Broccolikiemen
Brassica oleracea Italica

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Paksoi is officieel een koolgewas, voor wie wisselteelt toepast in de moestuin. De plant maakt dikke, lichtgroen en naar wit neigende, sappige bladstelen en grote bladeren. Afhankelijk van het soort paksoi natuurlijk, want er is ook baby paksoi. Dat is een soort mini paksoi die veel minder ruimte nodig heeft. De gewone paksoi wordt erg groot.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Hoewel je de knolraap kweekt voor de knol die ondergronds groeit, zet je de knolraap toch niet in het vak van de wortelgewassen. Knolraap is namelijk een koolgewas die qua groei best een beetje op radijs lijkt. De knol groeit ondergronds en het blad komt direct uit de knol gegroeid. De plant heeft onder de knol een lange penwortel. Knolraap doet het goed op een plek in de halfschaduw.

Eigenlijk is zevenblad een berucht onkruid. Wanneer het eenmaal in je tuin verschijnt krijg je het niet meer weg, dat zal je weten ook! De plant zaait zichzelf keer op keer uit na het bloeien, maar ook de wortels verspreiden zich ondergronds. De plant duikt ieder jaar weer in tienvoud overal in de tuin op en het worden er ieder jaar meer en meer. Wat je ertegen kunt doen? Héél veel pesto eten! En om die reden zou je natuurlijk kunnen kiezen om alsnog zevenblad te kweken in een pot of bak of in een vak met stevig worteldoek. Zorg dan dat je de bloemen afknipt vóór de zaden zijn gevormd. Het plantje groeit ook op plekken in de halfschaduw en op schaduwrijke plekken erg goed.

Zorg voor zo constant mogelijke omstandigheden om doorschieten te voorkomen, vooral wanneer je eerder in het jaar groenlof kweekt. De planten kunnen goed tegen lagere temperaturen in het najaar. Zorg dat de bodem licht vochtig blijft en niet uitdroogt en zet de planten in de volle zon of de halfschaduw. Over het algemeen is groenlof makkelijk te telen en stelt de plant niet veel eisen aan de omgeving.

Pompoenen worden groot, maar vooral erg breed. Geef de plant dus voldoende ruimte door de plantafstand op te volgen (wordt bovenaan deze pagina genoemd). De plant wordt niet alleen erg groot maar groeit ook supersnel. Daarom kan je deze dus ook wat later in het jaar zaaien, maar het leukste is natuurlijk dat je ook snel kunt oogsten. Zet de pompoen op een warm en zonnig plekje in de tuin, in de volle zon, dan heb je weinig verdere zorgen. De planten hebben weinig verzorging nodig.



Pompoenen maken mannelijke bloemen (foto hierboven) en vrouwelijke bloemen (foto hieronder). De mannelijke bloemen verschijnen altijd als eerste aan de plant en zijn makkelijk te herkennen. Deze mannelijke bloemen hebben namelijk geen vruchtbeginsel achter de bloem zitten. Zelfs in het begin als je alleen nog de bloemknop ziet, herken je dus al dat het om een mannelijke bloem gaat. De (gele) bloemen staan ook meer open en je kan de binnenkant van de bloem duidelijk zien.



Later verschijnen ook de vrouwelijke bloemen, die weer makkelijk te herkennen zijn aan het vruchtbeginsel achter de bloem. De vrouwelijke bloemen zijn vaak meer gesloten. Bestuiven is eigenlijk niet nodig, dat doen insecten maar al te graag. De pompoen is een geliefde plant bij hommeltjes en bijtjes. Als je twijfelt of de plant voldoende bestoven is dan kan je het natuurlijk ook zelf doen met de hand. Sommige vrouwelijke bloemen zullen van de plant vallen als gevolg van een slechte bestuiving, als er geen bestuivers aanwezig zijn om de plant hierbij te helpen.

Kurkuma groeit op vergelijkbare wijze als gember, je plant een wortel en deze groeit verder in de grond. Omdat kurkuma een tropische plant is kan je deze het beste op een warme en lichte (maar toch enigszins beschutte) plaats zetten. Kurkuma kan in een kweekkas worden gekweekt, maar ook buiten als je het geluk van een goede zomer hebt. Een kennis van mij kweekt kurkuma in de vensterbank, al jaren, en dat gaat opvallend goed!

Muismeloen, ook wel "cucamelon" genoemd, is qua groei een beetje vergelijkbaar met de komkommer en de meloen. De plant groeit op de zelfde wijze, maar dan wel met een stuk kleinere blaadjes. De plant maakt ook hechtrankjes en heeft iets nodig om langs omhoog te klimmen. Je kunt de muismeloen langs een draad naar het dak van de kas laten groeien, langs een stok, een trellis of betongaas. Ook buiten de kas groeit het plantje best goed. Zet de muismeloen altijd op een plekje in de volle zon, de plant groeit slecht in de halfschaduw.

De muismeloen of cucamelon mag niet vóór half mei naar buiten. Het beste is om de plant voor je deze buiten zet eerst af te harden. Dat is het laten wennen aan de nieuwe omstandigheden. Zet de muismeloen eerst een paar uurtjes buiten in de warme zon, na enkele dagen een paar uurtjes langer. Net zo lang tot je de plant dag en nacht buiten kunt laten staan. Je kunt de muismeloen trouwens ook laten kruipen, net als meloenen en komkommers, maar bedenk je dan wel het volgende: Het blad, de vruchten en andere delen van de plant raken de -vaak vochtige- grond. De kans op schimmels en infecties neemt hierdoor enorm toe. Dit is te voorkomen door de weerstand van de plant te verbeteren (zie ook onder het kopje "voeding").

Eigenlijk is de cucamelon of muismeloen een meerjarig plantje. Ondergronds maakt het plantje een soort langwerpige knolletjes die wat de diepte in gaan, wat opvallend is voor dit soort plant. Muismeloen is makkelijk op te kweken uit zaadjes, maar wie het leuk lijkt kan de knolletjes overwinteren. Zet de pot of bak dan op een tamelijk warme en zeker vorstvrije plek gedurende de hele winter. In het voorjaar zullen de knolletjes opnieuw gaan uitlopen en groeit het plantje opnieuw uit. Je kunt dan mogelijk zelfs iets eerder oogsten dan wanneer je de muismeloen opkweekt uit zaadjes. De muismeloen of (cucamelon) hoeft niet met de hand te worden bestoven.

Bij de muismeloen of cucamelon is het extra belangrijk om op de omgeving te letten. De juiste temperatuur, niet te koud, maar ook niet te veel of te weinig water. Als de omgeving niet goed is zal de plant mogelijk toch bloemetjes maken, maar dan vallen deze af en groeien ze niet uit tot vruchtjes. Je kunt de beginnende vruchtjes herkennen aan het bloemetje met een vruchtbeginsel erachter, zoals op de foto hieronder.

Basilicum heeft veel zonlicht nodig. Aan de zonnige zijde van het huis lukt het ook nog wel om het plantje in de serre te kweken, maar in de kas of gewoon in de buitenlucht gaat het vaak erg goed. Kies dus een zonnige en warme plek uit en zet basilicum pas na half mei buitenshuis op de bestemde plek. Basilicum is als kruidje erg geschikt voor in een pot op het terras. Let dan goed op dat deze niet uitdroogt, bij langdurige droogte gaat het plantje slap hangen en potplanten zijn veel gevoeliger voor uitdroging.

Zoals onder het kopje "Variëteiten" ook genoemd is, bestaat er dus ook een meerjarige basilicumsoort. Dat is een basilicum die zal verhouten na verloop van tijd. De meerjarige basilicum is makkelijk te overwinteren, gewoon in een lichte maar warme vensterbank in huis. Na half mei kan je het plantje dan weer veilig buiten zetten. Bij éénjarige basilicum lukt dit natuurlijk niet, deze maakt enkel groene stengeltjes en het plantje sterft aan het einde van het jaar gewoon weer af.

Meloenen hebben als eerste veel warmte nodig, en veel zonlicht natuurlijk. Zoals hierboven genoemd, en ik benadruk het nog maar even, zijn meloenen net als komkommers gevoelig voor zonnebrand. De jonge plantjes kan je beter eerst afharden (lees hierboven bij het kopje "ontkiemen"). Meloenen staat graag op een plekje in de volle zon. Meestal staat de kas wel in de volle zon, maar wie het buiten de kas probeert kiest het beste de meest zonnige en warme plek in de tuin uit. In een (hele ruime) pot, in de buurt van een muur en op een terras (tegels) wordt de grond veel warmer dan ergens in de open grond.

Eenmaal uitgeplant hebben meloenen iets nodig om langs omhoog te klimmen. De steeltjes van de meloenen kunnen knappen als de vrucht te zwaar wordt, de meloenen kunnen stukvallen en de hele plant stuktrekken in hun val naar beneden. Meloenen kweek je dus liever schuin omhoog, langs een schuin hekwerk, betongaas, trellis, een schuin muurtje of wat dan ook. Ergens waar je de meloenen kunt vastbinden of waar je de vruchten op kunt leggen ter ondersteuning. Je kunt meloenen ook -net als komkommers- laten kruipen maar dit werkt schimmels in de hand, met name wanneer het blad en de vruchten de vochtige bodem raken.

In tegenstelling tot komkommers, hebben meloenen wel een goede (handmatige) bestuiving nodig. Vrouwelijke bloemen (met vruchtbeginsel) die niet zijn bestoven, zullen van de plant vallen. Deze bloemen hebben geen nut meer en de plant verwerpt ze, om energie naar andere bloemen te laten gaan. Je bestuift een meloen door het stuifmeel van de mannelijke bloemen over te brengen op de vrouwelijke bloemen. De vrouwelijke bloemen zijn te herkennen aan het kleine, ronde of ovaalronde (vaak harige) vruchtbeginsel achter de bloem. De mannelijke bloemen hebben dat niet. Je kunt een mannelijke bloem plukken en daarmee tot 3-5 vrouwelijke bloemen bestuiven door de bloemen tegen elkaar te drukken (uiteraard wel zachtjes). Je kunt ook een wattenstaafje of kwastje gebruiken om het stuifmeel over te brengen.

Bieslook is een gemakkelijk te kweken, meerjarig en goed winterhard plantje. In de winter sterft bieslook bovengronds af, maar in het voorjaar komt deze opnieuw boven. Vanaf dat moment kan je doorlopend oogsten tot en met de herfst en ook de bloemen zijn te gebruiken. De plant is aantrekkelijk voor veel verschillende insecten zoals bijtjes en hommeltjes. Bieslook doet het goed in de halfschaduw en op schaduwrijke plekken, zoals onder een boom. Dat heeft trouwens meer voordelen, want de geur verjaagt verschillende ongewenste insecten en voorkomt plagen. In de volle zon is de kans op uitdroging aanwezig en zal de bieslook mogelijk minder goed groeien.

Bernagie heet ook komkommerkruid vanwege de licht naar komkommer neigende smaak van het plantje. Komkommerkruid groeit vrij gemakkelijk op plekken met wat meer zonlicht. In de halfschaduw groeit bernagie ook uitstekend. Het plantje zelf heeft weinig onderhoud nodig.

Prei is familie van de look, van uien en knoflook dus. De plant wordt over het algemeen wel wat groter. Heb je liever een kleine prei? Kijk dan vooral ook eens naar de stengelui, dat is een soort kleine prei. Toch neemt prei niet zo veel ruimte in als je zou denken, zoals de plantafstand die wordt genoemd bovenin deze pagina laat zien. Eigenlijk is prei tweejarig, in het tweede jaar bloeit de plant, maar soms schiet prei ook al door in het eerste jaar. Dat heeft dan te maken met het ras dat je kweekt. Er zijn rassen die sneller of juist minder snel doorschieten, en hierdoor geschikt zijn voor de zomer, herfst of zelfs winter. Kies vooral het juiste ras uit dat bij de juiste periode past, de periode waarin je prei wilt kweken.

De zoete aardappel kan snel groeien en maakt steeds meer wortels en scheuten die uiteindelijk (slingerende) stengels zullen vormen. Omdat de zoete aardappel pas na half mei naar buiten of in de kas gezet kan worden, heeft deze tot die tijd dus nog wel wat ruimte nodig. Het kweken van de zoete aardappel in een kas is sterk aan te raden. Deze niet-inheemse plant heeft namelijk veel warmte en zonlicht nodig, maar ook een beschut plekje waar deze beschermd wordt tegen een sterke wind.

Ook wanneer de zoete aardappel wordt uitgeplant heeft deze nog veel ruimte nodig om te groeien. De plant wordt namelijk vele malen groter (vooral langer) dan een gewone aardappel en het is eigenlijk een beetje een klimplant. Omdat deze geen hechtrankjes maakt moet je de scheuten ergens omheen of tussen kunnen leiden. Wat ondersteuning zoals een hekwerk, trellis, betongaas of stevig net is dan ook geen overbodige luxe als je zoete aardappelen wilt kweken. De plant zelf kan zo'n anderhalve meter hoog worden in de periode dat deze hier groeit. en is ook uitstekend als een soort bodembedekker.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

In tegenstelling tot winterpostelein, houd postelein van warmte en mag hierdoor pas rond mei ècht buiten worden gezet. Je kunt postelein bijvoorbeeld binnen voorzaaien in een grote pot of bak. Zo kan je de pot of bak direct buiten zetten wanneer het daar warm genoeg is. Omdat postelein zo van warmte houd zet je de plantjes het liefste in de volle zon, maar daar ontstaat wel een klein probleempje (zie onder het kopje "bodem" hieronder).

Waterkers doet het uitstekend op plekjes met wat minder zon en kan hierdoor bijna overal wel gekweekt worden. Op zich is waterkers heel makkelijk zelf te kweken, maar er moet wel rekening worden gehouden met een paar (kleine) eisen van dit leuke plantje.

Venkelkruid staat in de volle zon het beste, maar verdraagt ook de halfschaduw nog best. Het is geen veeleisend plantje. In het voorjaar komt deze opnieuw op nadat in het najaar het blad is afgestorven. Je kunt rekening houden met min of meer dezelfde omgeving als de knolvenkel. De twee zijn inmiddels exact het zelfde soort en behoeven de zelfde verzorging. De plantafstand mag je ruim interpreteren. Het gaat erom dat het plantje voldoende ruimte heeft om zich in de breedte te ontwikkelen en om veel loof te kunnen maken. Als de plantjes te dicht op elkaar staan wordt het loof een stuk smaller en strekt het zich in de lengte omhoog. Ondanks dit gegeven kunnen de planten ook best iets dichter op elkaar staan, maar bedenk de afstand goed van tevoren. De plant is meerjarig en blijft dus voorlopig op de bedoelde plek staan.

Hoe verzorg je een amandelboom? Een amandelboom komt uit warmere streken. Je zal deze moeten beschermen tegen strenge vorst. Lichte vorst kan de amandelboom wel verdragen. De boom is dus enigszins winterhard, maar niet sterk winterhard.

Welke standplaats voor amandel? Een amandelboom staat het liefste op een plekje in de volle zon, maar ook een beetje beschut. Bescherming tegen wind, bijvoorbeeld omringd door andere bomen, is ideaal. Zorg voor een mooi en warm plekje in de moestuin.

Waar plant je een aalbes? Welke standplaats heeft een aalbes nodig? Op een plekje in de halfschaduw doet een aalbes het erg goed, maar je kunt deze overheerlijke bessenstruik ook in de volle zon planten. Bij meer zonlicht worden de bessen vaak iets groter en rijpen ze sneller.

Bonenkruid gaat goed samen met veel andere kruiden, zelfs met kruiden zoals tijm, lavendel, salie of rozemarijn. De meerjarige bonenkruid kan na verloop van tijd gaan verhouten. De dunne takjes worden dan iets steviger en houterig. Dat is geen probleem natuurlijk, maar dit onderscheid de meerjarige soort wel sterk van de éénjarige soort. Op een zonnig plekje in de tuin groeit bonenkruid het beste, maar ook de halfschaduw is goed te doen. Het plantje wordt iets korter dan een halve meter en is makkelijk te verzorgen.

De meeste soorten tijm zijn matig winterhard en kunnen veel hebben. Een plekje in de volle zon heeft tijm erg nodig, op plekken met meer schaduw krijgt het plantje niet alleen te weinig licht. Stel dat je het plantje aan de schaduwzijde van het huis zet, dan wordt het hier ook al heel snel veel te koud gedurende de winter. Altijd in de volle zon dus, op een warm plekje in de tuin!

Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis. De temperatuur moet altijd boven de 18 graden (kamertemperatuur) blijven en de 15 meter zal deze zeer waarschijnlijk niet halen. Commercieel is de teelt van vanille niet rendabel genoeg, maar voor de hobbyist is het natuurlijk een schitterende uitdaging. En dit laatste, een uitdaging, dat is het zeker! Niet omdat de algemene verzorging van de plant erg ingewikkeld is, maar vooral omdat je de juiste omgeving moet creëren en behouden om de plant te laten groeien, bloeien èn vruchten te laten maken.

Vanille is een klimmende plant die dus vanzelfsprekend ondersteuning nodig heeft. Het beste werkt het om een houten hekwerk te gebruiken, al wordt dit voor de meeste mensen lastig omdat zij geen verwarmde kweekkas of serre hebben waar de temperatuur hoog genoeg blijft. Bij de teelt in potten kan je zelf een houten ondersteuning maken voor je vanille orchidee. Dit is nodig om te zorgen dat de plant zich goed kan ontwikkelen. Laten kruipen is niet verstandig en maakt de verzorging onnodig moeilijk, en eventuele bloemen kwetsbaarder.

Naast het kiezen van de juiste bodem en voeding (zie de kopjes bodem en bemesting), is het ontzettend belangrijk om je plant niet te veel water te geven. Hier kunnen orchideeën, en dus ook de vanille orchidee, heel slecht tegen. Geef dus steeds een beetje water. Wat wel goed kan helpen en wat de plant erg prettig zal vinden, is het besproeien van de plant met een fijne nevel. Hiermee geef je het idee van een hoge luchtvochtigheid, wat erg gunstig is voor de plant die luchtwortels maakt om vocht uit de lucht te halen. Dit heeft alles te maken met de tropische afkomst van de vanille orchidee.

Bloeien zal de plant op de eerste plaats niet zo snel doen, maar met de juiste verzorging verhoog je de kans op bloeien enorm. Als eerste moet de plant ten minste 2 of 3 jaar oud zijn voor deze kan gaan bloeien. Als het dan zo ver is, zal je de plant zelf moeten bestuiven om kans te maken op een (vaak kleine) oogst. Ik zeg daarbij ook nadrukkelijk "kans op bloeien" en "kans op een oogst" omdat deze uitdaging niet te onderschatten is. De plant doet dit nu eenmaal niet zo snel in een vreemde omgeving. Om de bloemen te bestuiven moet je het bloemvlies doorbreken met een scherp voorwerp. Doe dit heel voorzichtig! Vervolgens druk je de mannelijke pollen en de vrouwelijke stempels tegen elkaar.

Let bij het bestuiven goed op de timing. Dit is erg belangrijk, want als de plant bloeit dan is dit maar heel kort. Bovendien bloeit de plant eigenlijk alleen maar in de ochtenden. Dit kan al vanaf een uur of 6 in de ochtend gebeuren, maar in de middag zijn de bloemen al lang en breed verwelkt. Zoals je begrijpt zal je er dus heel snel bij moeten zijn en moet je de plant in de gaten houden als je het vermoeden krijgt dat deze wel eens kan gaan bloeien. Wees daarom alert. Zonder de bloemen te bestuiven vallen ze af en kan je geen vanille oogsten.

Het is misschien leuk om te weten dat de vanille orchidee niet alleen klimt langs andere bomen en planten, maar ook in sommige gevallen zelfs volledig het contact met de grond kwijtraakt. Wanneer de luchtwortels voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen heeft de plant de wortels in de grond niet langer nodig. Deze leeft in zo'n geval volledig op mineralen en vocht uit de lucht.

Sjalotten zet je het liefste op een zonnige plek, maar ook de halfschaduw voldoet aan de eisen. Sjalotjes zijn winterhard en kan je zelfs in de winter planten als je ze voor het loof kweekt. Voor de bolletjes beperk je je het beste tot het vroege voorjaar met het planten, en oogst je in de (late) zomer.

Rogge als groenbemester heeft niet zo veel aandacht nodig. Het groeit, en aan het einde van de groei werk je de rogge (liefst vóór de korrels ontstaan, in het voorjaar) onder in de bodem. Hiermee verbeter je de bodem voor de daarop volgende teelt. Voor de reguliere teelt om rogge(meel) van te oogsten, is iets meer verzorging nodig.