, dan kan je ze beter nog even laten hangen. Oogstrijp houdt in dit geval in dat je ze kunt oogsten. Ze kunnen alleen nog wel een beetje hard zijn. Op de fruitschaal kan je de vruchten laten narijpen.

Perzik gebruiken en bewaren

We vinden dit een van de lekkerste vruchten die er zijn. Nectarines en perziken zijn heerlijk zoet. De verschillen tussen deze twee in smaak, kan je vinden in het stukje over soorten en rassen. Ook zijn de vruchten als ze goed zijn erg sappig.

Perziken en nectarines kan je uit de hand eten. Bij een rijpe vrucht laat de schil heel makkelijk los en kan je deze bijna zonder moeite pellen. Je kàn de schil overigens gewoon eten, dit wordt in landen van herkomst wel eens gedaan. Toch is het lekkerder om de vruchten eerst te schillen.

Olie van perzikpitten

Je kunt perzikpitten malen om olie te krijgen. Hier heb je een zeer sterke pers voor nodig. Perzikpitten zijn namelijk zo hard als steen. Voor het persen kan je ze beter even grof vermalen, bijvoorbeeld met een hamer. Vervolgens kan je perzikpitten persen in een hand-aangedreven of elektrische oliepers.

De hand-aangedreven oliepersen zijn betaalbaarder en meer geschikt voor kleinere hoeveelheden. Bijvoorbeeld voor wanneer je pitten uit perziken van je eigen boom hebt verzameld.

Perzik houdbaarheid

Een verse perzik kan je bij koeler weer op de fruitschaal ongeveer 1-2 weken bewaren. Bij warm weer kan je ze niet langer dan een week bewaren. Je kunt ze in de koelkast bewaren, maar de smaak gaat dan achteruit.

Perzik snoeien

Wanneer kan je perzik snoeien? Doorgaans doe je dit van april tot september.

Snoei de perzik of nectarine met name tijdens de zomermaanden flink terug. De perzik zal tijdens de groeiperiode direct aangroeien en het is tijdens deze maanden aangenaam warm voor de perzik. Zou je tijdens de herfst snoeien dan is het vaak te vochtig en koud, en tijdens de winter herstellen wonden van het snoeien niet meer.

De snoei van de perzik of nectarine is met name bedoeld om de boom mooi in vorm te houden. Let overigens heel goed op dat je geen vruchten verwijderd.

Perzik ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij perziken en nectarines? Het is eerder al genoemd, maar de krulziekte is enorm berucht. Perziken en nectarines zijn hier heel erg vatbaar voor, al zijn sommige rassen iets beter resistent dan anderen. Bijna alle perziken en nectarines krijgen er een keer mee te maken.

De krulziekte is niet de oorzaak maar een gevolg. De oorzaak is namelijk een schimmel die in de ongeopende knoppen overwintert. Het wordt pas zichtbaar in het voorjaar maar dan is dit al te laat. Uit de knoppen komen blaadjes die snel omkrullen en rood kleuren.

Ook wordt de krulziekte wel eens koudweerziekte genoemd, omdat de schimmel vooral bij koud en nat weer optreedt. De beste oplossing is preventief door goed naar de bodem en standplaats te kijken. Zet de perzikboom warm, beschut en droog. Kies een zanderige grondsoort die snel opdroogt.

De krulziekte is alleen preventief te bestrijden, bijvoorbeeld door bovenstaande maatregelen. Je kunt bijvoorbeeld ook Oenosan gebruiken, een biologische bladmeststof. Dit versterkt de bladeren en bladknoppen van binnenuit waardoor de schimmel steeds minder overlevingskans krijgt.

Perziken en nectarines kunnen ook vatbaar zijn voor roest, bladluizen en aantasting door kevers. In de praktijk komt dit vaker voor bij andere, meer inheemse fruitbomen en wat minder bij de perzik. Een goede verzorging voorkomt veel van deze problemen.

Perzik kweken informatie