Dille soorten
Dille is een lid van de schermbloemenfamilie. Kruisbestuiving met anderen uit de familie is heel makkelijk, waardoor dille niet erg zaadvast is. Er zijn weinig verschillende soorten dille die er echt uitspringen. Hooguit zal het ene soort misschien iets groter worden of aromatischer, maar ik denk persoonlijk dat dit weinig merkbaar is.
Verwar dille (Anethum graveolens) niet met witte dille (Ammi majus). Het plantje genaamd witte dille kan giftig zijn voor mensen en heeft helemaal niets met gewone dille te maken. Witte dille wordt tevens groter en is hierdoor goed te onderscheiden. Ook witte dille is familie van de schermbloemen waar dille, venkel of knolvenkel, wortel, etc. ook bij hoort.
Dille zaaien of planten
Wanneer kan je dille zaaien?
Dille zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van april tot juli.
Dille zaaien we altijd direct op de bestemde plek, in de vollegrond of in potten en bakken. Voorzaaien is sterk af te raden. Je hebt veel kleine plantjes nodig, wil je een beetje kunnen oogsten. Door de penwortel is dille lastig te verspenen en als je dan ook nog zo veel van die kleine plantjes hebt, is voorzaaien totaal niet handig.
Wel zou je dille in een ruime kweekpot kunnen voorzaaien. Daarna zet je het in een grotere pot op een geschikt moment (belangrijk, lees verderop). Je kunt dille ook direct in de vollegrond zaaien, in plaats van in een bloempot of kweekpotjes.
Er zijn twee manieren om dille te kweken. Je kunt hier en daar wat losse zaadjes strooien. Je kunt het ook met meer zaadjes in één potje zaaien. In dit tweede geval groeit dille heel dicht op elkaar. Je zult het dan iets moeten uitdunnen. Als je het laat staan is dat overigens ook geen probleem.
Bloeiende dille kan wel een halve meter of hoger worden, mocht je het voor de zaden kweken. Los gezaaide dille wordt veel groter (dus niet zoals op de foto in het potje). In een potje en dicht op elkaar blijft dille vrij compact. Het kan daar op die manier ook sneller gaan bloeien, waardoor je eerder zaden kunt oogsten.
Zelf dille zaaien in pot (voorkeur)
Je kunt een bloempot met aarde vullen of een klein stukje grond losmaken. Potten hebben onze voorkeur bij dille. Eigenlijk is dille zaaien helemaal niet zo moeilijk. Je strooit een handje zaden over de aarde uit. Daar overheen strooi je dan een dun laagje fijne aarde of zaaigrond. Je hoeft het dan alleen licht vochtig te houden. Meestal die je binnen één week al wat kiemplantjes.
Als je erg veel en dicht op elkaar hebt gezaaid, kan je er wat zaailingen tussenuit nijpen met duim en wijsvinger. Zorg dus dat er wat ruimte tussen de plantjes zit. De rest kan je bij elkaar laten staan. Je kunt dille op deze manier voorzaaien in kweekpotjes. Daarna zet je het hele kweekpotje in een grotere bloempot of plantenbak.
Dille zaaien in de vollegrond
De vollegrond heeft niet onze voorkeur. Er zijn vaak meer slakken en meer beestjes in de bodem, die invloed hebben op jouw plantjes. Je hebt dan ook rekening te houden met de grondsoort en andere zaakjes. Wil je toch direct in de vollegrond zaaien, maak de grond dan eerst goed los.
Net als bij het zaaien in potten, strooi je wat zaadjes uit over de grond. Daar strooi je dan wat fijne zaaigrond of aarde overheen. Houdt het licht vochtig. Het verschil met de vollegrond is dat je dille ook in regeltjes kunt zaaien. Dat is als je er heel veel van wilt hebben natuurlijk. Dat doe je zo:
Als je de grond goed los hebt gemaakt, maak met een hark wat geultjes. Strooi in de geultjes de dille zaden, met genoeg afstand tussen de rijen. Ook dan kan je na opkomst eventueel iets uitdunnen. Verwijder wat kiemplantjes en laat de rest lekker staan.
Voorgezaaide dille uitplanten in pot
Je kunt dille in de vollegrond uitplanten als je het in een kweekpot hebt gezaaid. Zelf zetten we dille graag in een mooie bloempot. Voor je gaat uitplanten, kies altijd het geschikte moment! Dille maakt penwortels die lastig te verplanten zijn. Pas als je de wortels duidelijk onder uit de kweekpotjes ziet komen, kan je dille verplanten.
Doe dit niet eerder, dan valt de kluit direct uit elkaar. Dat is niet handig want dan moet je al die kleine plantjes gaan verzetten. Stuk voor stuk, tientallen penworteltjes, in éénzelfde bloempot. Als je dille gaat verplanten, vul een bloempot met (moestuin)aarde of bio potgrond. Zet de kluit erin en vul de ruimtes rondom aan met extra grond. Druk het geheel een beetje aan.
Per vierkante meter kan je ongeveer 25 tot 35 dille planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 5 tot 8 dille planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Dille verzorging
Dille is geen heel makkelijk plantje. Dille staat graag in de volle zon, waar de zon snel opdroogt, maar de grond mag helemaal niet opdrogen. Dille kweken we daarom vaak in de halfschaduw. Bij droogte kan dille snel doorschieten. Het plantje gaat dan vroegtijdig bloeien en de kwaliteit van het loof dat je wilt oogsten, gaat dan snel achteruit.
Vooral als het opeens veel gaat regenen of wanneer je opeens veel water geeft, ná een droge periode, zal dille doorschieten. Je kunt dille kweken in potten of bakken. Dan droogt de grond nog sneller uit dus vooral water geven is erg belangrijk. Houd ook rekening met de geschikte grondsoort.
Dille combinatieteelt en wisselteelt
Dille
Voor het kweken van dille hoef je geen wisselteelt te gebruiken.
Dille goede buren
Dille kweken kan goed samen met
aardappel,
biet,
bloemkool,
boerenkool,
broccoli,
knolraap,
kropsla,
paksoi,
palmkool,
radijs,
rode kool,
romanesco,
snijbiet,
spruitjes,
tuinboon,
veldsla,
venkel,
witte kool,
wortel,
als je gebruik maakt van combinatieteelt.
Dille slechte buren
Dille heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Dille water geven
Geef dille regelmatig water en voorkom dat de grond helemaal opdroogt. Bij droogte schiet dille snel door en dat wil je natuurlijk voorkomen. Voel dus regelmatig aan de bodem. Alleen als de grond nog erg vochtig is mag je een waterbeurt overslaan. Let extra op tijdens de warme en droge zomerdagen en bij dille in potten of bakken.
Dille grondsoorten
Dille kweken we op een voedzame, vochthoudende maar toch goed gedraineerde grond. Strooi bijvoorbeeld koemestkorrels om de bodemstructuur te verbeteren, vochthoudender te maken maar toch lekker luchtig te houden. Ook compost kan hieraan bijdragen.
Het beste kan je dille kweken op een licht zure grond, maar dat is slechts een voorkeur. Belangrijk is vooral dat de grond niet helemaal opdroogt. Dille is een gevoelig plantje en kan hier al snel op reageren.
pH
Dille tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Dille bemesten
Voor we dille planten, voegen we altijd wat mestkorrels toe aan de grond. Dat is naast de koemestkorrels, dus een soort extra bemesting. Een gebalanceerde meststof of een meststof met iets meer fosfaat is ideaal. Dit bevordert de aanmaak van nieuwe knoppen en versterkt deze ook.
Voor het bemesten van dille adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 5-10-7 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Dille bloei en bestuiven
Wanneer bloeit dille? Dille bloeit doorgaans van juli tot september.
De bloei is bij dille ongewenst dus van bestuiven komt het niet, als alles goed gaat. Vooral als het erg droog wordt kan dille doorschieten. In dit geval zou je het plantje kunnen laten staan voor een zaadteelt.
In de late zomer is de kans groter dat dille gaat bloeien. Het aantal lichturen speelt daar ook een grote rol bij, dus kortere dagen bevorderen ook het doorschieten. Daarnaast is dille gevoelig voor droogte. Met name bij een natte periode zoals veel water geven of een grote regenbui, ná een droge periode, gaat dille doorschieten.
Voor de zaadteelt maakt dille tweeslachtige, gele bloemetjes aan stengels met kleine bloemschermpjes. Dille is goed zelfbestuivend en krijgt daarvoor hulp van insecten. Bijtjes, hommeltjes en zweefvliegjes zijn dol op de bloemetjes van dille. Wel kan dille makkelijk kruisen. Zet dus liever geen verschillende rassen of verschillende schermbloemigen bij elkaar.
Dille zaden kan je oogsten wanneer ze goed zijn opgedroogd, aan de bloemschermen zelf. Je laat de planten dus staan tot deze dood zijn. Daarna kan je alle dille zaden van de bloemschermen wrijven of losschudden in een zak.
Wanneer dille oogsten
Wanneer kan je dille oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot september.
Je kunt de blaadjes van dille plukken zo lang het plantje groeit en vóór deze gaat bloeien. Ook de bloemetjes zijn eetbaar. Mocht je dille doorschieten dan kan je dus ook de bloemetjes gebruiken. Laat bij het plukken van het loof genoeg zitten voor het plantje om mee verder te groeien.
Ook dille zaden kan je gebruiken in de keuken. In dit geval laat je deze zo lang mogelijk aan de plant zitten, tot ze aan de bloemschermen zijn opgedroogd en tot ze dor bruin zijn. De zaadteelt is exact hetzelfde. Ook bij doorgeschoten dille kan je dus nog van alles gebruiken in de keuken.
Dille gebruiken
Dille gebruiken we vaak in gerechten met vis, maar je kunt het ook bij vleesgerechten gebruiken. Dille wordt wel eens toegevoegd aan diverse soorten kaas, (room)sauzen en soepen als smaakmaker. Verder kan je de zaden en bloemetjes van dille ook in al deze gerechten gebruiken.
Wat veel mensen niet weten is dat ook de wortel eetbaar is. Er zijn niet veel recepten mee te vinden maar de wortel van dille is ook erg gezond.
Dille kiemgroenten
Omdat het hele plantje eetbaar is, zou je dille dus ook als kiemgroente kunnen kweken. Gebruikelijk is dat niet. Dille is dan ook helemaal geen bekende kiemgroente. Meestal gebruiken we zelf ook andere plantjes om op te kweken als kiemgroente maar dat maakt dille niet minder geschikt.
Zeker als je doorgeschoten dille hebt staan, kan je de zaden ervan gebruiken om ze op te kweken als kiemgroente. Dit kan je thuis op de keukentafel doen met enkel water. Spoel de kiemen dagelijks goed schoon en binnen één tot hooguit twee weken heb je je eigen, verse dillekiemen om op te eten. Ze zijn dan al erg aromatisch.
De kiemen van dille kweken we in een glazen pot met gaasdeksel, kiemtoren of gewoon op een schoteltje met een dun laagje aarde. Voor gebruik nog één keer extra goed schoonspoelen en je kiemen zijn klaar!
Dille houdbaarheid
Het loof van dille is maar heel kort houdbaar. Dit pluk je liever vlak voor je het gaat gebruiken, of je gebruikt het direct na het plukken. In de koelkast kan je dille een drietal dagen bewaren maar niet veel langer. Dille bewaar je dan in een afgesloten bakje, gesloten zakje of in vershoudfolie. Wel kan je het loof invriezen. Ingevroren dille blijft nog ten minste een jaar goed.
De bloemetjes van dille zijn ook kort houdbaar. Deze gebruik je het liefst zo snel mogelijk of bewaar je op dezelfde wijze als het loof. De zaden van dille worden meestal gedroogd. Je gebruikt ze niet zo snel vers van de plant maar bewaart ze in een gesloten potje. Zo blijven de zaden van dille ook nog minimaal een jaar houdbaar, zo lang ze voorafgaand goed gedroogd zijn.
Dille ziektes en plagen
Over het algemeen kent dille tijdens de teelt maar weinig ziektes en plagen. Het grootste gevaar tijdens de teelt is uitdroging. Wel kunnen jonge zaailingen door slakken en beestjes worden opgegeten. Je kunt dit grotendeels voorkomen door de bodem uit potjes te snijden. De bodemloze potjes zet je vervolgens over je zaailingen heen, zodat slakken er niet bij kunnen.
