Bloemkool
Brassica oleracea var. botrytis, Brassicaceae (kruisbloemenfamilie)

Bloemkool soorten

Bloemkool draagt de (Latijnse) wetenschappelijke naam Brassica oleracea var. botrytis en is een lid van de kruisbloemenfamilie, ook wel brassicaceae.

Bloemkool kent inmiddels veel verschillende soorten. Elk ras heeft weer unieke eigenschappen. De ene maakt een grotere bloemkool, de ander kan beter tegen kou. Over het algemeen kan je bijna elk soort bloemkool zaaien op elk in de zaaikalender aangegeven moment. Toch is het beter om een geschikt ras te kiezen per seizoen.

Voor de winterteelt, ook wel weeuwenteelt, kies je het beste een winterbloemkool. Voor het laat zaaien vanaf eind april of mei, kies je het liefst een herfstbloemkool die je oogst in de herfst. Daarnaast kan je ook nog bloemkolen kiezen in verschillende kleuren en vormen.

Sommige bloemkolen worden niet wit maar groen van kleur. Als je denkt dat groene bloemkool al bijzonder is, er zijn zelfs paarse bloemkoolsoorten. De paarse bloemkool is vaak geneigd om kegeltjes te maken. Dat heeft wat weg van de zeer unieke en bijzondere romanesco, wat eigenlijk ook een bloemkool is.

Zo ziet een paarse bloemkool eruit:

Helaas wordt de paarse bloemkool na het koken vaak groen. Zeker als je deze langdurig kookt. Om toch een beetje de paarse kleur te behouden, kan je paarse bloemkool het beste zo kort mogelijk koken. Nog beter is om de bloemkool kort te stomen, waarbij de paarse kleur nog beter behouden blijft.

Dit werkt ook bij veel andere groenten waar ook paarse soorten van zijn, zoals paarse stokspekbonen (zie slabonen).

Bloemkool zaaien of planten

Wanneer kan je bloemkool zaaien?
Bloemkool zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van april tot september. Bloemkool zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot april en van september tot oktober.
Wanneer kan je bloemkool planten?
Bloemkool planten of uitplanten op de bestemde plek kan in de kweekkas van september tot november. Bloemkool planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot oktober.

Bloemkool zaaien we eigenlijk altijd in kweekpotjes. Je kunt wel direct buiten zaaien, maar bescherm de jonge plantjes dan goed tegen slakken. Dit kan bijvoorbeeld door de bodem uit kweekpotjes te halen, en deze omgekeerd over de jonge plantjes te zetten. Zaailingen in potjes zetten we liever verhoogd op een tafel of etagere.

Kies ook een geschikt ras uit om te zaaien. Herfstbloemkool zaai je eerder dan winterbloemkool. Winterbloemkool is dan weer erg geschikt om te overwinteren en volgend jaar vroeg te oogsten.

Zelf bloemkool zaaien in potjes

Bloemkool zaaien we zelf altijd in P9-formaat kweekpotjes, of 9x9 centimeter. Vul een aantal kweekpotjes met zaaigrond en druk dit aan. In elk kweekpotje met zaaigrond maak je met je vingertop een gaatje, niet dieper dan een centimeter. In elk kweekpotje zaai je ongeveer drie zaden, zodat je zeker weet dat overal iets opkomt.

Let op, van F1-hybride rassen hoef je maar één zaadje te zaaien. Dit zijn namelijk sterke rassen die bijna altijd goed kiemen. Druk de gaatjes in de kweekpotjes ook weer dicht. Daarna houden we de zaaigrond goed vochtig maar niet drijfnat. Wanneer je meerdere zaden hebt gezaaid, verwijder je bij opkomst de zaailingen. Houd er per kweekpotje één over. Deze kan je verder opkweken.

Bloemkool planten in de grond

Als je bloemkool hebt gezaaid en dit wilt uitplanten, zorg dan voor genoeg ruimte. Eigenlijk kan je alleen bloemkool planten in de vollegrond. Zelf doen we dit vooral in onze voortuin. Daar komt niet veel zonlicht maar dat maakt bij bloemkool niet uit. De ruimte is belangrijk want de planten worden erg groot.

Je kunt bloemkool uitplanten als je merkt dat de jonge plantjes niet meer zo veel groeien, of als de worteltjes onder uit de kweekpotjes naar buiten komen. Graaf gaten die groot genoeg zijn voor de kluitjes, zet de plantjes erin en druk de gaten weer mooi dicht.

Voor de zekerheid kan je de bodem uit een paar potten snijden. De potten zet je dan over de kleine plantjes heen. Zo kunnen slakken er niet bij komen, ook niet als de plantjes straks iets groter zijn.

Per vierkante meter kan je ongeveer 1 tot 2 bloemkool planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 2 bloemkool planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Bloemkool verzorgen

Als er één plant is die echt "groeit als kool" zoals het gezegde luidt, dan is dat bloemkool. Bloemkolen kunnen snel groeien en worden ook erg groot. Geef je bloemkool planten dus altijd genoeg ruimte. Met te weinig ruimte worden de planten, maar ook de bloemkolen zelf erg klein. Het lijkt dan of de kool nog moet groeien maar eigenlijk is deze al volgroeid, alleen veel te klein.

Op zich is bloemkool kweken niet moeilijk als je het eenmaal doorhebt. Voor een eerste keer kan het een hele grote uitdaging zijn. Heel eerlijk, de eerste paar keer mislukte het bij mij ook. Het heeft echt een aantal pogingen geduurd voor ik het door had. Vooral het oogsten. In principe is broccoli een beetje hetzelfde verhaal.

Bloemkool kweken en verzorgen

Bloemkolen en andere kolen worden vaak aangevallen door vlinders. Je kunt je planten beschermen door ze onder insectengaas te kweken. Bloemkolen moet je goed en veel bemesten. Geef regelmatig water en verwijder onkruid dat eventueel onder je planten groeit. Veel zon heeft bloemkool niet nodig, in de halfschaduw lukt bloemkool kweken ook prima.

Voor de winterteelt kan je bloemkool in een kweekkas planten. Dan kan je al vroeg in het jaar bloemkool oogsten, in het late voorjaar. Zo is de kweekkas rond half mei direct beschikbaar, voor andere planten zoals komkommer, tomaat en andere exotische planten die je daar wilt kweken.

Waarom bloemkool afdekken?

Wanneer je een kleine bloemkool ziet in het hart van de plant, begin je met afdekken. Zo blijft de bloemkool mooi wit, maar gaat deze ook minder snel bloeien. Het kan dus helpen om de kool mooier en groter te laten worden. Afdekken doe je door de bladeren rondom de bloemkool, om de bloemkool heen te vouwen. Je kunt hier ook een doek voor gebruiken.

Bloemkool is een tweejarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -10℃.

Bloemkool water geven

Bloemkool groeit snel en heeft naast veel voeding, ook veel water nodig. Geef daarom regelmatig -zeker bij droogte- een flinke scheut water aan de planten. Het beste is om de bodem constant licht tot matig vochtig te houden. Sla een keer over als de bodem nog erg vochtig is, en geef extra water bij droogte.

Bloemkool grondsoorten

Het belangrijkste is dat de bodem voedzaam is. In principe heeft bloemkool geen voorkeur voor een specifieke bodem. Wel doet bloemkool het beter op een neutrale tot licht alkalische bodem. Voeg veel compost toe aan de bodem. Dit bevordert de wortelvorming, met name op kleigronden.

Bloemkool kan overigens erg goed op kleigrond groeien, al zal je dan vaak merken dat (in het begin) de groei iets langzamer op gang komt. Ook heb je bij vrijwel alle koolsoorten -dus ook bloemkool- altijd een streepje voor als je deze op kalkrijke grond kweekt.

pH

Bloemkool tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Bloemkool bemesten

Bloemkool is een stevige groeier, net als de meeste koolsoorten. Hiervoor hebben ze een voedzame grond en extra bemesting nodig. Soms zelfs twee keer per jaar zo lang de plant groeit. Later geef je liever iets meer fosfaat om de aanmaak en ontwikkeling van de knoppen te bevorderen. Voor de rest moet stikstof en kalium vooral gebalanceerd zijn. Strooi bij voorkeur extra kalk, zeker op een licht zure bodem.

Bloemkool kweken op verschillende manieren

Kool zetten we onder fijnmazig insectengaas, zodat vlinders er niet bij kunnen komen. Meer daarover bij het kopje ziektes en plagen. Insectengaas is bijna vereist te noemen. Onderschat het gebruik van insectengaas dus niet!

Van de combinatieteelt valt de goede combinatie met uien het meeste op. Eigenlijk alle uiensoorten maar vooral de ui zelf, zijn niet bepaald geliefd bij het koolwitje. Door een koolsoort samen met uien te kweken, houd je het koolwitje op afstand. Het verkleint dus de kans op vraat door de rupsjes, uit eitjes van het koolwitje. Een insectengaas is nog steeds aan te raden maar met deze combinatie zou je het zonder kunnen proberen.

Het genoemde over uiensoorten, geldt trouwens ook voor tijm en oost-indische kers of klimkers.

Bloemkool
Voor het kweken van bloemkool zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Bloemkool is een koolgewas. De ideale voorteelt is een peulgewas en de ideale nateelt is een bladgewas volgens het wisselteelt schema.

Bloemkool goede buren
Bloemkool kweken kan goed samen met bladselderij, bleekselderij, dille, majoraan oregano, pronkboon, slaboon, tuinboon, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Bloemkool slechte buren
Bloemkool kweken gaat liever niet samen met aardbei, doperwt kapucijners, peul tomaat, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Bloemkool bloei en bestuiven

Wanneer bloeit bloemkool? Bloemkool bloeit doorgaans van juni tot november.

Van bloemkool oogsten we de ongeopende stronk waaruit later bloemen zouden komen. Laat je bloemkool te lang staan dan gaat deze openbarsten. Er ontstaan afzonderlijke roosjes waarin zich bloemknoppen bevinden. Wacht je nog iets langer dan gaat de bloemkool zelfs bloeien. Voor de gewone teelt is bestuiving dus niet nodig. Voor de zaadteelt kan dit wel handig zijn.

Een doorgeschoten bloemkool kan je laten staan voor de zaadteelt. Zorg wel dat je de bloemen isoleert. Koolsoorten kruisen erg makkelijk met elkaar. Ook is een goede bestuiving nodig voor de aanmaak van levensvatbare, vruchtbare zaden na de bloei. In dit geval kan je de geisoleerde bloemen het beste zelf schudden en hiermee bestuiven. Isoleer je de bloemen niet, zorg dan dat er geen enkele andere kool in de omgeving staat.

Kruisbestuiving helpt bij de aanmaak van nog meer zaden. Zet in dat geval meer van dezelfde bloemkoolsoorten bij elkaar. In principe is bloemkool zelfbestuivend maar deze krijgt wel hulp van insecten.

Wanneer bloemkool oogsten

Wanneer kan je bloemkool oogsten? Doorgaans doe je dit van april tot november.

Bloemkool oogsten kan lastig zijn. Kijk goed naar de kool, het formaat ervan en of deze begint open te barsten. Als dat het geval is oogst je de bloemkool direct. Wacht nooit te lang met oogsten maar laat de bloemkool wel mooi groot worden. Dat lukt alleen als de hele plant genoeg ruimte heeft om te groeien, en je deze genoeg voeding geeft. Het liefst wil je bloemkool oogsten vóór daar barstjes in komen, want dan ben je iets te laat.

Door de bloemkool af te dekken blijft deze mooi wit en bloeit deze ook minder snel. Je kunt bloemkool oogsten door de kool onder bij de steel af te snijden. Het blad rondom de bloemkool kan je ook wegsnijden. Zelf gebruiken we hier een scherp, zeisvormig mes voor. Een speciaal en superscherp oogstmes. Dat werkt bijzonder goed.

Natuurlijk kan je des noods een ander keukenmes gebruiken, of zelfs een snoeischaar om de bloemkool los te snijden. Dit doe je als de kool een mooi formaat heeft gekregen. Wacht je te lang met oogsten dan gaat de bloemkool barsten. Daarna volgt snel de bloei en schiet de bloemkool door. Ook als je de bloemkool hebt afgedekt wacht je niet te lang.

Een te laat geoogste bloemkool is nog wel eetbaar maar minder lekker. Bij het koken valt deze dan ook sneller uit elkaar.

Bloemkool gebruiken

Bloemkool kennen we maar al te goed. Het is een groente die we hier vaak gebruiken. Bloemkool wordt vaak in stukjes gesneden en eventueel met saus gegeten. Meestal met kaassaus of roquefort saus (gemaakt met crème fraiche). Bloemkool koken we dus meestal, maar je kunt er ook mee roerbakken of wokken. Bloemkool kan ook in een ovenschotel of door de soep.

Bloemkool kiemgroenten

Van bloemkool kan je ook de kiemen eten, net als in principe bij alle kolen. Meestal worden dan broccolikiemen gebruikt, de smaak is vergelijkbaar. Toch zijn ook bloemkoolkiemen erg gezond. Wanneer je bloemkool onverhoopt is doorgeschoten kan je deze laten staan. Dan gaat deze zaden maken en dat zijn er veel. Je kunt deze dan als kiemgroente kweken.

Voor het kweken van kiemgroente heb je alleen water nodig. Kiemgroente kweken kan het hele jaar, gewoon binnen op de keukentafel. Meestal doen we dit in een glazen potje met gaasdeksel, of in een speciale kiemtoren of kiembakjes.

Bloemkool houdbaarheid

Bloemkool blijft in de koeling ongeveer een week houdbaar, maar is direct van de plant natuurlijk het allerlekkerste. Je kunt bloemkool ook in de diepvries bewaren waardoor het zelfs tot een jaar na het invriezen nog houdbaar blijft.

Bloemkool ziektes en plagen

Bloemkool is een koolsoort. Er zijn dan een aantal plaagdiertjes waar je last van kunt krijgen. Voorkom deze door bloemkool onder insectengaas te zetten. Ook kan bloemkool last krijgen van sommige schimmels, waar met name koolsoorten vatbaar voor zijn. Hieronder lees je daar meer over.

Rupsen van vlinders bij bloemkool

Als koolsoort heeft bloemkool heel snel last van vlinders. Deze komen uit (geelgekleurde) eitjes van vlinders, waaronder vooral het koolwitje. Veel rupsen zijn dan groen en vallen bijna niet op. De rupsen van het Groot Koolwitje zijn geel met zwart. Vaak gaan de rupsjes precies op een bladnerf zitten waardoor ze niet opvallen.

Je kunt rupsen van vlinders voorkomen door te zorgen dat vlinders helemaal niet bij je planten kunnen. Gebruik daarom insectengaas en zet dit over de kool heen. Heeft de bloemkool rupsen dan kom je daar moeilijk vanaf. Je kunt ze met een stevige waterstraal afspuiten, maar vaak vinden ze toch een weg terug.

Er zijn ook bio-bestrijdingsmiddelen zoals aaltjes tegen rupsen. Deze werken goed maar vaak is de schade dan al goed zichtbaar. Je plant is dan al door de plaag verzwakt. Het helpt wel om verdere aantasting tegen te gaan. Ook zou je de aaltjes preventief kunnen gebruiken bij alle soorten kool.

Knolvoet schimmel bij bloemkool

Knolvoet bij kool komt door een schimmel in de bodem. De naam knolvoet slaat op het effect dat de schimmels heeft. Wortels rotten weg en wat overblijft, is een klein knolvormig stompje aan de voet van de plant. Daarna gaat de bloemkool slap hangen en sterft deze helemaal af. Eenmaal aangetast dan is daar niets meer aan te doen.

Je kunt knolvoet voorkomen door het gebruik van wisselteelt. Door nooit twee keer een koolsoort op dezelfde plek te zetten. Je zorgt dan dat de schimmel geen kans krijgt om zich te verspreiden. Je neemt dan namelijk de voedingsbron volledig weg: Kool planten. Zet de kool dus steeds op een andere plek of (indien van toepassing) in een andere moestuinbak.