Doperwten
Pisum sativum
Zaaien kweken en oogsten

Doperwten draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Pisum sativum en is een lid van de vlinderbloemenfamilie, ook wel fabaceae.

Doperwten soorten

Welke soorten doperwten zijn er? Doperwten zijn volgroeide peulen, die je oogst als ze dik zijn geworden. Erwten en peulen komen namelijk van exact dezelfde plant. Wel zijn er bepaalde rassen die beter geschikt zijn om als erwten te kweken, of juist als peulen. Het verschil zit dan in de draadvorming en de grootte van de erwtjes.

Rassen die beter geschikt zijn om als doperwt te kweken, maken vaak veel draden. Als peul zijn ze dan niet lekker. Daar tegenover staat dat de erwtjes vaak een stuk groter worden. Bij rassen die beter geschikt zijn om als peul te kweken, geldt juist het tegenovergestelde. Je wilt namelijk geen dikke peulen, dus de erwtjes van peulenrassen blijven vaak een stuk kleiner. Ze maken minder draden, waardoor ze lekkerder zijn om met schil en al te eten.

Daarnaast zijn er van doperwten zo wel klimmende als laagblijvende rassen. Beiden maken hechtrankjes, maar laagblijvende rassen hebben bijna nooit ondersteuning nodig. Je hoeft dan dus geen (bamboe) stokken te plaatsen. Vaak maken laagblijvende rassen wel minder hechtrankjes, maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn.

Oh ja, en kapucijners behoren ook tot dezelfde plant. Het is een ander soort dat (meestal) diepblauwe of paarse peulen maakt, maar zo wel erwten en peulen als kapucijners vallen onder "Pisum sativum", de Latijnse benaming. Kapucijners worden ook altijd gedopt, net als bij doperwten.

Doperwten zaaien en planten

Wanneer kan je doperwten zaaien? Doperwten zaaien of voorzaaien kan direct buiten van maart tot april en van juli tot september. Doperwten zaaien of voorzaaien onder glas kan van januari tot februari.

Wanneer kan je doperwten planten? Doperwten planten of uitplanten kan buiten van februari tot mei en van juli tot september.

Hoe zaai je doperwten? Doperwten zaaien doe je liever direct in de volle grond. Begin je toch iets eerder, dan zou je in de vensterbank kunnen voorzaaien. Je hebt veel plantjes nodig en ze nemen veel ruimte in. Houd er ook rekening mee dat je de zaailingen binnen moet houden tot eind februari.

Je kunt -als je ruimte over hebt- eventueel nog een tweede keer erwten zaaien voor de herfstteelt. Dit doet men in de late zomer. De doperwtjes oogst je dan in de late herfst, meestal in oktober of november. Zaai liever niet in het midden van de zomer, maar pas wanneer de dagen korter beginnen te worden (na de langste dag van het jaar).

Per vierkante meter kan je ongeveer 85 tot 115 doperwten planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 8 tot 12 doperwten planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Doperwten standplaats en verzorgen

Hoe kweek je doperwten? Doperwten kweken is erg makkelijk, zelfs als je dit nog nooit hebt gedaan. Doperwten staan graag in de volle zon, maar kunnen ook in de halfschaduw worden geplant. Erwten en peulen zijn exact dezelfde plant, alleen bij erwten oogst je pas als de peulen dik zijn geworden. Je kunt al vroeg in het jaar beginnen, want erwten kunnen goed tegen kou. Let dan wel goed op welk soort erwten je kweekt. Veel erwtensoorten zijn klimmers en maken hechtrankjes. Ze hebben dan iets nodig om langs omhoog te groeien. Het makkelijkste is om (bamboe) stokken te plaatsen van ongeveer twee meter.

Doperwten kweek je het beste in rijtjes, niet in veldjes of per vierkante meter. De planten maken hechtrankjes en raken in elkaar verstrikt. Dat is natuurlijk helemaal niet erg, ze groeien wel gewoon, maar dit maakt het oogsten een stuk lastiger. Zorg voor voldoende ruimte tussen de rijen zodat je er zelf tussen kan lopen om doperwten te plukken.

Doperwten is een éénjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -4℃.

Doperwten combinatieteelt en wisselteelt

Doperwten worden in rijen gekweekt. Klimmende soorten groeien langs stokken of draden de hoogte in.

Doperwten
Voor het kweken van doperwten zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Doperwten is een peulgewas. De ideale voorteelt is een aardappelsoort of wortel- of knolgewas en de ideale nateelt is een koolgewas volgens het wisselteelt schema.

Doperwten goede buren
Doperwten kweken kan goed samen met aardappel, aardbei, aardpeer, andijvie, biet, bloemkool, boerenkool, broccoli, knolraap, komkommer, kropsla, maïs, meloen, paksoi, palmkool, radijs, rode kool, romanesco, spinazie, spruitjes, tomaat, veldsla, watermeloen, witte kool, wortel, zuring, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Doperwten slechte buren
Doperwten kweken gaat liever niet samen met bieslook, bosui, daslook, knoflook, prei, stengelui, ui, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Doperwten water geven

Hoeveel water hebben erwten nodig? In principe hoef je doperwten niet zo veel water te geven, maar tijdens de warme en droge zomermaanden geef je liever (bijna) dagelijks water. Als de bodem nog vochtig is kan je een waterbeurt overslaan. Bij koeler en vochtiger weer hoef je helemaal geen water te geven.

Doperwten grondsoort en bodem

Welke grondsoort voor doperwten? Doperwten groeien in principe op ieder soort grond. Ze hebben geen sterke eis voor een bepaalde zuurtegraad. Wel moet overtollig water makkelijk weg kunnen. De wortels mogen niet te lang in het nat blijven staan. Ook op armere grondsoorten groeien doperwten erg goed. Toch kan het voor de structuur nuttig zijn om compost toe te voegen aan de bodem. Zeker op kleigrond en andere harde grondsoorten is dit nodig.

pH

Doperwten tolereert bodems waarbij de pH-waarde ergens tussen deze twee waarden in ligt. Hoe meer naar links, hoe zuurder de grond is. Rechts is dan natuurlijk meer basisch. Lees ook: Wat is pH?

Doperwten bemesten

Moet je doperwten bemesten? In principe hoef je doperwten niet te bemesten. Erwten groeien ook op armere grondsoorten erg goed. Dit is dan ook de reden dat doperwten als laatste in de cirkel van wisselteelt staan, na alle andere gewassen.

Je kunt de opbrengst verhogen door toch te bemesten. Kies dan een meststof die rijk is aan fosfor. Hiermee bevorder je de vorming en ontwikkeling van knoppen en dus ook van bloemknoppen. En daar wil je er natuurlijk zo veel mogelijk van. Geef fosfor bij voorkeur als de planten nog jong zijn. Planten nemen een groot deel van de fosfor (ook voor later) op als ze jong zijn.

Doperwten bloei en bestuiven

Wanneer bloeit doperwten? Doperwten bloeit doorgaans van april tot oktober.

Moet je doperwten bestuiven? Nee, je hoeft doperwten niet met de hand te bestuiven. Dit wordt door insecten gedaan, zoals bijtjes en hommels. Doperwten zijn zelfbestuivende planten en zijn dus éénhuizig. Soms merk je bij het oogsten van doperwten dat er in een grote peul slechts twee erwtjes groeien. De bloem was dan waarschijnlijk niet voldoende bestoven. Je kunt dit voorkomen door bestuivers naar de moestuin te lokken met verschillende bloeiende planten, zoals veel kruiden.

Wanneer doperwten oogsten

Wanneer kan je doperwten oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot november.

Doperwten oogst je als de peulen (en dus de erwtjes in de peulen) voldoende dik zijn geworden. De erwtjes moeten gezwollen zijn en het liefste laat je de peultjes dan ook nog aan de plant zitten tot ze grotendeels zijn opgedroogd.

Erwten oogst je dus zeker niet te vroeg, want dan zijn het peulen en geen doperwten. Doperwten kan je op verschillende manieren oogsten. Bijvoorbeeld door de losse, geel geworden en opgedroogde peulen van de plant te plukken. Je kunt ook de hele planten uit de grond halen en (ondersteboven) ophangen om te drogen. Drogen is makkelijker omdat je de erwten makkelijker kunt doppen als de schil is opgedroogd.

Op de bovenstaande foto kan je makkelijk het oogstmoment van doperwten bepalen. Dat is namelijk als de erwten goed dik zijn geworden, de laatste peul op de foto dus. Zou je doperwten jong oogsten, zoals de eerste peul op de foto, dan heb je geen doperwten maar peulen. Ook lekker om mee te koken!

Doperwten gebruiken en bewaren

Hoe gebruik je doperwten in de keuken? Doperwten worden eerst gedopt, de erwtjes worden zo uit de peulvrucht gehaald. Dit lukt makkelijker als de peulen goed gedroogd zijn, maar de meeste doperwten zijn ook goed te doppen als ze nog groen zijn. Vaak worden erwten in roerbakgerechten verwerkt, in combinatie met bijvoorbeeld gekookte worteltjes en andere groenten. Je kunt ze ook los eten, alleen liever niet rauw. Kook ze ook weer niet te lang, de erwtjes barsten dan open. Vier à vijf minuten is genoeg tijd om ze gaar te koken.

Een kleine kanttekening: Wij geven geen medisch-, dieet- of ander gezondheidsadvies. Doe altijd eerst zelf goed onderzoek voor je een plant gebruikt in de keuken!

Doperwten houdbaarheid

Hoelang kan je doperwten bewaren? Erwten die je voor lange tijd moet bewaren, kan je het beste eerst goed drogen. Gedroogde doperwten blijven nog ten minste een jaar goed, maar eigenlijk kan er weinig mis mee gaan. Je kunt gedroogde doperwten meestal meerdere jaren bewaren. Verse erwten gebruik je het liefste zo snel mogelijk, ze blijven namelijk maar enkele dagen vers in de koeling. Zorg bij het bewaren van doperwten dat er geen muizen bij kunnen komen.

Doperwten ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij doperwten? Doperwten hebben weinig last van ziektes en plagen. Een enkele keer kan -bij vochtig weer- meeldauw ontstaan. Wel vinden slakken het blad vaak erg lekker en schuilen de beestjes graag tussen je doperwtenplanten. Dit is vrijwel niet te voorkomen, maar een ramp is dit ook niet. Meestal houden ze het bij het blad. Een enkele keer zien ze mogelijk een peul aan voor een maaltijd.

Doperwten kweken informatie