Tuinkers
Zaaien kweken en oogsten

Tuinkers draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Lepidium sativum en is een lid van de kruisbloemenfamilie, ook wel brassicaceae.

Tuinkers, een klein plantje dat vooral populair is als kiemgroente. Smaakt licht pittig en is heel makkelijk zelf te kweken. Eigenlijk heb je daar alleen water voor nodig. Je kunt tuinkers ook iets groter laten worden en in aarde opkweken. Tuinkers kweken doe je op vochtige grond. De plantjes schieten snel door in de zomer. Dat voorkom je door vroeg te zaaien.

Tuinkers soorten

Tuinkers is bijna alleen bekend van het gebruik als kiemgroente, maar eigenlijk is het een vrij klein plantje dat tot 40 centimeter hoog kan worden. Tuinkers kan naast als kiemgroente ook worden gekweekt als kleine bladgroente. Het plantje wordt over de hele wereld gebruikt.

Naast de bekende "gewone" tuinkers zijn er ook de breedbladige tuinkers en de gekrulde tuinkers. Ook deze soorten tuinkers zijn prima eetbaar. Daarnaast is tuinkers familie van Maca, waarbij het poeder van de wortel wordt gebruikt als superfood.

Tuinkers wordt wel eens verward met barbarakruid. Met name omdat barbarakruid een zeer vergelijkbare groeiwijze heeft, met zelfs een vergelijkbare lichtpittige smaak. Barbarakruid is echter een heel ander plantje.

Tuinkers zaaien en planten

Wanneer kan je tuinkers zaaien? Tuinkers zaaien of voorzaaien kan direct buiten van maart tot oktober.

Als kleine bladgroente kan je tuinkers vrijwel het hele jaar door zaaien. Het beste moment is in het vroege voorjaar of in het najaar. Je kunt tuinkers goed direct in potten of bakken zaaien. Voorzaaien is niet echt aan te raden. Al die piepkleine plantjes verspenen is best een klus. In de vollegrond zaaien kan eventueel ook door de zaden breedwerpig uit te strooien.

Als kiemgroente heb je alleen maar water nodig en eventueel een schoteltje of glazen pot met gaasdeksel. Je hoeft tuinkers dan niet ècht te zaaien. De zaden doe je in de glazen pot of leg je op een etage in een speciale kweektoren voor kiemgroenten.

Per vierkante meter kan je ongeveer 85 tot 115 tuinkers planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 8 tot 12 tuinkers planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Tuinkers standplaats en verzorgen

Je kunt tuinkers als kiemgroente het hele jaar door kweken. Om het als kleine bladgroente te kweken begin je liever in het voorjaar. Door vroeg te zaaien voorkom je dat tuinkers doorschiet (gaat bloeien) in de zomer. De teelt is een van de makkelijkste, samen met bijvoorbeeld spinazie en rucola, wat ook bladgroenten zijn.

Tuinkers kweken wordt meestal gedaan om het als kiemgroente te gebruiken, Dit kan het hele jaar door, zelfs in de winter binnenshuis. Spoel de kiemgroenten indien mogelijk twee maal per dag om. Kweek je tuinkers op een schaaltje met aarde, zorg dan voor luchtcirculatie.

Tuinkers als kiemgroente kweken is het makkelijkste, maar ook als gewoon (klein) bladgewas is tuinkers ontzettend makkelijk te kweken. Het plantje heeft bijna niets nodig. Een plekje in de halfschaduw is voldoende. Tuinkers is een éénjarig plantje en is beslist niet winterhard. Deze schiet snel door in de zomer.

Tuinkers combinatieteelt en wisselteelt

Tuinkers
Voor het kweken van tuinkers zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Tuinkers is een bladgewas. De ideale voorteelt is een koolgewas en de ideale nateelt is een vruchtgewas volgens het wisselteelt schema.

Tuinkers goede buren
Tuinkers heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Tuinkers slechte buren
Tuinkers heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Tuinkers water geven

Tuinkers als klein bladgewas geef je regelmatig water. De bodem mag niet opdrogen en blijft het beste constant matig vochtig. Vooral in de zomer geef je extra water. Bij de teelt in potten en bakken, of in zanderige grond, zelfs nog meer dan in de vollegrond bij een normale grondsoort.

Als kiemgroente is het enkel belangrijk om de kiemen regelmatig om te spoelen. Bij het kweken van tuinkers als kiemgroente in een glazen pot met gaasdeksel is dit makkelijk. Door het gaasdeksel kan je de pot vullen met water en deze vervolgens goed uit laten lekken. Dit zonder de kiemgroenten of zaden uit de pot te spoelen.

Tuinkers grondsoort en bodem

Tuinkers is helemaal niet kieskeurig wat de grondsoort betreft. Waar je wel rekening mee kunt houden is de kans op uitdrogen. Op zandgrond is die kans namelijk een heel stuk groter. Het kan tuinkers dan vooral later in het voorjaar of in de zomer fataal worden. Of je zult heel vaak heen en weer moeten lopen met een gieter of tuinslang.

Voor tuinkers als kiemgroente hoef je helemaal geen grond te gebruiken. Wel zou je de zaden op een bedje van zaai- en stekgrond kunnen leggen. Dit moet dan constant vochtig blijven.

pH

Wat is pH?

Tuinkers bemesten

Tuinkers is zo'n piepklein en slechts éénjarig plantje, dat je deze niet hoeft te bemesten. Tuinkers kan bijna niet mislukken. Wel kan je overwegen om een zeer lichte bemesting te gebruiken vóór de aanplant. Bij verse potgrond of (moestuin)aarde is de aanwezige bemesting meer dan genoeg.

Kies je ervoor om vóór de aanplant te bemesten, gebruik dan een meststof die rijk is aan stikstof, want dit draagt bij aan de aanmaak en ontwikkeling van blaadjes. Het is zeker niet vereist maar kan je nèt iets meer oogst opleveren.

Voor het bemesten van tuinkers zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 2-1-1. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Tuinkers bloei en bestuiven

Wanneer bloeit tuinkers? Tuinkers bloeit doorgaans van juni tot september.

Voor de teelt hoef je tuinkers niet te (laten) bestuiven. Het komt ook niet vaak voor dat tuinkers bloeit omdat je het voor die tijd hebt geoogst. Een uitzondering is de zomerteelt, waarbij tuinkers snel kan doorschieten. Het is leuk om het eens te proberen, bijvoorbeeld voor de zaadteelt.

Wanneer tuinkers gaat bloeien ontstaan er piepkleine, witte bloemetjes. Laat je deze uitbloeien dan ontstaan hieruit zaden. Het is dan wel nodig dat tuinkers door insecten wordt bestoven. Meestal is dit geen probleem als er wat insecten in de moestuin aanwezig zijn (bijna altijd dus).

Tuinkers is een éénhuizige plant en maakt tweeslachtige bloemen. Dit maakt tuinkers een goed zelfbestuivend plantje, maar natuurlijk wel met hulp van de genoemde insecten.

Wanneer tuinkers oogsten

Wanneer kan je tuinkers oogsten? Doorgaans doe je dit van april tot november.

Van tuinkers kan je tijdens de hele teelt blaadjes blijven plukken. Als het plantje nog erg klein is kan je beter niets plukken. Zo houdt tuinkers genoeg blaadjes over om uit te groeien. Verder is het beste moment om de plantjes in z'n geheel te oogsten -bijvoorbeeld bij de zomerteelt- zo vlak voor de bloei.

Je kunt tuinkers dus ook in z'n geheel oogsten als de plantjes volgroeid zijn. Oogst niet overdreven veel voor gebruik in één gerecht, want dan kan de pittige smaak overheersen.

Om tuinkers als kiemgroenten te oogsten spoel je ze nog een laatste keer goed schoon (voor of na het oogsten). Bij het opkweken in een dun laagje aarde knip je de kiemgroenten boven de aarde af. Bij het opkweken in een glazen kweekpot is het makkelijk om ze eerst te spoelen en daarna uit de pot te halen.

Tuinkers gebruiken en bewaren

Tuinkers, zo wel de kiemgroente als de bladgroente, wordt veel gebruikt in salades. Ook op gezonde broodjes kan je tuinkers gebruiken en het is een heerlijke garnering. Tuinkers kan best een beetje pittig zijn. Hierdoor is het niet handig om te veel in één gerecht te gebruiken.

Tuinkers houdbaarheid

Tuinkers kan je niet lang bewaren. Zo wel de kiemgroente als de bladgroente oogst je het liefst direct voor je het gaat gebruiken. Als je tuinkers droogt gaat de smaak volledig verloren. Ook invriezen is geen goed idee. In de koelkast kan je tuinkers hooguit enkele dagen bewaren.

Tuinkers kiemgroenten

Tuinkers is één van de meest bekende kiemgroenten samen met alfalfa. Je kunt tuinkers naast als klein bladgewas dus ook uitstekend als kiemgroente gebruiken.

Tuinkers ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij tuinkers? Tuinkers zelf heeft weinig last van ziektes en plagen. Het plantje is redelijk bestand tegen de meeste aandoeningen. Wel kunnen kiemgroenten gaan schimmelen. Dit voorkom je door de kiemen dagelijks grondig om te spoelen en óók goed uit te laten lekken. De beste temperatuur om tuinkers als kiemgroente op te kweken is rond de 20 graden celcius.

Tuinkers kweken informatie