Vlas
Zaaien kweken en oogsten

Vlas draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Linum en is een lid van de vlasfamilie, ook wel linaceae.

Vlas soorten

Wat is vlas en welke soorten zijn er? Vlas is een plant in veel verschillende soorten. De hele plant is eetbaar, maar het meest bekend is vlas van het lijnzaad dat de plant produceert. Lijnzaad ontstaat na het uitbloeien van vlas. Vlas is een al eeuwenoud gewas dat al ontzettend lang wordt gekweekt.

Het meest gebruikelijke is om voor de teelt van lijnzaad gewone vlas te nemen, Linum usitatissimum, maar alle soorten vlas kunnen worden gebruikt voor de teelt.

Vlas zaaien en planten

Wanneer kan je vlas zaaien? Vlas zaaien of voorzaaien kan direct buiten van maart tot juni.

Hoe zaai je vlas? Het makkelijkste is om vlas direct in de vollegrond te zaaien. Dit kan al vanaf het vroege voorjaar. De zaden ontkiemen al bij zeer lage temperaturen, maar de jonge plantjes zijn nog wel wat gevoelig voor de kou. Het beste is dus om niet tè vroeg te zaaien. Houd de grond licht vochtig na het zaaien.

Je kunt vlas voorzaaien in een zaaitray met kleine vakjes. Daarna kan je vlas uitplanten op voldoende afstand tussen de plantjes. Gedurende het hele voorjaar kan je vlas uitplanten. Het leukste is om heel veel vlas bij elkaar te zetten, zodat je een mooie bloemenzee krijgt.

Per vierkante meter kan je ongeveer 21 tot 29 vlas planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 4 tot 6 vlas planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Vlas standplaats en verzorgen

Hoe kweek je vlas? Voor de teelt van vlas is weinig verzorging nodig. Iedereen kan vlas kweken. Vlas groeit vrij makkelijk en is bovendien ook erg mooi. Het beste groeit vlas op een plekje in de volle zon, hoewel ook de halfschaduw nog goed kan werken als je vlas kweekt.

Vlas combinatieteelt en wisselteelt

Vlas
Voor het kweken van vlas hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Vlas goede buren
Vlas heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Vlas slechte buren
Vlas heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Vlas water geven

Hoeveel water heeft vlas nodig? Vlas heeft niet veel water nodig maar mag ook niet (langdurig) droog staan. Geef dus water als je merkt dat de grond te veel begint op te drogen, maar laat de plantjes verder gewoon gaan. Vlas groeit het beste op een licht vochtige grond.

Vlas grondsoort en bodem

Welke grondsoort voor vlas? Je komt vlas in het wild meestal tegen in bermen en op grond die niet wordt gebruikt. Oude moestuinen en verlaten achtertuinen zijn een mooie plek. Vlas heeft dus niet echt een voorkeur maar groeit beter op matig dikke grond. Niet te zanderig maar ook geen vette klei.

pH

Wat is pH?

Vlas bemesten

Moet je vlas bemesten? Je kunt vlas beter niet te veel bemesten. Strooi mestkorrels voor de aanplant en laat de plant verder met rust. Pas op met te veel stikstof, daar is vlas erg gevoelig voor. Je kunt als voorbemesting beter een meststof gebruiken die rijk is aan fosfaat, voor het vormen van bloemknoppen.

Voor het bemesten van vlas zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 1-4-2. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Vlas bloei en bestuiven

Wanneer bloeit vlas? Vlas bloeit doorgaans van juni tot augustus.

Moet je vlas bestuiven? Om lijnzaad te kweken is een goede bestuiving nodig. Onvoldoende bestuiving zorgt voor minder zaden om te oogsten. De zaden zijn dan leeg of het zijn er minder. Je hoeft vlas niet met de hand te bestuiven, dat doen insecten zoals bijtjes, hommels en zweefvliegen.

De zaadteelt verloopt hetzelfde als de teelt van lijnzaad, het eindproduct is natuurlijk hetzelfde. Voor de teelt van het blad is bestuiven uiteraard helemaal niet nodig, maar je kunt evengoed genieten van de mooie bloemetjes.

Vlas bloeit maar kort. Althans, de plant zelf bloeit voor een hele periode, maar de individuele bloemetjes bloeien steeds maar één dag. Naar verloop van tijd gaan steeds meer bloemknopjes open staan en komen daar nieuwe bloemetjes uit, die ook weer lijnzaad produceren bij een goede bestuiving.

Wanneer vlas oogsten

Wanneer kan je vlas oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.

Hoe oogst je vlas? Vlas kweken voor het lijnzaad vraagt veel geduld. Allereerst wacht je tot de planten zijn uitgebloeid, maar daarna is het ook nog wachten tot de zaden aan de plant zijn opgedroogd. Vervolgens moeten de zaden uit de zaaddozen worden gehaald, waarna je ze kunt gebruiken in de keuken.

Het blad van vlas kan je gedurende de hele groei van de plant plukken. Ook de bloemetjes kan je plukken zo lang de plant bloeit, want ze zijn eetbaar. Bedenk je dan dat je dus géén lijnzaad krijgt als je de bloemetjes van vlas plukt, of beperk het plukken tot slechts enkele bloemetjes.

Vlas gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je vlas? Vlas kan op veel manieren worden gebruikt, waarvan de meest bekende het lijnzaad is. Lijnzaad is supergezond en draagt bij aan een stabiele bloedsuikerspiegel. Lijnzaad is rijk aan magnesium en omega 3, en het voorkomt hart- en vaatziekten.

Lijnzaad wordt vaak over een yoghurt-ontbijt gedaan. Je kunt lijnzaad ook door de salade doen. Lijnzaad heeft een vrij neutrale smaak en je kunt het zelfs rauw eten. Het beste is om lijnzaad eerst te vermalen als je het door gerechten doet, het lichaam kan de zaden niet goed open breken.

Het blad van vlas kan evengoed door de salade. Dit geldt ook voor de bloemetjes, die voor een mooie garnering kunnen zorgen. Het blad wordt ook wel eens gebruikt in verschillende sauzen. Vooral bij visgerechten is het blad van vlas een prima toevoeging.

Vlas wordt overigens ook gebruikt voor kippen. De overblijfselen van de plant na het oogsten van het lijnzaad, maken een geweldige stro. Je kunt het stro van vlas bijvoorbeeld gebruiken als bodembedekking. Zo kan je het goed gebruiken voor een bed met aardbeienplanten.

Vlas houdbaarheid

Hoe lang kan je lijnzaad bewaren? Lijnzaad van vlas is -als het goed gedroogd is- nagenoeg onbeperkt houdbaar. De voorwaarde is dan wel dat de zaden heel zijn. Gebroken of fijngemalen lijnzaad is maximaal drie maanden houdbaar en na die tijd is het goed kijken, ruiken en proeven.

Hoe lang is vlas houdbaar? Het blad van vlas is slechts één tot enkele dagen houdbaar. Het beste is om dit direct te gebruiken na het oogsten. Op de bloemetjes is dit nog meer van toepassing, want deze blijven vaak geen hele dag goed. Pluk de bloemetjes pas als je ze gaat gebruiken.

Vlas kweken informatie