Watermeloen
Voorzaaien kweken en oogsten

Watermeloen draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Citrullus lanatus en is een lid van de komkommerfamilie, ook wel curcubitaceae.

Watermeloen soorten

Watermeloenen hebben allemaal ongeveer een vergelijkbare smaak. De grootste verschillen in soorten zijn de grootte van de meloen die eraan komt. Er zijn genoeg wedstrijden geweest voor wie de grootste watermeloen kon kweken. In sommige bijzondere groentenwinkeltjes kun je nog hele grote watermeloenen vinden die je echt met twee handen moet vastpakken om ze te kunnen tillen. En dat zijn nog lang niet de grootste die er zijn...

Alle Cucumis-soorten (komkommerfamilie) en de watermeloen lijken op elkaar als je alléén de kiemblaadjes ziet. Het verschil tussen de planten wordt pas een beetje meer duidelijk bij de eerste èchte blaadjes, en zelfs dan is het niet altijd zeker. Het is overigens best gek dat de watermeloen, die zo erg op alle andere Cucumis-soorten lijkt, zowel de zaailing als de manier waarop de plant groeit, eigenlijk helemaal geen familie van de komkommer is.

Watermeloen zaaien en planten

Wanneer kan je watermeloen zaaien? Watermeloen zaaien of voorzaaien onder glas kan van maart tot april.

Wanneer kan je watermeloen planten? Watermeloen planten of uitplanten in een kweekkas kan van mei tot juni. Watermeloen planten of uitplanten kan buiten van mei tot juni.

Watermeloenen kun je het beste binnen voorzaaien in losse potjes en liever niet bij elkaar in het zelfde bakje. De watermeloen maakt namelijk net als komkommers en gewone meloenen, snel een complex wortelstelsel. Je krijgt de plantjes dan niet meer uit elkaar zonder wortels stuk te trekken. In losse potjes is dus heel sterk aan te raden! Zet de plantjes op een warme en zonnige vensterbank. Bij weinig licht worden de plantjes een beetje lang gerekt.

Je zaait de watermeloen tamelijk vroeg in het jaar, omdat de planten een lang en warm seizoen nodig hebben om zich goed te ontwikkelen. Zeker vóór half mei (ijsheiligen) zet je de plantjes niet buiten of in de kas. En vóór het uitplanten is het erg verstandig om de plantjes eerst af te harden. Je laat ze hiermee langzaam wennen aan de nieuwe omstandigheden buiten of in de kas. Zet ze eerst enkele uurtjes in de zon op hun plek, haal ze daarna weer terug naar binnen. Na een paar dagen probeer je het voorzichtig een paar uurtjes langer, en dit doe je net zo lang tot de planten dag en nacht buiten kunnen staan. In tegenstelling tot meloenen en komkommers, omdat de watermeloen stiekem een heel ander soort is, is de watermeloen niet zo gevoelig voor zonnebrand.

Je kunt zaden van watermeloenen uit de winkel ook eens proberen. Heel vaak mislukt dat omdat het geen enigszins voor de Hollandse kas geteelde zaden zijn, de meloenen uit de winkel worden geïmporteerd. De rassen zijn niet geselecteerd op het bestand zijn tegen kou bijvoorbeeld, maar het geven van de grootste of sappigste of zoetste vruchten. Het is hoe dan ook wel eens het proberen waard, sommige zaden kiemen namelijk wel gewoon. Met wat extra zorg kan je hierdoor toch een watermeloen kweken, al is dat een iets grotere uitdaging dan met zaden van bijvoorbeeld de watermeloen "Sugar Baby". Dit is namelijk een speciaal voor ons (kas)klimaat geselecteerd ras.

Per vierkante meter kan je ongeveer 5 tot 8 watermeloen planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 2 tot 3 watermeloen planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Watermeloen standplaats en verzorgen

Deze exotische plant heeft veel warmte en veel zonlicht nodig. De teelt in een kweekkas wordt daarom sterk aanbevolen. Hoewel een watermeloen ook buiten de kweekkas gehouden kan worden, geeft dit vaak toch veel minder resultaat. De grootste kans op een redelijke oogst heb je als je de plant op een terras of balkon zet, aan de zuidzijde van het gebouw en vooral erg beschut en beschermd tegen harde wind. In de kweekkas blijft echter de makkelijkste manier. Dat komt omdat wind van buiten hier niet zo sterk binnen kan dringen, de temperaturen hoger zijn (en ook langer hoog blijven), de luchtvochtigheid bijna altijd hoger uitvalt dan buiten, en deze combinatie voor de watermeloen erg prettig is.

Eenmaal uitgezet in de kas (of in een ruime pot of bak) hebben watermeloenen iets nodig om langs omhoog te klimmen. Oorspronkelijk zijn het een soort kruipende planten, je kunt ze dus ook laten kruipen. Bedenk je dan wel dat het blad en de vruchten de grond raken en hierdoor gevoeliger zijn voor schimmels en ongedierte. Dat gezegd hebbende is het verstandig om een watermeloen langs betongaas, een hekwerk, trellis of zelfs een hele lange en stevige stok omhoog te laten klimmen. Dat kan eventueel ook schuin omhoog langs een speciaal diagonaal gemaakte constructie (maakt het ondersteunen wat makkelijker).

Watermeloenen kunnen groot, maar vooral erg zwaar worden. Het steeltje kan knappen als de vrucht aan de plant groeit, of de plant begeeft het en er worden delen van de plant losgetrokken door de veel te zware vrucht. Wat je hiertegen kunt doen is het verzamelen van netjes, bijvoorbeeld netjes van mandarijnen of andere verpakkingen. De netjes kan je om de groeiende watermeloen doen en met een touwtje langs het hekwerk (of het dak van de kas) vastbinden. Hiermee geef je de vrucht extra ondersteuning zodat deze de plant niet kan beschadigen. Of nog belangrijker, van de plant af knapt en stukvalt op de grond. Dat laatste is mij namelijk al eens overkomen en dat is enorm balen!

Het bestuiven van de watermeloen is ook nog een dingetje. In tegenstelling tot de komkommer, moet de watermeloen wel echt bestoven worden. Anders krijgt deze namelijk geen vruchten, de bloemetjes met vruchtbeginsel vallen af als deze niet (goed) zijn bestoven. Veel insecten helpen je hierbij, maar door dit met de hand te doen weet je zeker dat alles goed gaat. Vooral in de kas is dat extra helpende handje nodig. Je kunt een wattenstaafje of kwastje gebruiken om stuifmeel over te brengen, maar je kunt ook de hele mannelijke bloem plukken en hiermee meerdere vrouwelijke bloemen bestuiven. De watermeloen is éénhuizig, wat erop neerkomt dat de mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde plant groeien. De vrouwelijke bloemen herken je aan het kleine bolletje achter de bloem (zie de foto hierboven), dit wordt uiteindelijk de watermeloen. Mannelijke bloemen hebben dit vruchtbeginsel niet (zie de foto hieronder). Het steeltje van de mannelijke bloem is ook vaak langer en smaller.

Watermeloen combinatieteelt en wisselteelt

Watermeloenen kan je laten kruipen, maar worden ook vaak gekweekt langs een hekwerk, betongaas of stevig klimnet voor planten.

Watermeloen
Voor het kweken van watermeloen zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Watermeloen is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortel- of knolgewas of aardappelsoort volgens het wisselteelt schema.

Watermeloen goede buren
Watermeloen kweken kan goed samen met andijvie, doperwt groenlof, kapucijner, knoflook, kropsla, linzen, maïs, oost-indische kers, peul pronkboon, radijs, roodlof, slaboon, spinazie, tuinboon, veldsla, witlof, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Watermeloen slechte buren
Watermeloen kweken gaat liever niet samen met aardappel, kiwano, komkommer, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Watermeloen grondsoort en bodem

Watermeloenen groeien graag op een goed doorlaatbare en luchtige bodem. Een droge grond is absoluut niet prettig, licht vochtig (neigend naar droog) is ideaal, zeker als je dit constant kunt houden. Dat is echter lastig, geef dus voldoende water en meng brekerzand, compost en organisch materiaal door de bodem om deze voedzaam en doorlaatbaar te maken. Ook dat voedzame gedeelte is belangrijk, evenals het geven van water. De grote vruchten moeten namelijk ergens mee worden gevoed. Het is belangrijk dat de watermeloen goed kan wortelen in de bodem. Bij de teelt in pot is het extra opletten dat de pot niet uitdroogt.

pH

Wat is pH?

Watermeloen bemesten

Een watermeloen geef je regelmatig extra voeding, dat is belangrijk omdat de plant daar als vruchtgewas best wat van nodig heeft. Compost in de bodem draagt al iets bij aan de voedzaamheid van de bodem, maar niet genoeg. Geef daarom ook een organische meststof voor moes- en kruidentuin, of voor vruchtgewassen. Omdat de watermeloen geen inheemse soort is kan deze wel een betere weerstand gebruiken, tegen lagere temperaturen (of juist te hoge temperaturen en wisselingen) maar ook tegen schimmels en plagen. Het geven van extra kalium draagt bij aan die benodigde weerstand.

Voor het bemesten van watermeloen zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 0-0-0. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Wanneer watermeloen oogsten

Wanneer kan je watermeloen oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.

Hoe oogst je een watermeloen en wanneer is die rijp? Een goede vraag, want dat is moeilijk te zien. De meeste watermeloenen worden bij ons nooit zo groot als in de landen van herkomst. Toch kan je er meestal toch nog een lekkere vrucht aan overhouden. Mij lukte het op het balkonnetje op het zuiden om twee watermeloenen te oogsten.

Wanneer je plant klimt moet je de vruchten op tijd ondersteunen,. want anders breken ze van de plant af en vallen ze stuk. Ze kunnen behoorlijk zwaar worden. Bij een klimmende watermeloen is helemaal niet te zien of die rijp is. Bij een kruipende watermeloen wordt de onderkant geel (niet wit of lichtgroen) en dan weet je dat die ongeveer rijp is.

Ook kan je aan het steeltje zien dat de vrucht goed rijp is. Wanneer het steeltje aan de watermeloen begint te verdrogen, of wanneer de hele plant zelfs aan het afsterven is, dan is de vrucht meestal goed rijp. In ons klimaat moet je daar ook een beetje geluk mee hebben, niet altijd rijpen de vruchten op tijd. Watermeloenen hebben een lang en warm seizoen nodig.

Een andere manier om te checken of een watermeloen rijp is, is door de vrucht te kloppen. Hoe holler de watermeloen klinkt, hoe beter de vrucht waarschijnlijk is gerijpt. Wanneer je de watermeloen klopt en het klinkt nogal dof, dan is de vrucht nog niet goed rijp. Een grote kans dat deze dan zelfs nog helemaal groen is van binnen.

Bij een klimmende watermeloen wordt de onderkant niet geel. Daar kan je het dan dus niet aan zien. Alleen het deel dat op de grond ligt wordt geel. Aan een watermeloen uit de winkel kan je dan ook precies zien met welke kant een watermeloen op de grond heeft gelegen. Die kant heeft dan een gele of lichtgekleurde vlek gekregen op die plek.

Watermeloen gebruiken en bewaren

Watermeloen wordt vaak zo uitgelepeld of in fruitsalades gedaan. Watermeloen smaakt heerlijk zoet en zit vol water (van waar de naam). Watermeloen wordt vrijwel altijd in de zomer gegeten. Dit maakt het typisch zomerfruit.

Watermeloen houdbaarheid

Je kunt watermeloen tot maximaal een week in de koelkast bewaren, daarna wordt de vrucht droog en meelderig. Dan is de watermeloen niet meer lekker om te eten. Je kunt watermeloen -zonder schil en in stukken gesneden- ook invriezen.

Watermeloen ziektes en plagen

Watermeloenen komen oorspronkelijk uit warmere streken, waardoor het klimaat hier een uitdaging kan vormen. Met name de hogere temperatuur is belangrijk voor de plant. Daarom wordt watermeloen eerder in een kas gekweekt dan buitenshuis, want tijdens een ècht slechte zomer zal de plant zelfs niet eens overleven. De omgeving is de grootste uitdaging bij het kweken van watermeloenen. Onder andere meeldauw en andere schimmels maken bij de watermeloen -die in ons klimaat een stuk zwakker is- een grotere kans. Diverse insecten zoals de witte vlieg, maar ook gebreken (te zien aan het blad) komen relatief veel voor bij deze plant. Veel van deze problemen zijn grotendeels te voorkomen door de planten de juiste voeding te geven, niet te veel of te weinig water, en door deze op de ideale standplaats en voedzame grondsoort te kweken. Dit verhoogt de weerstand en maakt de plant weerbaarder tegen schimmels, ziektes en plagen.

Watermeloen kweken informatie