Zeekool
Crambe maritima - Brassicaceae
kweken en oogsten

Zeekool soorten

Zeekool is een vrij onbekende groente in ons land. Zeekool is een kruisbloemige (koolsoort) die op zanderige grond in kustgebieden groeit. Wat zeekool zo bijzonder maakt is dat het een hoge tolerantie heeft voor zout in de bodem. Samen met zeekraal, dat ook eetbaar is, is het een van de weinige eetbare en zoutminnende planten.

Zeekool komt in bij stranden in kustgebieden, waar het water krijgt van de zoute zee en zout grondwater. Zeekool is een meerjarige, vaste plant. Van oorsprong komt zeekool voor in kustgebieden in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Het wordt inmiddels ook op Texel verbouwd.

Zeekool zaaien en planten

Wanneer kan je zeekool zaaien?
Zeekool zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot juni. Zeekool zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot maart.
Wanneer kan je zeekool planten?
Zeekool planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot juli.

Je kunt zeekool op twee manieren vermeerderen. Je kunt zeekool zaaien maar ook de wortels of opgepotte plantjes van zeekool planten. Dit laatste is makkelijker (en sneller). Zeekool zaaien we zelf dus eigenlijk nooit. De wortelstokken van zeekool planten we in het voorjaar. Kies daar een geschikt plekje voor uit want zeekool is een meerjarige plant.

Zeekool zaaien

Vanaf het vroege voorjaar kan je zeekool zaaien. Als je beschikt over zout water uit de zee, gebruik dit dan om water te geven tijdens en na het kiemen. Je kunt ook steeds een klein beetje zout toevoegen aan water dat je gebruikt. Als je oude zaden gebruikt, week deze dan eerst in zout water.

Om voor te zaaien meng je voedzame (moestuin)aarde of licht bemeste zaaigrond met zand. Voeg aan het mengsel ook een klein beetje zout toe maar ook niet te veel. Vul een aantal potjes met dit mengsel en druk dit aan, bijvoorbeeld met de bodem van een ander potje.

Zaai in elk potje ongeveer 3 zaden zodat je zeker weet dat overal iets opkomt. Houd de bezaaide aarde of zaaigrond vochtig, tijdens en na het kiemen. Geef steeds zout water. Als je in de buurt van de zee woont, gebruik zout zeewater. Voeg anders een beetje zout toe aan het water dat je geeft.

Na opkomst kan je uit elk potje wat zaailingen verwijderen, als er meerdere zijn opgekomen. Houd per potje steeds één plantje over en kweek dit verder op. Herhaal het water geven regelmatig.

Zeekool planten

Hoewel zeekool in principe vrij tolerant is voor veel verschillende bodems, kies je natuurlijk liever een geschikt plekje uit. Kijk ook bij het stukje over grondsoorten om de juiste grond te kiezen. We raden natuurlijk sterk aan om het deze plant zo veel mogelijk naar de zin te maken.

Graaf in de bodem een gat waar het kluitje of de wortelstok van de zeekool in past. Zorg bij een wortelstok dat de groeipunt (het midden van de wortelkluit) naar boven wijst. Spreid de wortels een beetje uit en graaf het gat weer dicht, met de groeipunt niet te diep onder de grond.

Geef de zeekool als het droog wordt water met zout of geef zeewater als je dit hebt. Het beste is om zeekool ver weg van andere planten te zetten. Verzilting van de grond is namelijk een gevaar voor de meeste andere planten in je moestuin. Het beste zet je zeekool in een eigen pot.

Per vierkante meter kan je ongeveer 2 tot 4 zeekool planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 3 zeekool planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Zeekool standplaats en verzorgen

Zeekool is een bijzondere plant met behoeften die lang niet alle planten hebben. Naast een plekje in de volle zon, heeft zeekool een speciaal soort grond nodig. De grond kan je makkelijk zelf samenstellen. Verder groeit zeekool op stranden en in kustgebieden. Zorg voor een plekje dat hierop lijkt in je moestuin.

Zeekool is een meerjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -10℃.

Zeekool combinatieteelt en wisselteelt

Voor de wisselteelt zou zeekool eigenlijk een koolgewas zijn. Als meerjarige plant draait zeekool echter niet mee in de wisselteelt.

Zeekool
Voor het kweken van zeekool zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Zeekool is een koolgewas. De ideale voorteelt is een peulgewas en de ideale nateelt is een bladgewas volgens het wisselteelt schema.

Zeekool goede buren
Zeekool kweken kan goed samen met aardappel, andijvie, doperwten, hysop, kamille, munt, oost-indische kers, koolraap, knolraap, radijs, biet, schorseneren, bleekselderij, bladselderij, knolselderij, peterselie, wortel, venkel, knolvenkel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Zeekool slechte buren
Zeekool kweken gaat liever niet samen met aardbei, spinazie, tuinkers, ui, zonnebloem, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Zeekool water geven

Je hoeft zeekool niet heel vaak water te geven. Doorgaans groeit zeekool op een droge grond. Zeekool leeft in principe enkel op regenwater en indien aanwezig ook het grondwater. Het grondwater en de bodem aan de kust zijn vaak zout van het zeewater. Voor zandkool is dit geen probleem.

Geef als het kan steeds een beetje zeewater aan de zeekool. In principe kan je ook een snufje zout door het (regen)water doen, maar natuurlijk ook niet te veel. Geef water wanneer de grond weer is opgedroogd. Bij zanderige grond en in de volle zon gaat dit meestal rap. Controleer regelmatig.

Zeekool houdt er niet van om onder water te staan. Ook niet om overspoeld te worden met zout zeewater. Ideaal is als je water van onderen kunt geven, zoals op een schaal onder een (grote) pot waarin je zeekool hebt staan.

Zeekool grondsoort en bodem

In de kustgebieden waar zeekool groeit is de grond vaak zanderig en droog. Soms bestaat de grond ook uit een laag voedzame compost met daar een laag strandzand overheen. Zandkool groeit goed als je een vergelijkbare grond maakt om zeekool in te kweken.

Zeekool kan je beter in een grote pot of kuip zetten. Zo voorkom je verzilting van de grond van de andere keukenplanten in je moestuin. Ideaal is als je het zoute water ook opvangt in een onderbak of grote schaal. Je kunt het dan afvoeren, zodat het niet in de rest van je moestuin terecht komt.

pH

Zeekool tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Zeekool bemesten

Zeekool kweken we voor de stengels en jonge scheuten, dus niet voor het blad. Je hoeft dus maar weinig stikstof te geven. Wees met stikstof altijd terughoudend. Verder kan je extra kalium en vooral extra fosfaat geven. Dit draagt samen bij aan het vormen van sterke wortels en knoppen, waaruit nieuwe stengels groeien.

Ook wordt voor zeekool in het bijzonder een speciaal advies gegeven. Het beste kan je zeekool bemesten met zeewierkalk en gedroogde zee-algen. Zeekool kweken kan dus best een uitdaging zijn, mede dankzij de speciale behoeften.

Zeekool bloei en bestuiven

Wanneer bloeit zeekool? Zeekool bloeit doorgaans van mei tot juli.

Zeekool kan in het late voorjaar gaan bloeien. Aan de groepjes met geelgroene bloemknopjes herken je direct een koolsoort. Echter zijn de bloemetjes wit, in tegenstelling tot heel veel andere koolsoorten waarbij de bloemetjes geel van kleur zijn. Zeekool is verder goed zelfbestuivend.

Zeekool maakt tweeslachtige bloemetjes en is hierdoor een éénhuizige plant. Dit maakt zeekool goed zelfbestuivend. Ook kruist zeekool zeer makkelijk met andere koolsoorten. Dit maakt de zaadteelt erg lastig. Zeekool is dan ook absoluut niet zaadvast. Een eventuele zaadteelt is dus een flinke uitdaging.

Het beste kan je voor de zaadteelt de groepjes met bloemen isoleren. Dit doe je bijvoorbeeld door daar een zak omheen te binden en deze goed dicht te knopen. Knoop de zak niet zo stevig dicht dat de stengels fijngeknepen worden. Tijdens de bloei kan je de bloemgroepjes voorzichtig schudden.

Wanneer de plant is uitgebloeid kan je de zakjes weer verwijderen. Als de plant alléén zichzelf heeft bestoven kan je de zaden hieruit opnieuw zaaien. Je krijgt dan nieuwe zeekool uit de zaden.

Wanneer zeekool oogsten

Wanneer kan je zeekool oogsten? Doorgaans doe je dit van april tot juni.

Van zeekool oogsten we de jonge scheuten en de grotere stengels. Er wordt vaak beweerd dat het blad van zeekool "niet eetbaar" is maar dit klopt niet. Het blad is gewoon eetbaar en zeker niet giftig. Wel kan het blad van zeekool wat bitter smaken. Je kunt het blad van zeekool oogsten voor gebruik in de keuken.

De jonge scheuten van zeekool oogsten we in het voorjaar. Meestal begint de oogst in april, wanneer de eerste scheuten boven de grond komen. De scheuten snijd je af en kan je vervolgens gebruiken in de keuken. Ook kan je de grotere stengels van zeekool oogsten tot ongeveer in de maand juni.

Na de maand juni kan je beter stoppen met zeekool oogsten. Zo voorkom je dat je de plant te erg verzwakt. Zeekool is een meerjarige plant. Te veel bladeren en stengels van zeekool oogsten, kan de zeekool verzwakken. Als je tijdig stopt met oogsten blijft jouw zeekool verder groeien. Ook volgende jaren.

Zeekool gebruiken en bewaren

Van zeekool gebruiken we in principe alleen de jonge scheuten en de stengels. Je kunt deze in plakjes snijden en roerbakken. Zeekool wordt ook vaak kort geblancheerd voor het op je bord belandt. Ook kan je zeekool rauw eten. Het is misschien wat overbodig om te zeggen, maar zeekool heeft een koolachtige smaak.

Vaak wordt beweerd dat het blad niet eetbaar is. Niets is minder waar. Ook het blad van zeekool kan je gebruiken in de keuken. Dit kan op dezelfde manieren als de scheuten en stengels, zoals koken en roerbakken of gewoon rauw eten. Wanneer het blad wordt gebruikt, zit het vaak bij visgerechten. Wel kan het blad soms wat bitter smaken.

Verder kan je de scheuten en stengels maar ook het blad stomen of stoven voor gebruik in gerechten.

Zeekool houdbaarheid

Zeekool ziektes en plagen

Zeekool is goed bestand tegen veel ziektes en plagen. Echter blijft het een koolsoort, ondanks dat deze meerjarig is en een stuk sterker dan de meesten. Vlinders leggen nog steeds graag eitjes op de bladeren van deze koolsoort. De rupsen die hieruit komen kunnen je plant kaalvreten. Je kunt voorkomen dat vlinders bij je zeekool komen door het te kweken onder insectengaas.

Zeekool kweken informatie