Kropsla
Voorzaaien kweken en oogsten

Kropsla draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Lactuca sativa en is een lid van de composietenfamilie, ook wel asteraceae.

Kropsla soorten

Welke soorten kropsla zijn er? Kropsla is een overkoepelende naam voor heel veel Lactuca sativa soorten die op dezelfde wijze groeien, als krop met grote bladeren. Zo heb je bijvoorbeeld ijsbergsla, een knapperig soort, maar ook botersla die de naam te danken heeft aan de 'boterzachte' structuur.

Daar blijft het natuurlijk niet bij, want verder heb je nog krulsla, een soort dat vaak net iets bitterder smaakt maar erg mooi gekruld blad maakt. Denk aan Lollo Rosso, het soort met groen en rood gekrulde bladeren. Diverse soorten pluksla die dus niet echt een stevige krop maken, zijn ook krulslasoorten. Van alle soorten sla zijn inmiddels wel kruisingen gemaakt.

Ook onder de Lactuca sativa vallen eikenbladsla en andere soorten pluksla. Deze soorten maken niet echt een grote krop en worden daarom pluksla genoemd. Je kunt de losse blaadjes plukken. Het is dezelfde plant maar de krop wordt erg los en dus niet zo stevig als bij kropsla.

Kropsla is er in het groen, rood, knapperig en bitter of juist fris en wat zoeter van smaak. Zo veel soorten dat je bijna niet kunt kiezen! Bijna alle soorten kropsla kunnen gelukkig worden gecombineerd en worden doorgaans op dezelfde manieren gebruikt in de keuken.

Ook de zaden van kropsla kunnen variëren. Sommige zaden zijn namelijk licht van kleur en anderen donker. Hieraan is niet te zeggen om welk soort het gaat. Vaak produceren donkere zaden ook een (donker)rode slasoort en lichte zaden juist een groene slasoort, maar dit is dus lang niet altijd het geval.

Kropsla zaaien en planten

Wanneer kan je kropsla zaaien? Kropsla zaaien of voorzaaien kan direct buiten van april tot augustus. Kropsla zaaien of voorzaaien onder glas kan van januari tot april en van oktober tot november.

Wanneer kan je kropsla planten? Kropsla planten of uitplanten in een kweekkas kan van februari tot maart en van november tot december. Kropsla planten of uitplanten kan buiten van maart tot september.

Kropsla is makkelijk te ontkiemen, ook bij lagere temperaturen. Het is handig om kropsla voor te zaaien in kweekpotjes of een zaaitray. Zaai je in de volle grond, dan zie je de zaailingetjes moeilijk en worden ze snel opgegeten door beestjes. Door voor te zaaien kweek je sterke, jonge plantjes die je vervolgens kunt uitplanten.

Kropsla zaai je met meerdere zaadjes in een vakje of potje, zodat er altijd iets opkomt. Je kunt vervolgens later uitdunnen, het verwijderen van het overschot aan kiemplantjes. Zo selecteer je de beste en kweek je deze verder op tot een mooie, volle krop met slabladeren. Zo zien onze jonge plantjes eruit als ze de eerste echte blaadjes krijgen:

Meestal is dit het moment -of eigenlijk nog net iets later- dat we ze uit de tray halen en gaan uitplanten. We letten daarbij goed op dat het wortelstelsel sterk is. We kijken altijd goed of we de worteltjes onder de tray naar buiten zien komen, door de gaatjes in de vakken. Als daar veel worteltjes naar buiten komen dan kunnen ze worden uitgeplant.

Bij het zaaien van kropsla hoef je de zaden niet af te dekken met een dikke laag aarde. Het strooien van een dun laagje met fijn zand is voldoende. Kropsla is namelijk een lichtkiemer. Een dun laagje zand laat licht door en houdt de zaden op hun plek. Jonge kiemplantjes van kropsla rekken bij te weinig licht snel uit tot lange, slungelige plantjes. Dit kan je beter voorkomen door je zaailingen bij genoeg licht te zetten.

Wacht met het uitplanten van kropsla tot de wortels uit de onderkant van het potje of vakje in de zaaitray groeien. Dan is het kluitje namelijk goed door geworteld. Als je de zaailingen eerder uit het potje of vakje probeert te halen is het kluitje nog erg los en valt het uit elkaar. Daarbij trek je ook worteltjes stuk bij de jonge plantjes.

Per vierkante meter kan je ongeveer 13 tot 19 kropsla planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 3 tot 5 kropsla planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Kropsla standplaats en verzorgen

Hoe kweek je kropsla? Kropsla is een makkelijke plant om te kweken, ook voor wie pas is begonnen met een klein moestuintje. Kropsla heeft niet erg veel verzorging nodig behalve het gebruikelijke water geven. Wie een kweekkas heeft kan zelfs in de winter kropsla kweken en deze in mei oogsten.

Wij hebben eens kropsla in de winter gekweekt. Tijdens de winter lijkt de groei volledig stil te staan. De kweekkas is dan ook niet verwarmd, een belangrijk detail. Echter groeien de planten weer goed door na de winter. In het vroege voorjaar kan de sla opeens heel groot worden in korte tijd.

Op bovenstaande foto staan onze verschillende soorten kropsla. Er staan bijvoorbeeld plantjes botersla (rechts boven) en twee soorten eikenbladsla (groen en rood, links), wat eigenlijk een pluksla is en niet echt een kropsla. Hoewel deze plantjes bijna hetzelfde zijn, verloopt de teelt iets anders omdat je vooral losse blaadjes plukt.

Kropsla staat liever in de volle zon, maar kijk daarbij goed uit als je de planten in een pot of moestuinbak hebt staan. De grond -vooral in plantenpotten- droogt heel snel op, zeker wanneer de zon erop staat. Je kunt kropsla daarom ook in de halfschaduw kweken om dit te voorkomen. Maar liever in de volle zon dus!

Vaak wordt kropsla alleen in het voor- en najaar gekweekt en niet in de zomer. Dit heeft alles te maken met de warme en droge periode in de zomermaanden. In het voor- en najaar wordt het niet zo warm en droogt de grond natuurlijk ook veel minder snel op. Sla is dan veel makkelijker te kweken.

Kropsla is heel goed in balkonbakken te kweken. Mijn eerste moestuintje was in balkonbakken en de teelt van kropsla ging uitstekend. In zo'n lange balkonbak van 80cm gingen zes kropsla plantjes. Toen ik de tweede en de vijfde er tussenuit had geoogst werd de rest mooi breed en groeide er vanuit het hart nog meer blad.

Eigenlijk is vijf plantjes kropsla in zo'n lange balkonbak ideaal. Je kunt dan de tweede en de vierde er tussenuit oogsten, waarna de rest mooi verder kan groeien omdat daar meer ruimte voor is.

Kropsla combinatieteelt en wisselteelt

Kropsla
Voor het kweken van kropsla zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Kropsla is een bladgewas. De ideale voorteelt is een koolgewas en de ideale nateelt is een vruchtgewas volgens het wisselteelt schema.

Kropsla goede buren
Kropsla kweken kan goed samen met aardappel, aardbei, asperge, biet, dille, doperwt kapucijner, kervel, komkommer, linzen, peul pronkboon, radijs, rammenas, slaboon, uien wortel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Kropsla slechte buren
Kropsla kweken gaat liever niet samen met aardpeer, tomaat, tuinboon, venkel, zonnebloem, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Kropsla water geven

Hoeveel water heeft kropsla nodig? Geef kropsla regelmatig water, de grond mag namelijk absoluut niet opdrogen. Wees alert bij de teelt in potten of bakken, helemaal als deze in de zon staan. Ze drogen dan extra snel uit. In de zomer ben je veel water kwijt aan plantjes kropsla die je hebt staan.

Kropsla grondsoort en bodem

Welke grond heeft kropsla nodig? Kropsla kweken doe je liever op een vochthoudende bodem, maar toch moet overtollig water ook makkelijk weg kunnen. Om te voorkomen dat de planten te nat komen te staan kan je kropsla bijvoorbeeld op heuveltjes kweken. Zorg voor een goede drainage in potten en bakken en voeg vochthoudend materiaal toe aan de grond.

Je kunt kropsla op kleigrond kweken, maar maak deze dan wel een beetje los. Dit doe je bijvoorbeeld met veel brekerzand en compost. Je kunt ook koemestkorrels strooien om de structuur van de kleigrond te verbeteren. Kropsla stelt weinig eisen aan de bodem maar groeit dan wel een stukje makkelijker.

pH

Wat is pH?

Kropsla bemesten

Moet je kropsla bemesten? Je kunt kropsla kweken op een stikstofrijke bodem. Veel bemesting is niet nodig, maar stikstof bevordert de aanmaak en groei van het blad bij planten. Bij kropsla -die je voor het blad kweekt- is dit natuurlijk erg gewenst. Zorg verder voor een lichte bemesting.

Voor het bemesten van kropsla zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 8-4-4 of 6-4-4. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Kropsla bloei en bestuiven

Wanneer bloeit kropsla? Kropsla bloeit doorgaans van juni tot oktober.

Moet je kropsla bestuiven? Alleen voor de zaadteelt is bestuiven nodig, want bij de gewone teelt wil je juist voorkomen dat je plant gaat doorschieten, of wel vroegtijdig bloeien. De krop wordt dan lelijk, kan erg bitter gaan smaken of zelfs helemaal uitvallen. Alle energie gaat dan naar de bloeistengel die overigens wel een meter hoog kan worden.

Voor de zaadteelt werkt kruisbestuiving erg goed. Kropsla kruist makkelijk en maakt tweeslachtige bloemen. Hierdoor is de plant in principe zelfbestuivend en kan je kruisingen maken tussen verschillende lekkere en sierlijke soorten kropsla. De bloemen worden onder andere door de wind en door insecten bestoven. Kropsla is slechts éénjarig.

Wanneer kropsla oogsten

Wanneer kan je kropsla oogsten? Doorgaans doe je dit van april tot december.

Hoe oogst je kropsla? Pak de krop met beide handen aan de onderzijde, dicht bij de grond, vast. Trek de krop met een draaiende beweging los van de grond. Grote kans dat er een stuk van de wortel mee komt, maar dat is helemaal niet erg. Als je kropsla met wortel en al oogst blijft deze langer houdbaar. Je kunt de krop dan op water zetten.

Je kunt ook gedurende de hele groei losse blaadjes plukken wanneer je steeds maar een beetje nodig hebt. Kropsla groeit dan nog gewoon verder, tot deze uiteindelijk natuurlijk gaat bloeien (bij de vroege teelt) of afsterft (in het najaar). Je kunt de krop ook lossnijden van de grond.

Als je kropsla te dicht op elkaar zaait dan gaan de kroppen elkaar een beetje in de weg zitten. Op zich niet zo'n groot probleem hoor, maar houd er wel rekening mee dat de kropjes dan vaak een stuk kleiner zijn. Door wat kroppen er tussenuit te oogsten worden de overige kroppen sla groter en voller.

Kropsla gebruiken en bewaren

Kropsla is zeer divers te gebruiken, maar het meest bekende gebruik is in diverse zomersalades. Vaak worden zo verschillende soorten sla met elkaar gecombineerd. Je kunt kropsla op een broodje gezond, in combinatie met ei, of op een hamburgerbroodje doen.

Je kunt kropsla uitstekend combineren met andere bladgroenten zoals spinazie, rucola en veldsla.

Kropsla houdbaarheid

Hoelang is kropsla houdbaar? Een verse krop sla is het langst te bewaren als de wortel er nog aan zit. Je kunt de krop langer vers houden door deze met het kontje of (als die eraan zit) de wortel in water te zetten. Een verse, hele krop blijft zonder water maximaal twee dagen houdbaar in de koelkast. Op water kan dit nog een of twee dagen langer zijn.

Hoewel dit niet erg gebruikelijk is kan kropsla ook worden ingevroren. Doe dit dan bij voorkeur als hele krop. De krop blijft zo maximaal enkele maanden goed, maar moet dan wel direct uit de vriezer worden gebruikt. De kropsla is dan natuurlijk wel minder lekker dan vers uit de tuin en uit de koeling.

Kropsla kiemgroenten

Ja, kropsla is net als vrijwel alle saladegroenten -zoals spinazie en veldsla- als kiemgroente te eten. Hoewel minder bekend dan sommige andere planten als kiemgroente, zijn de kiemen van diverse soorten kropsla erg lekker en bovendien zelfs sierlijk als garnering. Ook de kiemen zijn door salades te gebruiken.

Kropsla ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij kropsla? Kropsla kweken gaat vaak gepaard met luizen. Tussen het blad kunnen ook slakken schuilen. Meestal richten de beestjes geen grote schade aan. Het beste is om oud en gelig blad onderaan de plant te verwijderen, zodat dit geen ongedierte aantrekt. Slakken komen vooral af op dood plantenmateriaal.

Na het oogsten kan je de hele krop het beste in een bad met zout water leggen. Zo drijf je alle beestjes uit de krop, als deze erin zitten. Bij het schoonmaken van de krop kan je vlak voor gebruik de grote bladeren afzonderlijk afspoelen. Veel werk, maar zo weet je zeker dat er geen beestjes meer in de kropsla zitten.

Kropsla kweken informatie