Bloemkool
Brassica oleracea Botrytis

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Okra/oker kweek je graag in de volle zon. Dit tropische plantje heeft veel licht en warmte nodig om tot vruchtzetting te komen. Een kweekkas in de volle zon is natuurlijk perfect! Als de plant het erg naar de zin heeft dan zou je al na 7-8 weken kunnen oogsten, maar door een minder mooie zomer kan dit langer duren. In de kweekkas is de kans op succes het grootste. Houd er rekening mee dat de plant als deze het ècht goed doet zeer groot kan worden. In landen van oorsprong kan de plant groter dan 2 meter worden, maar dat zal hier (gelukkig?) niet zo snel gebeuren, tenzij... Tenzij je in een kweekkas kweekt, waar de temperaturen en luchtvochtigheid optimaal zijn! Houd daar in dat geval zeker rekening mee.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

De snijbiet is een makkelijk plantje dat ook gekweekt kan worden als je voor het eerst iets zelf wilt kweken. Daarnaast is de snijbiet ook best veelzijdig en kan deze op verschillende manieren worden gebruikt. De snijbiet groeit redelijk snel. Het beste groeit de snijbiet op een plekje in de halfschaduw of in de volle zon. In de hete zomer kan je snijbiet beter niet in de volle zon planten, gezien de grond hier erg snel uitdroogt.

Hoe wordt witlof gekweekt? Dat doe je in twee fases. Eerst kweek je een wortel, daarna een klein kropje. Je kunt witlof echter ook gewoon als sla plantje opkweken. Je oogst dan gewoon het groene kropje in de eerste fase. Na het afsnijden hoef je het groene deel dus niet per se weg te gooien. Je kunt dit ook als oogst beschouwen. Hoe de teelt van witlof precies werkt, lees je onder het kopje "teeltwijzen".

Hoe kweek je witlof buiten in de grond? De tweede fase van de witlof teelt gebeurd in de winter. Je kunt de wortels dan zo wel binnen als buiten planten. Bij de buitenteelt bedek je de witlof wortels met een dikke laag aarde en (aanvullend of ter vervanging) een donker gronddoek. Belangrijk is dat er geen licht bij de planten kan komen in de tweede fase.

Hoe kweek je witlof binnen in bakken? Tijdens de tweede fase van de witlof mag er (bijna) geen licht bij de planten komen. Om die reden wordt ook vaak voor de teelt binnenshuis gekozen. De binnenteelt van witlof is prima in potten of bakken te doen. Je kunt een grote kuip of kunststof opbergboks vullen met aarde. Hier kweek je de wortels in verder. Dit kan je overal in huis doen waar het donker is. In de badkamer, slaapkamer en zelfs in de kelder.

Broccoli is een koolsoort, en eentje die aardig groot kan worden. Geef de plant dus de ruimte om te groeien en houd minimaal de geadviseerde plantafstand aan. Op een plekje in de halfschaduw heeft broccoli vaak voldoende. De volle zon kan ook, maar liever niet tijdens een teelt die door de zomer heen loopt. Tijdens extreem warme dagen kan de plant al snel slap gaan hangen en belemmert dit de groei.

Veldkers is niet bepaald een veeleisend plantje. Het wordt immers vaak gezien als onkruid omdat dit tussen de tegels groeit en in grote getalen voorkomt in het wild. Veldkers is één van de kleinere en zeker een van de makkelijkste plantjes om zelf te kweken. Ook op plekken in de halfschaduw groeit het plantje goed. Op erg schaduwrijke plekken groeit veldkers minder goed.

Komkommers kan je het beste afharden. Laat ze langzaam wennen aan de omstandigheden buiten. Vanaf half mei kan je komkommers pas echt buiten zetten. Je kunt ze iets eerder of iets later laten wennen, maar houd het weer dus extra goed in de gaten. Zonnebrand op de blaadjes van jonge planten is makkelijk te voorkomen door de plant iets beschutter te zetten, al is het maar tijdelijk.

Komkommers maken veel hechtrankjes en zijscheuten. Ze hebben dus eigenlijk iets nodig om langs te klimmen. Je kunt een komkommerplant mooi recht laten klimmen langs een touw naar het dak van de kas. In de kas groeit een komkommer vaak het beste. Je kunt de plant ook langs een hele lange stok laten klimmen, langs een net, tegen een trellis of (beton)gaas, recht of schuin omhoog. Komkommerplanten kan je ook laten kruipen, gewoon over de grond. Dit werkt het beste bij komkommerplanten in pot, liever niet in de volle grond. Bedenk je goed dat de plant, het blad ervan maar ook de vruchten, de grond zullen raken. Daarmee wordt de kans op schimmels een stuk groter.



Het bestuiven van een komkommerplant is, in tegenstelling tot wat ik vroeger altijd dacht, helemaal niet nodig. Tenzij je zaden wilt oogsten, dan namelijk wel. Het bestuiven van de komkommer is vooral bedoeld om de zaden vruchtbaar te maken. Een goed bestoven bloem maakt een vrucht met harde en levensvatbare zaden. Een niet of slecht bestoven bloem maakt vruchten met vooral veel zachte en lege zaden. Dit laatste is natuurlijk lekkerder om van te eten. Niemand houd van een komkommer met stevige zaden aan de binnenkant. Mocht je een komkommer willen oogsten voor de zaden, wacht dan tot de komkommer volledig geel is gekleurd. Dan is de vrucht namelijk "rijp".



Je kunt vaak de verschillende komkommer rassen al een beetje onderscheiden als je het vruchtbeginsel achter de bloemetjes ziet zitten. Vergelijk de hierboven getoonde foto maar eens met de foto ervoor. Beiden zijn komkommers, het ene ras maakt wat stekelige en ruwere komkommers. Het andere ras maakt kleinere, gladde snackkomkommers. Beiden waren overigens erg lekker!

Veel warmte en een zonnig maar beschut plekje is voor de kousenband extra belangrijk, nog meer dan bij slabonen en pronkbonen. Ook een hoge luchtvochtigheid is bevorderlijk voor de ontwikkeling van deze tropische plant. Dat maakt de kousenband eigenlijk beter geschikt voor de teelt in kas dan voor de buitenteelt. In kassen blijft warmte en waterdamp beter hangen. In warme landen zoals Suriname is de kousenband erg populair, daar wordt de inheemse plant dan ook volop gekweekt.



In de kas is de opbrengst vaak hoger, de plant zal vaak meer weelderig groeien en meer bloemen maken dan in de buitenlucht. Dat betekend overigens niet dat je de plant niet buiten kunt kweken, ook dan lukt het doorgaans best aardig om wat van de planten te oogsten. Na enige tijd -wanneer de planten wat groter zijn- zullen ze gaan bloeien. De kleine bloemetjes zijn heel herkenbaar en blijven maar kort open staan. Niet veel later is dan het eerste kleine maar lange boontje te zien. Vanaf dat moment kan het erg snel gaan, want hoewel de boontjes gigantisch lang kunnen worden groeien ze ook nog erg snel!

Meloenen hebben als eerste veel warmte nodig, en veel zonlicht natuurlijk. Zoals hierboven genoemd, en ik benadruk het nog maar even, zijn meloenen net als komkommers gevoelig voor zonnebrand. De jonge plantjes kan je beter eerst afharden (lees hierboven bij het kopje "ontkiemen"). Meloenen staat graag op een plekje in de volle zon. Meestal staat de kas wel in de volle zon, maar wie het buiten de kas probeert kiest het beste de meest zonnige en warme plek in de tuin uit. In een (hele ruime) pot, in de buurt van een muur en op een terras (tegels) wordt de grond veel warmer dan ergens in de open grond.

Eenmaal uitgeplant hebben meloenen iets nodig om langs omhoog te klimmen. De steeltjes van de meloenen kunnen knappen als de vrucht te zwaar wordt, de meloenen kunnen stukvallen en de hele plant stuktrekken in hun val naar beneden. Meloenen kweek je dus liever schuin omhoog, langs een schuin hekwerk, betongaas, trellis, een schuin muurtje of wat dan ook. Ergens waar je de meloenen kunt vastbinden of waar je de vruchten op kunt leggen ter ondersteuning. Je kunt meloenen ook -net als komkommers- laten kruipen maar dit werkt schimmels in de hand, met name wanneer het blad en de vruchten de vochtige bodem raken.

In tegenstelling tot komkommers, hebben meloenen wel een goede (handmatige) bestuiving nodig. Vrouwelijke bloemen (met vruchtbeginsel) die niet zijn bestoven, zullen van de plant vallen. Deze bloemen hebben geen nut meer en de plant verwerpt ze, om energie naar andere bloemen te laten gaan. Je bestuift een meloen door het stuifmeel van de mannelijke bloemen over te brengen op de vrouwelijke bloemen. De vrouwelijke bloemen zijn te herkennen aan het kleine, ronde of ovaalronde (vaak harige) vruchtbeginsel achter de bloem. De mannelijke bloemen hebben dat niet. Je kunt een mannelijke bloem plukken en daarmee tot 3-5 vrouwelijke bloemen bestuiven door de bloemen tegen elkaar te drukken (uiteraard wel zachtjes). Je kunt ook een wattenstaafje of kwastje gebruiken om het stuifmeel over te brengen.

Courgette is een snelgroeiende plant die aardig groot kan worden, en vooral erg breed. Hoewel de courgette geen inheemse plant is, kan je deze makkelijk op een warm en zonnig plekje in de tuin zetten. Een kas is niet per se nodig voor het kweken van courgette. Het kan natuurlijk ook gewoon in de kas, dan oogst je mogelijk nog iets eerder dan buiten. De courgette plant je in de volle grond. Het beste resultaat (de grootste opbrengst) krijg je wanneer je twee of meer de zelfde courgettes bij elkaar plant. Courgettes kunnen zeer productief zijn.

De plant kan al redelijk snel bloemen gaan maken. Als eerste (meestal) verschijnen de mannelijke bloemen, zoals te zien op de foto hieronder. Na enige tijd verschijnen ook vrouwelijke bloemen, deze hebben een vruchtbeginsel achter de bloem. Het bestuiven van courgettes is meestal niet nodig, gezien dit ook door insecten wordt gedaan bij de teelt in de open lucht. Om te voorkomen dat de courgette wordt bestoven met stuifmeel van een giftige soort (als deze in de buurt staat) kan je de bestuiving zelf overnemen. Wees er dan als eerste bij en gebruik een wattenstaafje of kwastje. Zorg dat je geen andere (giftige) pompoenen, kalebassen of courgettesoorten in de tuin of in de omgeving hebt staan.

De meeste soorten tijm zijn matig winterhard en kunnen veel hebben. Een plekje in de volle zon heeft tijm erg nodig, op plekken met meer schaduw krijgt het plantje niet alleen te weinig licht. Stel dat je het plantje aan de schaduwzijde van het huis zet, dan wordt het hier ook al heel snel veel te koud gedurende de winter. Altijd in de volle zon dus, op een warm plekje in de tuin!

Rode kool en witte kool groeien op de zelfde manier en vallen onder de sluitkolen. Rode kool maakt namelijk een grote, rode kop in het hart van de plant. Bij witte kool is deze lichtgroen. De plant zelf wordt -vooral door het grote blad- erg breed naarmate de plant groeit. Rode kool heeft dus voldoende ruimte nodig om te groeien. Koolsoorten, waaronder rode kool, zijn grootverbruikers als het om voedingsstoffen gaat. Het plaatsen van insectengaas is sterk aan te raden (zie ook onder het kopje "gevaren").

De zoete aardappel kan snel groeien en maakt steeds meer wortels en scheuten die uiteindelijk (slingerende) stengels zullen vormen. Omdat de zoete aardappel pas na half mei naar buiten of in de kas gezet kan worden, heeft deze tot die tijd dus nog wel wat ruimte nodig. Het kweken van de zoete aardappel in een kas is sterk aan te raden. Deze niet-inheemse plant heeft namelijk veel warmte en zonlicht nodig, maar ook een beschut plekje waar deze beschermd wordt tegen een sterke wind.

Ook wanneer de zoete aardappel wordt uitgeplant heeft deze nog veel ruimte nodig om te groeien. De plant wordt namelijk vele malen groter (vooral langer) dan een gewone aardappel en het is eigenlijk een beetje een klimplant. Omdat deze geen hechtrankjes maakt moet je de scheuten ergens omheen of tussen kunnen leiden. Wat ondersteuning zoals een hekwerk, trellis, betongaas of stevig net is dan ook geen overbodige luxe als je zoete aardappelen wilt kweken. De plant zelf kan zo'n anderhalve meter hoog worden in de periode dat deze hier groeit. en is ook uitstekend als een soort bodembedekker.

In de volle zon groeit andijvie het beste. De opname van extra zonlicht bevordert de smaak van andijvie. In de volle zon zal de krop altijd groter (vooral breder) en voller worden, mits de plant voldoende ruimte heeft om te groeien. Bij voorkeur laat je meer ruimte tussen de planten dan de advies plantafstand bovenaan deze pagina. Andijvie staat erom bekend snel door te schieten als je het al vroeg in het jaar hebt gezaaid. Er zijn natuurlijk rassen die daar beter tegen bestand zijn, maar het beste is om te wachten met het zaaien van andijvie tot een later moment.



Toch doorgeschoten? Dan is de andijvie misschien niet meer zo lekker om te eten, maar je kunt nog wel genieten van de bloemen. Deze zijn natuurlijk prachtig om te zien, en ook lekker voor de bijtjes en andere insecten. Je kunt na de bloei de zaden oogsten om volgend jaar nog eens te proberen andijvie te kweken.

Bloemkool wordt erg groot en neemt behoorlijk wat ruimte in. Heel belangrijk: kies een plek uit waar de voorgaande jaren geen koolsoorten hebben gegroeid en pas wisselteelt toe. Dit doe je om schimmels en ziektes te voorkomen, maar ook om de balans in voedingsstoffen van de bodem in stand te houden. Bloemkool doet het goed in de halfschaduw. In de zomer kan het blad enigszins slap gaan hangen door de warmte. De halfschaduw is daarom beter dan de volle zon, maar beiden zijn mogelijk. Ook op schaduwrijke plekken groeit bloemkool meestal aardig, maar bij meer zonlicht (op het blad, niet op de bloemkool zelf) zal je merken dat dit de groei bevorderd.

Wanneer de bloemkool zelf begint te groeien in het hart van de plant, is het belangrijk om deze af te dekken met het blad dat er omheen groeit. Dat is belangrijk, want door zonlicht zal de witte bloemkool verkleuren en wordt deze geel-achtig van kleur. Daarnaast zal de bloemkool eerder gaan openbreken in kleinere stukjes als er veel zonlicht bij komt, en dan heb je geen mooie en hele bloemkool meer. Wanneer de bloemkool begint te splitsen in delen, dan is de bloei het volgende dat op het programma staat. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Door de bloemkool af te dekken wordt deze groter, blijft deze heel en mooi wit van kleur.

Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis. De temperatuur moet altijd boven de 18 graden (kamertemperatuur) blijven en de 15 meter zal deze zeer waarschijnlijk niet halen. Commercieel is de teelt van vanille niet rendabel genoeg, maar voor de hobbyist is het natuurlijk een schitterende uitdaging. En dit laatste, een uitdaging, dat is het zeker! Niet omdat de algemene verzorging van de plant erg ingewikkeld is, maar vooral omdat je de juiste omgeving moet creëren en behouden om de plant te laten groeien, bloeien èn vruchten te laten maken.

Vanille is een klimmende plant die dus vanzelfsprekend ondersteuning nodig heeft. Het beste werkt het om een houten hekwerk te gebruiken, al wordt dit voor de meeste mensen lastig omdat zij geen verwarmde kweekkas of serre hebben waar de temperatuur hoog genoeg blijft. Bij de teelt in potten kan je zelf een houten ondersteuning maken voor je vanille orchidee. Dit is nodig om te zorgen dat de plant zich goed kan ontwikkelen. Laten kruipen is niet verstandig en maakt de verzorging onnodig moeilijk, en eventuele bloemen kwetsbaarder.

Naast het kiezen van de juiste bodem en voeding (zie de kopjes bodem en bemesting), is het ontzettend belangrijk om je plant niet te veel water te geven. Hier kunnen orchideeën, en dus ook de vanille orchidee, heel slecht tegen. Geef dus steeds een beetje water. Wat wel goed kan helpen en wat de plant erg prettig zal vinden, is het besproeien van de plant met een fijne nevel. Hiermee geef je het idee van een hoge luchtvochtigheid, wat erg gunstig is voor de plant die luchtwortels maakt om vocht uit de lucht te halen. Dit heeft alles te maken met de tropische afkomst van de vanille orchidee.

Bloeien zal de plant op de eerste plaats niet zo snel doen, maar met de juiste verzorging verhoog je de kans op bloeien enorm. Als eerste moet de plant ten minste 2 of 3 jaar oud zijn voor deze kan gaan bloeien. Als het dan zo ver is, zal je de plant zelf moeten bestuiven om kans te maken op een (vaak kleine) oogst. Ik zeg daarbij ook nadrukkelijk "kans op bloeien" en "kans op een oogst" omdat deze uitdaging niet te onderschatten is. De plant doet dit nu eenmaal niet zo snel in een vreemde omgeving. Om de bloemen te bestuiven moet je het bloemvlies doorbreken met een scherp voorwerp. Doe dit heel voorzichtig! Vervolgens druk je de mannelijke pollen en de vrouwelijke stempels tegen elkaar.

Let bij het bestuiven goed op de timing. Dit is erg belangrijk, want als de plant bloeit dan is dit maar heel kort. Bovendien bloeit de plant eigenlijk alleen maar in de ochtenden. Dit kan al vanaf een uur of 6 in de ochtend gebeuren, maar in de middag zijn de bloemen al lang en breed verwelkt. Zoals je begrijpt zal je er dus heel snel bij moeten zijn en moet je de plant in de gaten houden als je het vermoeden krijgt dat deze wel eens kan gaan bloeien. Wees daarom alert. Zonder de bloemen te bestuiven vallen ze af en kan je geen vanille oogsten.

Het is misschien leuk om te weten dat de vanille orchidee niet alleen klimt langs andere bomen en planten, maar ook in sommige gevallen zelfs volledig het contact met de grond kwijtraakt. Wanneer de luchtwortels voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen heeft de plant de wortels in de grond niet langer nodig. Deze leeft in zo'n geval volledig op mineralen en vocht uit de lucht.

Zuring staat het beste op een niet al te zonnige plek, of zelfs op plekken met overwegend meer schaduw dan zon. In de volle zon is -zeker gedurende de zomer- de zon te sterk en de temperatuur te hoog voor het plantje. Zuring is officieel een bladgewas en is makkelijk in het zelfde vak te kweken met diverse soorten sla spinazie, rucola en andere bladgewassen. Vaak wordt zuring als onkruid gezien omdat het makkelijk en snel overal opduikt. Echter zal het plantje in de moestuin in een gecontroleerde omgeving niet zo snel verspreiden. Je oogst de plant vóór de bloei en daarna kan deze de grond uit. Het plantje zal zichzelf dus niet uitzaaien, tenzij je het tot na de bloei laat staan natuurlijk.

Stengelui is eigenlijk een soort kleine prei, zo wordt de plant ten minste gekweekt. Wat betreft de wisselteelt is het toch een beetje een apart geval, want eigenlijk is het een ui-achtige, maar je kweekt het als bladgewas. Alleen als bladgewas krijgt stengelui al snel te veel stikstof, dus je kunt het plantje toch beter samen met de andere ui-achtigen kweken in het zelfde vak. In tegenstelling tot prei, die je liever bij de bladgewassen zet. In de halfschaduw doet de stengelui het uitstekend, zo lang je de bodem licht vochtig weet te houden.

Bonenkruid gaat goed samen met veel andere kruiden, zelfs met kruiden zoals tijm, lavendel, salie of rozemarijn. De meerjarige bonenkruid kan na verloop van tijd gaan verhouten. De dunne takjes worden dan iets steviger en houterig. Dat is geen probleem natuurlijk, maar dit onderscheid de meerjarige soort wel sterk van de éénjarige soort. Op een zonnig plekje in de tuin groeit bonenkruid het beste, maar ook de halfschaduw is goed te doen. Het plantje wordt iets korter dan een halve meter en is makkelijk te verzorgen.

De kiwi komt uit het verre oosten en groeit het beste in een overwegend tropisch klimaat. Het is eigenlijk een slingerplant. De meeste kiwi rassen bij kwekers vandaan zijn matig winterhard. Dat betekend dat zij de vorst kunnen overleven, maar dat je ze bij strenge vorst het beste een beetje in bescherming neemt. Ook kan je de kiwi in een pot houden, maar kies dan wel een zeer grote potmaat en stel de bodem zorgvuldig samen. Het kweken van een kiwi lukt het beste als er geen concurrentie is. Dat betekend dat er geen andere planten onder groeien die vocht en voeding wegnemen. De grond onder de kiwi houd je dus het liefste kaal.

De kiwi kan aardig weelderig groeien. In gebieden waar deze oorspronkelijk vandaan komt groeien kiwi's vaak als onkruid, slingerend tussen andere planten door als een soort liaan. In de tuin, zelfs in ons klimaat, kan een kiwi de gevel van een woning volledig overgroeien. De plant kan in tropische gebieden goed in de schaduw van andere planten groeien, maar voor de teelt van de vruchten kan je de kiwi hier beter in de volle zon zetten. Dit is beter voor het rijpen van de vruchten.

Omdat een kiwi een slingerplant is, heeft deze iets nodig om langs te kunnen slingeren. Echt een klimplant is het niet, hij maakt geen hechtrankjes of zuignapjes. De takken slingeren zich over bestaand materiaal heen en blijven zo liggen. Wil je de kiwi ergens langs laten klimmen? Dan heeft deze mogelijk wat hulp nodig. Leid de kiwi een beetje, dan zoekt deze zelf de weg verder. Kies bij voorkeur wel iets stevigs. Na enige tijd zullen slingerende uitlopers verhouten, wat de nodige schade aan kan brengen als je de kiwi enkel langs een dunne rozenboog leid. Kies dus vooral iets stevigs uit als plantensteun, zoals een stevige pergola van houten balken en tuinpalen.

Gedurende de groei zal de hoofdtak van de kiwi, waar alle zijscheuten aan groeien, zich verder en verder ontwikkelen. Het is daarbij van belang dat je deze hoofdtak de nodige ondersteuning geeft. Leid de hoofdtak langs een paal, pergola of waar je de kiwi langs wilt laten groeien, en bind deze hierlangs op. De hoofdtak is het hoofd-groeipunt van de plant. Deze snoei je daarom niet terug.

Hoe verzorg je een amandelboom? Een amandelboom komt uit warmere streken. Je zal deze moeten beschermen tegen strenge vorst. Lichte vorst kan de amandelboom wel verdragen. De boom is dus enigszins winterhard, maar niet sterk winterhard.

Welke standplaats voor amandel? Een amandelboom staat het liefste op een plekje in de volle zon, maar ook een beetje beschut. Bescherming tegen wind, bijvoorbeeld omringd door andere bomen, is ideaal. Zorg voor een mooi en warm plekje in de moestuin.

De bomen waar de perzik en nectarine aan groeit zijn nagenoeg het zelfde en qua verzorging verschillen ze niets. Oorspronkelijk komt de perzik of nectarine uit warme streken en zijn de boompjes absoluut niet winterhard. Tegenwoordig zijn er rassen die ook in ons klimaat een winter best kunnen overleven. Maar dan ligt er nog wel een gevaar op de loer, want perziken en nectarines bloeien meestal al heel vroeg in het jaar. Dat kan zelfs al in maart zijn, en dan is de kans op vorst nog aardig aanwezig. De bloesem zal dan natuurlijk stuk vriezen en je hebt dit jaar geen perziken of nectarines. Je kunt het stuk vriezen van de bloesem voorkomen door de boom te beschermen bij nachtvorst. Dat kan met dubbel noppenfolie, plastic zakken of vliesdoek om de boom te wikkelen. De bloesem is een stuk moeilijker te beschermen. Als het boompje in een (grote) pot staat, verplaats deze dan tijdelijk naar binnen en zet de boom op het lichtst mogelijke plekje in huis.

Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis. De temperatuur moet altijd boven de 18 graden (kamertemperatuur) blijven en de 15 meter zal deze zeer waarschijnlijk niet halen. Commercieel is de teelt van vanille niet rendabel genoeg, maar voor de hobbyist is het natuurlijk een schitterende uitdaging. En dit laatste, een uitdaging, dat is het zeker! Niet omdat de algemene verzorging van de plant erg ingewikkeld is, maar vooral omdat je de juiste omgeving moet creëren en behouden om de plant te laten groeien, bloeien èn vruchten te laten maken.

Vanille is een klimmende plant die dus vanzelfsprekend ondersteuning nodig heeft. Het beste werkt het om een houten hekwerk te gebruiken, al wordt dit voor de meeste mensen lastig omdat zij geen verwarmde kweekkas of serre hebben waar de temperatuur hoog genoeg blijft. Bij de teelt in potten kan je zelf een houten ondersteuning maken voor je vanille orchidee. Dit is nodig om te zorgen dat de plant zich goed kan ontwikkelen. Laten kruipen is niet verstandig en maakt de verzorging onnodig moeilijk, en eventuele bloemen kwetsbaarder.

Naast het kiezen van de juiste bodem en voeding (zie de kopjes bodem en bemesting), is het ontzettend belangrijk om je plant niet te veel water te geven. Hier kunnen orchideeën, en dus ook de vanille orchidee, heel slecht tegen. Geef dus steeds een beetje water. Wat wel goed kan helpen en wat de plant erg prettig zal vinden, is het besproeien van de plant met een fijne nevel. Hiermee geef je het idee van een hoge luchtvochtigheid, wat erg gunstig is voor de plant die luchtwortels maakt om vocht uit de lucht te halen. Dit heeft alles te maken met de tropische afkomst van de vanille orchidee.

Bloeien zal de plant op de eerste plaats niet zo snel doen, maar met de juiste verzorging verhoog je de kans op bloeien enorm. Als eerste moet de plant ten minste 2 of 3 jaar oud zijn voor deze kan gaan bloeien. Als het dan zo ver is, zal je de plant zelf moeten bestuiven om kans te maken op een (vaak kleine) oogst. Ik zeg daarbij ook nadrukkelijk "kans op bloeien" en "kans op een oogst" omdat deze uitdaging niet te onderschatten is. De plant doet dit nu eenmaal niet zo snel in een vreemde omgeving. Om de bloemen te bestuiven moet je het bloemvlies doorbreken met een scherp voorwerp. Doe dit heel voorzichtig! Vervolgens druk je de mannelijke pollen en de vrouwelijke stempels tegen elkaar.

Let bij het bestuiven goed op de timing. Dit is erg belangrijk, want als de plant bloeit dan is dit maar heel kort. Bovendien bloeit de plant eigenlijk alleen maar in de ochtenden. Dit kan al vanaf een uur of 6 in de ochtend gebeuren, maar in de middag zijn de bloemen al lang en breed verwelkt. Zoals je begrijpt zal je er dus heel snel bij moeten zijn en moet je de plant in de gaten houden als je het vermoeden krijgt dat deze wel eens kan gaan bloeien. Wees daarom alert. Zonder de bloemen te bestuiven vallen ze af en kan je geen vanille oogsten.

Het is misschien leuk om te weten dat de vanille orchidee niet alleen klimt langs andere bomen en planten, maar ook in sommige gevallen zelfs volledig het contact met de grond kwijtraakt. Wanneer de luchtwortels voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen heeft de plant de wortels in de grond niet langer nodig. Deze leeft in zo'n geval volledig op mineralen en vocht uit de lucht.

Sjalotten zet je het liefste op een zonnige plek, maar ook de halfschaduw voldoet aan de eisen. Sjalotjes zijn winterhard en kan je zelfs in de winter planten als je ze voor het loof kweekt. Voor de bolletjes beperk je je het beste tot het vroege voorjaar met het planten, en oogst je in de (late) zomer.

Rogge als groenbemester heeft niet zo veel aandacht nodig. Het groeit, en aan het einde van de groei werk je de rogge (liefst vóór de korrels ontstaan, in het voorjaar) onder in de bodem. Hiermee verbeter je de bodem voor de daarop volgende teelt. Voor de reguliere teelt om rogge(meel) van te oogsten, is iets meer verzorging nodig.