Slaboon
Voorzaaien kweken en oogsten

Slaboon draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Phaseolus vulgaris en is een lid van de vlinderbloemenfamilie, ook wel fabaceae.

Slaboon soorten

Slaboon is de naam voor een bonensoort met de grootste diversiteit van alle peulen en bonen. Er zijn namelijk slabonen in alle vormen, kleuren en maten. Zelfs de pronkboon (Phaseolus ciccineus) behoort tot dezelfde familie als de slaboon (Phaseolus), ook al is dit soort toch net ietsje anders dan de doorsnee slaboon.

Bruine bonen zijn ook slabonen

Zelfs de bekende bruine boon is eigenlijk gewoon een groene slaboon. Wel een soort dat pas laat wordt geoogst. En ja, dat zijn natuurlijk de bruine bonen die we gebruiken voor onder andere bruine bonensoep. Bruine bonen zijn eigenlijk alleen maar stambonen voor zo ver ons bekend is.

Klimmende stokboon of laagblijvende stamboon

De slaboon is er in klimmende en laagblijvende soorten. De klimmende slaboon wordt ook wel klimboon, stokslaboon of stokboon genoemd. De laagblijvende slabonen worden ook wel lage slaboon, stamslaboon of stamboon genoemd. Vaak zijn stokslabonen platter van vorm en stamslabonen juist wat ronder en voller.

Boontjes in veel verschillende kleuren

De meest bekende "gewone" slaboon maakt een groene peul. Dit kunnen zo wel lage slabonen als stokslabonen zijn.

Zo wel de lage slaboon als de stokslaboon is er in diverse kleuren. Zo zijn ze bijvoorbeeld geel. De gele stamslaboon wordt ook wel boterboon genoemd. De boon is inderdaad iets zachter en verfijnder van smaak! De gele stamslaboon blijft geel, zelfs na het koken kan je van de bijzonder gekleurde boontjes genieten.

Overigens zijn de meeste gele boontjes gewoon stambonen, maar er zijn uitzonderingen. Rassen zoals Neckargold zijn klimmende bonen en produceren geelgekleurde spekbonen. Evengoed heerlijk maar de smaak is niet te vergelijken met die van de gele stamboon, al is dat meer mijn persoonlijke voorkeur.

Er zijn zelfs paarse slabonen. Door sommige mensen wordt de paarse slaboon ook wel toverboon genoemd. Dat heeft zo z'n redenen, want toverboontjes veranderen van kleur als je ze kookt. De paarse kleur verdwijnt en de boontjes worden donkergroen. Opvallend is dat de groene kleur donkerder is dan bij de "gewone" groene slaboon als je die kookt.

De spekboon is iets vleziger

De foto hierboven liet paarse stokbonen zien. Dit zijn eigenlijk spekbonen en geen gewone slabonen. Verschillen zijn echt minimaal hoor, het is dezelfde plant. Het grote verschil is dat spekbonen iets dikker en vleziger zijn dan gewone sperziebonen of slabonen.

Het meeste oogst je van stokbonen

Mijn persoonlijke voorkeur? Als het erop aankomt zijn dat altijd stokbonen. Ze leveren een veel hogere opbrengst dan stambonen op dezelfde oppervlakte. De stamboon wordt vaak gekweekt omdat deze makkelijk te oogsten is met machines, maar past ook goed in grote moestuinen. De stokboon past beter in kleinere moestuintjes. Ze groeien de hoogte in.

Op de foto hierboven ongeveer 1m² stokbonen. Op de foto daarvoor zie je ruim 1m² stambonen. Ongeveer dezelfde oppervlakte, maar bij de stokbonen meer de hoogte in. Toch zijn veel heerlijke rassen juist stambonen, zoals de laagblijvende wasboon of boterboon, het gele soort.

Slaboon zaaien en planten

Wanneer kan je slaboon zaaien? Slaboon zaaien of voorzaaien kan direct buiten van mei tot juni. Slaboon zaaien of voorzaaien onder glas kan van april tot mei.

Wanneer kan je slaboon planten? Slaboon planten of uitplanten kan buiten van mei tot juli.

Zelf zaai ik slabonen altijd voor in een zaaitray. Dit doe ik dan iets eerder zodat ik de boontjes binnen kan opkweken. Er wordt wel eens gezegd "Bonen mogen mei niet zien" wat de indruk wekt dat je boontjes niet in mei kunt (voor)zaaien. Niets is minder waar. Boontjes mogen alleen pas na half mei naar buiten. Je kunt ze prima eerder voorzaaien en ook binnen in de vensterbank, als daar ruimte voor is.

Het voordeel van vroeg voorzaaien is dat je zo nòg langer boontjes kunt oogsten. We zijn wel eens iets later begonnen, bijvoorbeeld door pas begin juni buiten te zaaien. De oogst duurt dan gewoon echt een flink stuk korter. Vroeg zaaien loont dus. Zaai je later dan zou je bijvoorbeeld stambonen kunnen zaaien. Die groeien snel en zijn ook snel klaar. Sneller in elk geval dan stokbonen.

Bonen zaaien in een zaaibak

Bij het voorzaaien, zaai je boontjes het beste niet met meerdere in één grote zaaibak. Ze maken in korte tijd een groot wortelstelsel. Als je de jonge plantjes daarna nog moet verspenen, zijn de worteltjes helemaal in elkaar verstrikt geraakt. Je krijgt ze niet meer uit elkaar zonder worteltjes stuk te trekken. Liefst gewoon elk boontje in een afzonderlijk potje.

Oudere bonenzaden

Mocht je oudere zaden gebruiken, zaai dan vooral 3-4 boontjes per kweekpotje of vakje in een zaaitray. De datum die op de verpakking van de zaden staat is een kiemgarantie. Onze ervaring is dat dit aardig in de buurt komt. Het is dus geen marketing dingetje maar slaat ook echt ergens op. Na die datum kiemen de zaden vaak moeilijker, langzamer of zelfs (bijna) niet meer. Dit geldt nog meer voor bonen en prei.

Per vierkante meter kan je ongeveer 85 tot 115 slaboon planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 8 tot 12 slaboon planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Slaboon standplaats en verzorgen

Het ligt er een beetje aan welk soort boon je kweekt. De verzorging van stok- en stambonen is vergelijkbaar, maar stokbonen hebben iets nodig om te klimmen.

Stokbonen kweken en verzorgen

Stokbonen of stokslabonen zijn klimmende bonen. Het zijn een soort slingerplanten en ze wikkelen zich ergens omheen. Stokken, draden, andere planten en takken van struiken of bomen in de buurt. Zet stokbonen altijd langs een stok, draad of een (ronde) paal van minimaal twee meter.

En heel eerlijk gezegd kunnen die stokken of draden niet lang genoeg zijn. De planten kunnen onder ideale omstandigheden tot wel vijf meter hoog klimmen. Daar kan je niet bij als je de boontjes wilt plukken. Zelf laten we stokbonen daarom naar andere stokken toe klimmen. We spannen soms ook draden van de stokken naar een schutting of dakrand.

Stambonen kweken en verzorgen

Stambonen of stamslabonen zijn dat. De opbrengst hiervan is lager per vierkante meter. Niet te vergelijken met de opbrengst van stokbonen, maar vaak zijn de stamboonsoorten ook erg lekker. Bijvoorbeeld de gele boterboon. Smaakt ook echt boterzacht, heerlijk en niet vergelijkbaar met de klimmende gele variëteit.

Stambonen zet je gewoon in rijen of in veldjes per vierkante meter. Je hebt dus flink wat ruimte nodig voor stambonen. Omdat de opbrengst laag is heb je aan een paar plantjes lang niet genoeg. Je wilt natuurlijk een lekkere maaltijd samen met het gezin. Zet hiervoor genoeg stambonen neer in de moestuin.

Slaboon combinatieteelt en wisselteelt

Stokbonen worden langs stokken, draden of palen gekweekt. Stambonen hebben niets nodig om langs te klimmen.

Slaboon
Voor het kweken van slaboon zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Slaboon is een peulgewas. De ideale voorteelt is een aardappelsoort of wortel- of knolgewas en de ideale nateelt is een koolgewas volgens het wisselteelt schema.

Slaboon goede buren
Slaboon kweken kan goed samen met aardappel, aardbei, andijvie, biet, bladselderij, bleekselderij, bloemkool, boerenkool, broccoli, courgette, dille, knolraap, knolraap, knolselderij kiwano, komkommer, kropsla, maïs, meloen, paksoi, palmkool, paprika, peper, pompoen, rode kool, romanesco, schorseneren, spruitjes, tomaat, tuinboon, veldsla, witte kool, wortel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Slaboon slechte buren
Slaboon kweken gaat liever niet samen met bieslook, bosui, doperwt kapucijner, knoflook, peul prei, stengelui, venkel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Slaboon water geven

Slabonen staan niet graag op een natte bodem. Je kunt ze daarom beter niet te veel water geven. Sla een waterbeurt over als de grond nog erg vochtig aanvoelt. Tijdens de warme en droge zomermaanden mag je slabonen wat vaker en meer water geven dan normaal.

Slaboon grondsoort en bodem

Slabonen hebben sterke wortels en groeien op vrijwel iedere grondsoort. Maak dikkere bodems, zoals kleigrond, luchtiger door compost en eventueel brekerzand toe te voegen. Houd er rekening mee dat kleigrond langer nat blijft na een regenbui. Het is bij slabonen belangrijk om ze niet op een te zure bodem te kweken.

pH

Wat is pH?

Slaboon bemesten

Bonen bemesten dat hoeft niet per se. Het kan ook geen kwaad maar bonen groeien goed op armere grond. Ze staan daarom ook als laatste in de cirkel van wisselteelt. Slabonen kunnen wel wat baat bij extra voeding, hoewel ze het ook goed zonder kunnen doen. Op een (iets te) zure grond kan je eventueel kalk strooien.

Geef je voeding, kies dan voor een gebalanceerde fosfor- en kaliumrijke meststof. Vermijd het geven van te veel stikstof. Bonen groeien van nature erg weelderig en stikstof zal voor nog meer blad zorgen, ten koste van de opbrengst.

Voor het bemesten van slaboon zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 2-6-4. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Slaboon bloei en bestuiven

Wanneer bloeit slaboon? Slaboon bloeit doorgaans van juni tot oktober.

Slabonen moeten worden bestoven om boontjes te laten groeien in de peulvruchten. Bonen worden bestoven door insecten. Je hoeft het dus (gelukkig) niet zelf te doen, dat zou erg veel werk zijn. Slabonen zijn goed zelfbestuivend en maken tweeslachtige bloemen. Dat wil zeggen dat de bloemen zo wel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen hebben.

Voor de zaadteelt verloopt de teelt niet veel anders. Het enige verschil tussen de gewone teelt en de zaadteelt, is dat je de boontjes voor de zaadteelt veel langer laat hangen. Tot ze aan de plant zijn opgedroogd, dan zijn de zaden klaar om te worden gedroogd en bewaard voor volgend jaar.

Wanneer slaboon oogsten

Wanneer kan je slaboon oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.

Wanneer kan je slabonen oogsten? Slabonen oogst je het beste als deze net zijn opgezwollen. De boontjes moeten dik zijn, maar wacht ook weer niet tot de bonen erg groot worden. Grote en te laat geoogste slabonen zijn erg stevig en minder lekker. Slabonen oogst je dus liever jong maar wel dik, in tegenstelling tot bruine bonen. Die laat je aan de plant zitten tot ze zijn opgedroogd.

Slabonen zijn tijdens het oogsten vaak moeilijk te vinden, vooral als je een groen soort hebt. Gegarandeerd zie je eens wat boontjes over het hoofd. Die kom je dan meestal later tegen, wanneer ze opeens heel groot zijn geworden. Boontjes die je over het hoofd hebt gezien kan je aan de plant laten zitten. Ze zullen na een tijdje opdrogen. Je kunt de boontjes dan gebruiken om volgend jaar te zaaien.

Slaboon gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je slabonen? Slabonen zijn eigenlijk sperziebonen. Je kunt er dus heel gevarieerd mee koken. Rauw worden bonen eigenlijk nooit gegeten. Er wordt wel eens gedacht dat rauwe bonen giftig zijn. Je kunt de meeste bonensoorten beter eerst goed verhitten voor gebruik. Slabonen zijn ook lekker om mee te roerbakken.

De paarse stokspekboon kleurt donkergroen tijdens het koken. Dit is gedeeltelijk te voorkomen door de boontjes maar heel kort te verhitten, zo blijft de kleur een klein beetje behouden. Het kort stomen van de paarse boontjes werkt ook. Gele boontjes blijven ook na het koken geel van kleur.

Slaboon houdbaarheid

Hoe lang zijn slabonen houdbaar? Verse slabonen zijn in de koelkast zo'n 3-5 dagen houdbaar als de temperatuur niet onder de 5 graden celcius komt. Verse bonen kan je altijd invriezen, dan blijven ze nog een jaar lang goed. Bedenk je wel dat de smaak iets achteruit gaat. Er is natuurlijk niets lekkerder dan boontjes vers van de plant, direct in de oven of pan en op je bord.

Slaboon ziektes en plagen

Vooral slakken vinden slabonen een lekkere maaltijd. Daarnaast zijn deze weelderig groeiende planten zijn een goede schuilplek voor slakken. Omdat vooral klimmende slabonen zo weelderig groeien, schuilen slakken vaak tussen de blaadjes en onder de planten. Laag hangende boontjes worden vaak opgegeten door slakken. Je ziet dan dat er een hap uit is genomen. Ook het blad wordt aangetast.

Je kunt slakken nooit helemaal voorkomen. Het beste is om te zorgen dat ze weinig schuilplaatsen hebben in je moestuin. Zet geen (omgekeerde) potten of bakken neer en zorg dat er geen gaten of kieren zijn. Ze gaan daar namelijk tussen zitten. De zon is de grootste vijand van de slak, omdat de beestjes snel kunnen uitdrogen.

Slaboon kweken informatie