Bleekselderij
voorzaaien kweken en oogsten

Bleekselderij soorten

Welke soorten bleekselderij zijn er? Bleekselderij is natuurlijk een selderij (Apium graveolens). De naam selderij kennen we niet alleen van bleekselderij (Apium graveolens "Dulce") maar ook van bladselderij (Apium graveolens "Secalinum"), waarvan de losse blaadjes als een soort kruid worden geplukt. Ook kennen we de naam van knolselderij (ook wel knolselderie, Apium graveolens "Rapaceum"). Beide soorten zijn naaste familie van de bleekselderij, maar groeien nèt iets anders.

Bladselderij maakt geen mooi kontje onderaan de plant, maar losse en vaak ook dunne steeltjes vanuit de grond. Knolselderij maakt een mooie en grote knol onder de grond die wordt geoogst. Overigens zijn alle selderijsoorten van top tot teen eetbaar, zo wel het blad als de stelen en de wortels kan je gebruiken in de keuken.

Bleekselderij zaaien of planten

Wanneer kan je bleekselderij zaaien?
Bleekselderij zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot april. Bleekselderij zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot maart.
Wanneer kan je bleekselderij planten?
Bleekselderij planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot mei.

Bleekselderij zaaien we het liefst op de juiste afstand. Toch is te dicht op elkaar gezaaide bleekselderij ook best leuk. Je krijgt dan heel veel lange, dunne stengeltjes. Deze kan je makkelijk verwerken in gerechten. Als we bleekselderij zaaien op de juiste plantafstand -zoals het hoort dus- dan krijg je dikke en vlezige stengels. Ook erg lekker!

We kwamen erachter toen we het eens waren vergeten uit te dunnen. De bleekselderij was inmiddels al flink gegroeid. Te laat om nog wat te verwijderen. We hebben het laten staan en de oogst viel niet tegen. De smaak ook zeker niet!

Je zou dus een klein groepje zaadjes kunnen uitstrooien zonder deze na opkomst uit te dunnen. Zelf doen we dit niet omdat we van de vlezige stelen houden. Bleekselderij zaaien we zelf dus altijd op de juiste afstand. Dit raden we ook het meeste aan om te doen. Je krijgt dan een bleekselderij zoals deze bedoeld is.

Als we bleekselderij zaaien zoals het hoort, dunnen we de zaailingen na opkomst nog ietsje uit. Verwijder de rest tot je één sterk plantje over hebt.

Bleekselderij zaaien voor de dikste stelen

De meeste mensen willen natuurlijk zo dik mogelijke stelen. Je kunt bleekselderij dan direct in de vollegrond zaaien. Toch is voorzaaien het makkelijkste en het veiligste. Zo kunnen beestjes je zaden of zaailingen niet pikken, maar kan je ook iets eerder beginnen met zaaien. Zelfs al in de late winter, gewoon binnenshuis in de vensterbank.

Aangezien bleekselderij zo goed tegen kou kan, kan je al vroeg beginnen met zaaien. Als je bleekselderij wilt voorzaaien lukt dit goed in kleine kweekpotjes. Zelf gebruiken we vaak P7 formaat potjes. Vul de potjes met zaaigrond en strooi in elk potje wat zaadjes. Een stuk of drie, vier of vijf is voldoende. Dek de zaadjes af met slechts een heel dun laagje zaaigrond.

De zaailingen van bleekselderij beginnen heel klein. Je hoeft de zaden bijna niet af te dekken. Je kunt de zaadjes ook strooien zonder af te dekken. Na opkomst van je zaailingen duurt het even, ze kunnen in het begin traag zijn. Houd je zaaigrond altijd vochtig. Zorg dat het nooit uitdroogt terwijl je zaden aan het kiemen zijn en ook na de opkomst.

Als je zaailingen net even iets groter zijn, haal je de meeste weg. Houd er dan één per potje over. Deze geef je straks alle ruimte om te groeien zodat ze groot worden en dikke stelen maken.

Bleekselderij planten op een goed plekje

Temperaturen rond de 10 graden zijn al genoeg om de zaden te laten kiemen. Bleekselderij zelf kan best een nachtje lichte vorst hebben, zo lang dit niet aanhoudend is. Je kunt bleekselderij dus in het vroege voorjaar al buiten zetten. Laat je plantjes even kort staan en zet ze dan definitief in de grond of in potten en bakken.

Ja, je kunt bleekselderij ook in een pot kweken. Het plantje wordt dan het grootste als deze alleen in een potje staat van ten minste 5 liter. Beter is om bleekselderij in een moestuinbak of in de vollegrond te zetten. Daar groeit jouw bleekselderij het beste en wordt deze ook heel groot.

Wees altijd voorzichtig bij het uitplanten van zaailingen dat je de worteltjes niet beschadigd. Zet elk plantje op voldoende afstand tot de vorige. Kweek je in rijen, houd de rijafstand dan groter dan de plantafstand.

Natuurlijk kan je bleekselderij ook eerder planten in een kweekkas. Dan kan je nog vroeger beginnen. Eerlijk gezegd doen wij dit nooit. De kweekkas gebruiken we voor planten die dat ècht nodig hebben, of voor planten die later niet in de weg staan. Bijvoorbeeld kropsla die je in de winter kunt kweken en vóór half mei kunt oogsten. Dan is er direct plek voor alles wat je er half mei wilt uitplanten.

Het kontje van bleekselderij planten

Mocht je een hele bleekselderij gekocht hebben om op te eten, bewaar dan het kontje. Het is leuk om daar eens een experimentje mee te doen. Je kunt het kontje op een glas water zetten. Zorg dat de onderkant het water net raakt. Bijvoorbeeld door de bleekselderij te balanceren of er voorzichtig tandenstokers in te steken aan alle kanten, en het daarop te balanceren op een glas.

Door het kontje van bleekselderij op water te zetten, gaat deze opnieuw worteltjes maken. Wanneer er wat worteltjes zijn gegroeid kan je het kontje planten. Dit kan je in een pot of bak, of in de vollegrond doen. Zo groeit er vanuit dit kontje weer een nieuwe bleekselderij. De oogst is misschien iets kleiner maar zeker niet minder lekker!

Per vierkante meter kan je ongeveer 9 tot 13 bleekselderij planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 3 tot 5 bleekselderij planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Bleekselderij verzorging

Bleekselderij kan goed tegen kou. Dat is ook de reden dat je er zo vroeg mee (binnenshuis) kunt beginnen als je het gaat zaaien, om het in het vroege voorjaar uit te planten. Bleekselderij kweken doen wij altijd in de halfschaduw. Meer heeft bleekselderij echt niet nodig. De volle zon kan zelfs nadelig zijn.

In de volle zon krijgt bleekselderij vaak gele blaadjes. De randjes gaan soms zelfs omkrullen en worden dor. Desondanks oogsten we wel een mooie bleekselderij hoor. Het plantje lijkt er gewoon veel minder blij. In de zomer is het er veel te warm en droog. Bleekselderij groeit immers al goed bij lage temperaturen.

Eigenlijk is bleekselderij een tweejarige plant. Soms zelfs een kortlevende meerjarige plant. De bleekselderij uit de winkel is meestal maar één jaar oud. Daarom lukt het met het kontje een nieuwe bleekselderij te kweken. Je kweekt bleekselderij in de moestuin vaak als éénjarige plant.

Bleekselderij is een tweejarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -10℃.

Bleekselderij combinatieteelt en wisselteelt

Bleekselderij
Voor het kweken van bleekselderij zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Bleekselderij is een bladgewas. De ideale voorteelt is een koolgewas en de ideale nateelt is een vruchtgewas volgens het wisselteelt schema.

Bleekselderij goede buren
Bleekselderij kweken kan goed samen met bloemkool, boerenkool, bosui, broccoli, kamille, knolraap, komkommer, paksoi, palmkool, prei, pronkboon, rode kool, romanesco, slaboon, spruitjes, stengelui, tomaat, witte kool, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Bleekselderij slechte buren
Bleekselderij kweken gaat liever niet samen met aardappel, kropsla, maïs, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Bleekselderij water geven

Droge grond is slecht voor bleekselderij. Zorg dus altijd voor voldoende water. Hiermee worden de stelen gevuld, waardoor deze mooi dik en vlezig worden. Als de grond nog vochtig aanvoelt mag je een waterbeurt overslaan. Voelt het enigszins droog aan, geef dan zeker weer even water. Geef tijdens de zomer minimaal één keer per dag water, zeker in een pot of (moestuin)bak.

Bleekselderij grondsoorten

Bleekselderij groeit ook bijzonder goed op zwaardere grondsoorten. Belangrijk is dat deze niet snel uitdroogt. Een vochthoudende bodem is ideaal, zo lang deze maar niet dichtslibt tijdens een flinke regenbui. Kleigrond is dus ideaal als je deze zelf wat losser kunt maken, voor een betere afwatering.

Zorg bij voorkeur voor wat extra compost in de bodem, om deze voedzamer en humusrijk te maken. Bleekselderij groeit erg goed als er veel organisch materiaal in de bodem zit.

pH

Bleekselderij tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Bleekselderij bemesten

Een vrij lichte meststof is voldoende. Bleekselderij heeft niet zo veel voeding nodig als bijvoorbeeld koolsoorten dat hebben. Wel is het verstandig om rekening te houden met het soort teelt. Je kweekt bleekselderij voor het blad en de stengels. Vooral stikstof is dan dus erg van toepassing, voor het bevorderen van de groei van het blad en stelen.

Het beste is om later in het jaar juist meer stikstof te geven en eerder in het jaar meer fosfor. Jonge planten nemen een heel groot deel van de benodigde fosfor op voor later. Wat betreft de voeding van selderij, voldoet een algemene mestvoeding meestal aan de eisen. De meeste algemene moestuin-meststoffen bevatten een groter aandeel stikstof.

Eventueel kan het helpen om zelf wat extra stikstof toe te voegen aan de mest. Bijvoorbeeld in de vorm van bloedmeel. Vooral wanneer de plant goed begint te groeien kan je dit als extra geven.

Bleekselderij bloei en bestuiven

Wanneer bloeit bleekselderij? Bleekselderij bloeit doorgaans van juli tot oktober.

Voor de teelt van bleekselderij is bestuiving niet nodig. Wel kan bleekselderij soms gaan bloeien. Meestal is dat dan in het tweede jaar, omdat het eigenlijk een tweejarige plant is. In het eerste jaar bloeit bleekselderij niet zo snel. Als je de zaden wilt oogsten is bestuiving juist wel nodig.

Hoewel bleekselderij in principe zelfbestuivend is, is de plant afhankelijk van insecten voor de bestuiving. Bestuivers lokken naar je moestuin kan daar dus aan bijdragen. Bijvoorbeeld met kleurrijke bloemen en geurende kruiden. Bijtjes en hommels komen meestal ook zelf af op de bloemschermen van bleekselderij.

Bleekselderij is volledig afhankelijk van insecten voor de bestuiving. De pollen worden namelijk meestal eerder geproduceerd dan de vrouwelijke geslachtsorganen in de bloem deze kunnen opnemen. Het stuifmeel kan dus meestal niet dezelfde bloem bestuiven waar het vandaan komt. Dit moet dus worden overgebracht naar andere bloemen.

Onder andere hommels en bijtjes, maar ook andere (kleinere en vaak vliegende) insecten zorgen voor de bestuiving van bleekselderij.

Als de bestuiving is gelukt duurt het even. De zaden moeten goed drogen aan de bloemschermen. Wanneer deze enigszins bruin en droog zijn geworden kan je de hele schermen plukken. De zaden kan je dan losschudden of wrijven met de hand.

Wanneer bleekselderij oogsten

Wanneer kan je bleekselderij oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot december.

Over dit filmpje: Bleekselderij oogsten we zelf door de plant uit de grond te trekken. Vervolgens snijden we de wortels en het losse blad eraf. Ook spoelen we de bleekselderij af met een stevige straal water.

Zoals eerder genoemd zijn we bleekselderij wel eens vergeten uit te dunnen. Toch hebben we het lekker laten staan. Te dicht op elkaar gezaaide bleekselderij maakt heel veel lange, dunne stengeltjes. De smaak was zeker niet minder dan normaal. Je kunt er steeds wat wegsnijden voor direct en vers gebruik in de keuken. De rest laat je staan om verder te groeien.

Hoe lekker het ook was, de voorkeur gaat toch altijd naar een grote bleekselderij met dikke stengels. In dat geval moet je bleekselderij dus wel uitdunnen en houd je steeds één plantje over. Je krijgt dan een mooie, volle en grote plant met dikke bladstelen. Zo kan je bleekselderij oogsten op meer diverse manieren:

Losse stengels van bleekselderij oogsten

De dikke en vlezige bladstelen kan je lossnijden met een scherp (oogst)mes. Zelf gebruiken we er een van Opinel, een sikkelmodel. Werkt bijzonder goed voor allerlei oogst- en snoeiwerk in de moestuin. Absoluut een aanrader, maar er zijn natuurlijk nog veel meer soorten oogstmessen voor je moestuin.

Als je steeds een paar stelen wegsnijdt krijgt de rest meer ruimte om te groeien. Zo oogst je meerdere keren en telkens weer mooie, vlezige stelen. Je kunt blijven oogsten tot ver in het najaar, tegen de winter aan zelfs. Zo lang het hart van de plant blijft leven groeit deze verder. Je kunt ook de hele plant in één keer oogsten.

Bleekselderij oogsten in één keer

Wil je in één keer de hele bleekselderij oogsten, dan kan je de plant voorzichtig uit de grond trekken. Ik zeg daarbij voorzichtig, want als je te hard trekt dan trek je de stengels stuk. Ook zit bleekselderij vaak stevig met de wortels in de grond, zelfs als je losse grond gebruikt. De wortels zijn vrij sterk en zitten vaak goed verankerd in de bodem. Daarom snijden we soms ook gewoon de bovenste delen af (zie verderop).

Het bovenste blad -waar de stengels ook veel smaller worden- snijd je eraf. Je houdt dan één mooie, volle groep met stevige stengels over. Ook de wortels snijd je er dan vanaf. De smallere stengels die je boven hebt weggesneden, zou je ook nog kunnen gebruiken. Het kan natuurlijk op de composthoop maar er zit vaak nog veel eetbaars aan.

Het kan ook nog op een andere manier. Die is eigenlijk nog ietsje leuker:

Meerdere keren bleekselderij oogsten

Je kunt ook bleekselderij oogsten door de plant los te snijden van de grond. De wortels die dan in de grond blijven zitten kunnen opnieuw uitlopen. Je kunt dan eventueel een tweede, kleinere bleekselderij oogsten. Hetzelfde kan je ook doen met bleekselderij die je uit de grond hebt getrokken:

Zou je bleekselderij oogsten door deze met wortels en al uit de grond te trekken, dan kan je de stengels afsnijden en het kontje even op water zetten. Meestal krijg je dan vanuit het kontje nieuwe wortels. Uiteindelijk groeit daar ook een nieuw maar iets kleiner plantje bleekselderij uit.

Zo lang het kontje met het hart van de plant in leven blijft, kan je dus meerdere keren bleekselderij oogsten. Dit kan tot twee of soms drie keer in een jaar.

Bleekselderij is een tweejarig of kortlevend plantje. Als je deze in de winter laat staan en de winter niet te streng is, dan kan je in het volgende jaar ook nog wat bleekselderij oogsten. Zo lang het plantje niet gaat bloeien en het kontje met hart in leven blijft, kan je stengels blijven lossnijden gedurende een langere periode.

Bleekselderij gebruiken

De steel wordt na het schoonmaken vaak rauw door salades gegeten. Het is erg lekker en bovendien ook supergezond. Ook wordt bleekselderij wel eens als snack gebruikt. Je kunt het zelfs in warme gerechten verwerken en het wordt met regelmaat gebruikt voor bolognese saus. Het kan ook aan diverse soorten soep worden toegevoegd.

Bleekselderij houdbaarheid

Bleekselderij kan je in de koelkast tot maximaal een week bewaren. Je kunt bleekselderij ook invriezen, dan is het wel tot een jaar lang houdbaar. Verse bleekselderij blijft buiten de koeling slechts enkele dagen lekker.

Bleekselderij ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij bleekselderij? Diverse soorten kleine luizen en insecten gebruiken bleekselderij vaak als schuilplaats. Meestal doen de beestjes je plant weinig kwaad en schuilen ze alleen. Je kunt de bleekselderij na het oogsten het beste even onderdompelen in water (eventueel met zout) om alle beestjes uit te drijven. Maak bleekselderij vóór gebruik goed schoon.