Alfalfa
Medicago sativa

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Paksoi is officieel een koolgewas, voor wie wisselteelt toepast in de moestuin. De plant maakt dikke, lichtgroen en naar wit neigende, sappige bladstelen en grote bladeren. Afhankelijk van het soort paksoi natuurlijk, want er is ook baby paksoi. Dat is een soort mini paksoi die veel minder ruimte nodig heeft. De gewone paksoi wordt erg groot.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

In tegenstelling tot winterpostelein, houd postelein van warmte en mag hierdoor pas rond mei ècht buiten worden gezet. Je kunt postelein bijvoorbeeld binnen voorzaaien in een grote pot of bak. Zo kan je de pot of bak direct buiten zetten wanneer het daar warm genoeg is. Omdat postelein zo van warmte houd zet je de plantjes het liefste in de volle zon, maar daar ontstaat wel een klein probleempje (zie onder het kopje "bodem" hieronder).

De reden dat je venkel liever iets later in het jaar zaait is omdat de plant bij de langer en warmer wordende dagen snel doorschiet (vroegtijdig gaat bloeien). Dan kan je het oogsten van de knol in ieder geval vergeten. Venkel is een veelzijdige plant die in z'n geheel bruikbaar is in de keuken als groente, maar ook als kruiden. Venkel zet je op een plekje in de volle zon, de plant heeft veel zonlicht en wat warmte nodig.

Koolrabi is een koolsoort, je raad dan waarschijnlijk al waar je deze plant kweekt: bij de koolgewassen! Dat kan trouwens best verwarrend zijn, omdat de koolrabi een soort knol maakt en daarom ook erg op een wortelgewas lijkt. De knol is alleen eigenlijk helemaal geen wortel, maar een bovengrondse verdikking van de plant!

Citroenmelisse kan zo'n 70 centimeter hoog worden. Dat is een beetje afhankelijk van de plek waar het plantje staat, want op kleigrond zal de plant minder hard groeien omdat de wortels zich niet zo snel kunnen ontwikkelen in de vaste brokken. Over het algemeen wordt citroenmelisse vooral erg breed, waardoor je het plantje het beste wat ruimte gunt als je het in de volle grond zet. Dit laatste, in de volle grond, is anderzijds ook niet echt aan te raden omdat citroenmelisse zo erg kan woekeren. Zo wel in de volle zon als in de halfschaduw staat citroenmelisse op een fijne plek. De plant is winterhard en komt al heel vroeg in het voorjaar weer boven de grond kijken. Dat ziet er dan ongeveer zo uit (foto hieronder) als je de struik vóór de winter hebt weggesnoeid.

Aubergine is niet de makkelijkste plant om te telen. De plant groeit in een kas het beste, buiten in de zon heb je minder kans op een goede oogst omdat de zomers vaak niet zo geschikt zijn. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het buiten niet kan, het vraagt gewoon iets meer aandacht. Nadat je de plantjes in de vensterbank hebt opgekweekt, wat bij de juiste temperatuur nog best makkelijk gaat, zet je ze na half mei in de kas waar ze verder kunnen groeien. Pas bij de bloei ontstaan vaak grote problemen, omdat de bloemen soms daarna gewoon van de plant vallen. Meestal is dit het gevolg van een te hoge luchtvochtigheid, wat normaal is in een kweekkas en soms ook tijdens een vochtige zomer. Het stuifmeel blijft dan plakken en "stuift" niet echt, waardoor de bestuiving niet vanzelf gaat. Het beste kan je aubergine dus een handje helpen, door deze met een wattenstaafje of een kwast te bestuiven. Dan weet je in ieder geval (bijna) zeker dat het goed gaat. Bij geen of een slechte bestuiving vallen de bloemen af en maakt de plant geen vruchten.



Zorg dat je met het kwastje of wattenstaafje langs het gele deel van de bloem gaat, en daarna langs het kleine groene puntje in het midden. Wees extra voorzichtig en zorg dat er niets afbreekt of -valt. Als de bestuiving is gelukt blijft de bloem zitten. Een korte tijd daarna zie je het eerste kleine vruchtje al zitten zoals op de foto hierboven. Deze begint al direct bij de kleur die de aubergine hoort te hebben. De vrucht heeft wel enige tijd nodig om te groeien vanaf dat moment. Het exacte moment waarop je kunt oogsten lees je onder het kopje "oogsten".

Aubergines hebben verder veel warmte nodig, waardoor de kweekkas de beste keuze is om aubergines te planten. De plant kan prima in een pot worden gekweekt, maar zorg dan wel voor een ruime pot. Een aubergine wordt ongeveer net zo groot als een paprika en kan in een zelfde formaat pot staan. Bij warm en zonnig weer groeien de planten uiteraard het beste, maar zorg tevens voor een klein beetje bescherming op de plek waar ze staan. Harde wind is slecht voor de planten, evenals veel regen of water.

Citroengras komt uit tropische streken. Dat betekend dat sereh, zoals de plant ook wel wordt genoemd, veel warmte nodig heeft. Ook heeft citroengras veel licht nodig en de ideale standplaats is dus echt in de volle zon. Je kunt de plant in een pot kweken en buiten zetten vanaf half mei, maar het kan ook in de volle grond in een kas. In tropische streken wordt de plant tot wel anderhalve meter hoog, maar hier zal de plant niet zo groot worden. Het tropische plantje staat graag een beetje beschut, beschermd tegen de wind. In de kas zou deze het dus uitstekend kunnen doen.

Citroengras of sereh is beslist niet winterhard, maar bij de teelt in potten of bakken kan je de pot of bak in de winter binnen zetten. In de kas wil het soms ook lukken om sereh te overwinteren, als je de plant extra in bescherming neemt. Als je citroengras in de volle grond zet in een kas, bedenk je dan goed dat de plant hier nog jaren kan blijven staan (mits deze de winters overleefd). Citroengras blijft toch een vaste plant.

Okra/oker kweek je graag in de volle zon. Dit tropische plantje heeft veel licht en warmte nodig om tot vruchtzetting te komen. Een kweekkas in de volle zon is natuurlijk perfect! Als de plant het erg naar de zin heeft dan zou je al na 7-8 weken kunnen oogsten, maar door een minder mooie zomer kan dit langer duren. In de kweekkas is de kans op succes het grootste. Houd er rekening mee dat de plant als deze het ècht goed doet zeer groot kan worden. In landen van oorsprong kan de plant groter dan 2 meter worden, maar dat zal hier (gelukkig?) niet zo snel gebeuren, tenzij... Tenzij je in een kweekkas kweekt, waar de temperaturen en luchtvochtigheid optimaal zijn! Houd daar in dat geval zeker rekening mee.

De sopropo of bittermeloen is een exotische plant die hier lastig is om te kweken. Je hebt daarom eigenlijk altijd wel een kweekkas nodig, op een zonnige plek natuurlijk. Sopropo is met name in Suriname populair. De plant, die ook bittermeloen wordt genoemd, heeft iets nodig om langs omhoog te klimmen. Op de zelfde wijze als komkommers en meloenen maakt bittermeloen/sopropo hechtrankjes. Deze willen zich ergens aan vastgrijpen. Het beste is om de plant langs een lange stok, of een draad aan het dak van de kweekkas, omhoog te laten klimmen.

De fazantenbes is niet helemaal winterhard, maar milde winters overleeft de plant zeker. Bij strenge vorst sterven bovengrondse delen van de plant gedeeltelijk of zelfs helemaal af. Daar houd je rekening mee bij het terugsnoeien van de halfheester (zie ook de alinea over snoeien). Op een plekje in de zon met een beetje beschutting van omliggende planten, daar staat de fazantenbes optimaal.

De paardenbloem is iets meer berucht als onkruid en iets minder bekend in de keuken. Het blad is echter gewoon eetbaar en de bloem ook. Reden genoeg om dit toch wel een beetje nuttige plantje in de tuin te verwelkomen. Een plekje in de volle zon is het beste voor de paardenbloem, maar ook op beschutte plekken in de halfschaduw groeien ze vaak. Ook op grasveldjes en in de perken bij woonwijken.

De wortel is, hoe kan het ook anders, een wortel gewas. Je kweekt deze dus samen met onder andere schorseneren, radijsjes of rode bieten en andere wortelgewassen. Dat is als je wisselteelt toepast, en dat is sterk aan te raden. Wortelgewassen hebben namelijk vrijwel allemaal de zelfde behoeften en dat maakt ook het geven van voeding makkelijker. Worteltjes staan erg goed op een plek in de halfschaduw of zelfs op plekken met vrij veel schaduw. Dat maakt de wortel een makkelijk plantje omdat je deze bijna overal wel kunt kweken als elders geen ruimte meer is.

Bladselderij kan makkelijk in potten of bakken worden gekweekt, omdat de plant over het algemeen niet erg veel ruimte nodig heeft. Houd er dan rekening mee dat potten en bakken in de volle zon -zeker in de zomer- snel uitdrogen en dus wat extra water nodig hebben. Uitdroging merk je bij bladselderij snel aan het blad dat geel gaat kleuren. Bij aanhoudende droogte verdort het blad. Omdat snijselderij of bladselderij niet zo'n veeleisende plant is, kan je deze op bijna iedere plek kweken. De halfschaduw als standplaats is al voldoende. In de zomer is deze standplaats zelfs beter omdat vocht minder snel verdampt als de zon er niet de hele dag op staat.

Weegbree kan erg gaan woekeren als deze zichzelf uitzaait. Om dit te voorkomen knip je de bloemen voor het uitbloeien van de plant af en zaai je weegbree in een pot of bak. Hoewel weegbree vooral als onkruid wordt bestempeld (ik vind onterecht), is de plant ook erg nuttig en schijnt deze geneeskrachtig te zijn. Onder het kopje "gebruiken" meer daarover. Leuk om te weten is dat, als je weegbree in het wild tegenkomt, de bodem daar erg voedzaam en ook schoon is. Weegbree kan heel breed worden (tot wel een halve meter breed), dat komt vooral door het blad dat heel lang kan strekken. Zo veel ruimte is echter lang niet vereist om het plantje te laten groeien. Een plekje in de volle zon of in de halfschaduw vind weegbree het prettigste.

Okra/oker kweek je graag in de volle zon. Dit tropische plantje heeft veel licht en warmte nodig om tot vruchtzetting te komen. Een kweekkas in de volle zon is natuurlijk perfect! Als de plant het erg naar de zin heeft dan zou je al na 7-8 weken kunnen oogsten, maar door een minder mooie zomer kan dit langer duren. In de kweekkas is de kans op succes het grootste. Houd er rekening mee dat de plant als deze het ècht goed doet zeer groot kan worden. In landen van oorsprong kan de plant groter dan 2 meter worden, maar dat zal hier (gelukkig?) niet zo snel gebeuren, tenzij... Tenzij je in een kweekkas kweekt, waar de temperaturen en luchtvochtigheid optimaal zijn! Houd daar in dat geval zeker rekening mee.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Kamille groeit graag op een plekje in de volle zon. Echte kamille is een éénjarig plantje en stelt geen bijzondere eisen aan de bodem of voeding. Roomse kamille is meerjarig en ziet er iets anders uit.

De walnoot is niet echt een inheemse soort. De boom is daarom iets veeleisender dan bijvoorbeeld een appelboompje. Dat gaat niet op voor de standplaats. Een walnoot kan heel goed in de volle zon staan, maar doet het ook prima in de halfschaduw. Wel is het belangrijk om de bodem goed voor te bereiden of goed te weten op welk soort grond je de walnoot wilt gaan planten. Het planten van andere gewassen of gras onder de walnoot is sterk af te raden, dit onttrekt voeding en vocht uit de bodem doe juist voor de walnoot erg belangrijk zijn. Dat betekend natuurlijk niet dat je het niet kunt doen, het is slechts een advies voor het optimaal benutten van de bodem. Hiermee maak je het de walnoot zo veel mogelijk naar de zin voor een hoge opbrengst.

Waar plant je een aalbes? Welke standplaats heeft een aalbes nodig? Op een plekje in de halfschaduw doet een aalbes het erg goed, maar je kunt deze overheerlijke bessenstruik ook in de volle zon planten. Bij meer zonlicht worden de bessen vaak iets groter en rijpen ze sneller.

Peren zijn, als je ervan houd ten minste, heerlijke zoete en sappige, zachte vruchten. Heb je een vroeg bloeiend perenras? Vóór half mei (ijsheiligen) bestaat er nog steeds kans op vorst. Met name in maart en april is de kans op vorst nog flink aanwezig. Houd er rekening mee dat -wanneer je peer gaat bloeien- de bloesem stuk kan vriezen en je hierdoor heel veel oogst kunt mislopen. Hoe je je peer hiertegen kunt beschermen? Het lijkt heel tegenstrijdig, maar je kunt de knoppen van je perenboom beschermen door er vlak voor het gaat vriezen water overheen te sproeien. Je creëert hiermee een soort isolerende iglo om de knoppen heen. De knoppen blijven als het ware beschermd door een laagje ijs dat er omheen zit. Als de peer al bloeit kan je dit beter niet meer doen, het is echt bedoeld om de knoppen te beschermen. Anders werkt ook een plastic zak of noppenfolie rondom je boom erg goed als bescherming tegen vorst en kou.

Een perenboompje staat graag in de volle zon, dat is goed voor het rijpen van de vruchten, maar ook in de halfschaduw groeit een peer prima. Beperk de vegetatie rondom de stam tot het minimum. Gras en andere planten onder de perenboom nemen vocht en voedingsstoffen van het boompje weg voor dat het boompje er überhaupt van kan proeven. Het beste is om de gehele ruimte rondom de stam kaal te houden zodat alle vocht en voedingsstoffen direct naar het perenboompje kunnen.

De kiwi komt uit het verre oosten en groeit het beste in een overwegend tropisch klimaat. Het is eigenlijk een slingerplant. De meeste kiwi rassen bij kwekers vandaan zijn matig winterhard. Dat betekend dat zij de vorst kunnen overleven, maar dat je ze bij strenge vorst het beste een beetje in bescherming neemt. Ook kan je de kiwi in een pot houden, maar kies dan wel een zeer grote potmaat en stel de bodem zorgvuldig samen. Het kweken van een kiwi lukt het beste als er geen concurrentie is. Dat betekend dat er geen andere planten onder groeien die vocht en voeding wegnemen. De grond onder de kiwi houd je dus het liefste kaal.

De kiwi kan aardig weelderig groeien. In gebieden waar deze oorspronkelijk vandaan komt groeien kiwi's vaak als onkruid, slingerend tussen andere planten door als een soort liaan. In de tuin, zelfs in ons klimaat, kan een kiwi de gevel van een woning volledig overgroeien. De plant kan in tropische gebieden goed in de schaduw van andere planten groeien, maar voor de teelt van de vruchten kan je de kiwi hier beter in de volle zon zetten. Dit is beter voor het rijpen van de vruchten.

Omdat een kiwi een slingerplant is, heeft deze iets nodig om langs te kunnen slingeren. Echt een klimplant is het niet, hij maakt geen hechtrankjes of zuignapjes. De takken slingeren zich over bestaand materiaal heen en blijven zo liggen. Wil je de kiwi ergens langs laten klimmen? Dan heeft deze mogelijk wat hulp nodig. Leid de kiwi een beetje, dan zoekt deze zelf de weg verder. Kies bij voorkeur wel iets stevigs. Na enige tijd zullen slingerende uitlopers verhouten, wat de nodige schade aan kan brengen als je de kiwi enkel langs een dunne rozenboog leid. Kies dus vooral iets stevigs uit als plantensteun, zoals een stevige pergola van houten balken en tuinpalen.

Gedurende de groei zal de hoofdtak van de kiwi, waar alle zijscheuten aan groeien, zich verder en verder ontwikkelen. Het is daarbij van belang dat je deze hoofdtak de nodige ondersteuning geeft. Leid de hoofdtak langs een paal, pergola of waar je de kiwi langs wilt laten groeien, en bind deze hierlangs op. De hoofdtak is het hoofd-groeipunt van de plant. Deze snoei je daarom niet terug.

Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis. De temperatuur moet altijd boven de 18 graden (kamertemperatuur) blijven en de 15 meter zal deze zeer waarschijnlijk niet halen. Commercieel is de teelt van vanille niet rendabel genoeg, maar voor de hobbyist is het natuurlijk een schitterende uitdaging. En dit laatste, een uitdaging, dat is het zeker! Niet omdat de algemene verzorging van de plant erg ingewikkeld is, maar vooral omdat je de juiste omgeving moet creëren en behouden om de plant te laten groeien, bloeien èn vruchten te laten maken.

Vanille is een klimmende plant die dus vanzelfsprekend ondersteuning nodig heeft. Het beste werkt het om een houten hekwerk te gebruiken, al wordt dit voor de meeste mensen lastig omdat zij geen verwarmde kweekkas of serre hebben waar de temperatuur hoog genoeg blijft. Bij de teelt in potten kan je zelf een houten ondersteuning maken voor je vanille orchidee. Dit is nodig om te zorgen dat de plant zich goed kan ontwikkelen. Laten kruipen is niet verstandig en maakt de verzorging onnodig moeilijk, en eventuele bloemen kwetsbaarder.

Naast het kiezen van de juiste bodem en voeding (zie de kopjes bodem en bemesting), is het ontzettend belangrijk om je plant niet te veel water te geven. Hier kunnen orchideeën, en dus ook de vanille orchidee, heel slecht tegen. Geef dus steeds een beetje water. Wat wel goed kan helpen en wat de plant erg prettig zal vinden, is het besproeien van de plant met een fijne nevel. Hiermee geef je het idee van een hoge luchtvochtigheid, wat erg gunstig is voor de plant die luchtwortels maakt om vocht uit de lucht te halen. Dit heeft alles te maken met de tropische afkomst van de vanille orchidee.

Bloeien zal de plant op de eerste plaats niet zo snel doen, maar met de juiste verzorging verhoog je de kans op bloeien enorm. Als eerste moet de plant ten minste 2 of 3 jaar oud zijn voor deze kan gaan bloeien. Als het dan zo ver is, zal je de plant zelf moeten bestuiven om kans te maken op een (vaak kleine) oogst. Ik zeg daarbij ook nadrukkelijk "kans op bloeien" en "kans op een oogst" omdat deze uitdaging niet te onderschatten is. De plant doet dit nu eenmaal niet zo snel in een vreemde omgeving. Om de bloemen te bestuiven moet je het bloemvlies doorbreken met een scherp voorwerp. Doe dit heel voorzichtig! Vervolgens druk je de mannelijke pollen en de vrouwelijke stempels tegen elkaar.

Let bij het bestuiven goed op de timing. Dit is erg belangrijk, want als de plant bloeit dan is dit maar heel kort. Bovendien bloeit de plant eigenlijk alleen maar in de ochtenden. Dit kan al vanaf een uur of 6 in de ochtend gebeuren, maar in de middag zijn de bloemen al lang en breed verwelkt. Zoals je begrijpt zal je er dus heel snel bij moeten zijn en moet je de plant in de gaten houden als je het vermoeden krijgt dat deze wel eens kan gaan bloeien. Wees daarom alert. Zonder de bloemen te bestuiven vallen ze af en kan je geen vanille oogsten.

Het is misschien leuk om te weten dat de vanille orchidee niet alleen klimt langs andere bomen en planten, maar ook in sommige gevallen zelfs volledig het contact met de grond kwijtraakt. Wanneer de luchtwortels voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen heeft de plant de wortels in de grond niet langer nodig. Deze leeft in zo'n geval volledig op mineralen en vocht uit de lucht.

Sjalotten zet je het liefste op een zonnige plek, maar ook de halfschaduw voldoet aan de eisen. Sjalotjes zijn winterhard en kan je zelfs in de winter planten als je ze voor het loof kweekt. Voor de bolletjes beperk je je het beste tot het vroege voorjaar met het planten, en oogst je in de (late) zomer.

Rogge als groenbemester heeft niet zo veel aandacht nodig. Het groeit, en aan het einde van de groei werk je de rogge (liefst vóór de korrels ontstaan, in het voorjaar) onder in de bodem. Hiermee verbeter je de bodem voor de daarop volgende teelt. Voor de reguliere teelt om rogge(meel) van te oogsten, is iets meer verzorging nodig.