Komkommer
Cucumis sativus

Komkommer soorten

Welke soorten komkommers zijn er? Komkommers komen in allerlei verschillende vormen en maten. Sommige groot en anderen klein, dik of juist dun, maar een opvallend verschil is ook of een komkommer stekelig of juist glad is.

Kleine komkommersoorten zijn eigenlijk snackkomkommers. Door het kleine formaat zijn ze een ideaal tussendoortje dat bovendien ook erg gezond is. Grotere komkommersoorten worden eerder gebruikt om gerechten te bereiden, omdat je hierbij vaak wat meer komkommer nodig hebt.

Tussen de stekelige en gladde komkommer zit verder weinig verschil. Behalve dan dat de stekelige komkommer waarschijnlijk dichter staat bij hoe de komkommer van oorsprong ooit was. De gladde, lange komkommer uit de winkel is natuurlijk geselecteerd om deze eigenschappen.

De komkommer is onderdeel van een hele grote familie, waaronder ook de meloen valt. Dit is directe familie van de komkommer, evenals de kiwano die ook lid is van deze familie. de zaailingen zijn lastig uit elkaar te houden omdat het blad vrijwel identiek is. Overigens behoren zelfs de en de courgette tot de komkommerfamilie.

Wat is het verschil tussen een komkommer en een augurk? Is komkommer en augurk hetzelfde, is een vraag die vaak wordt gesteld. Het korte antwoord hierop is: Ja, een augurk is hetzelfde als een komkommer. Toch zitten er wel wat verschillen tussen deze twee soorten.

Een augurk is eigenlijk een hele kleine, vaak stekelige komkommer. Meestal zijn augurken minder lekker om zo te eten. Er zijn dus bepaalde komkommersoorten die bewust alleen als augurk worden gekweekt. De simpele reden is dat het soort komkommer hier beter geschikt voor is.

Komkommer zaaien en planten

Wanneer kan je komkommer zaaien? Komkommer kan je binnen (voor)zaaien van maart tot mei. De beste temperatuur om komkommer te ontkiemen is boven de 18℃.

Komkommers zaai je binnen voor, in een warme en zonnige vensterbank. Een komkommer kan snel groeien. Het is daarom handig om niet eerder dan half april te zaaien. Je moet de plant nog tot half mei binnen houden in een klein kweekpotje.



Zaai komkommers altijd in afzonderlijke kweekpotjes. De jonge zaailingen maken al heel vroeg een complex wortelstelsel. Zou je meerdere planten in één zaaibakje zaaien, dan krijg je ze niet uit elkaar zonder wortels stuk te trekken.



Komkommer uitplanten doe je vanaf half mei. Je zaailing moet dan wel groot genoeg zijn. Een komkommer zaailing moet ten minste twee echte blaadjes hebben voor je deze gaat uitplanten. Ook moet je de komkommer zaailing eerst goed afharden.

Komkommer afharden doe je door de plant langzaam te laten wennen aan de nieuwe omgeving. Zet je zaailing(en) eerst enkele uurtjes in een kweekkas. Verleng dit na enkele dagen met nog een of twee uurtjes. Doe dit net zo lang tot je de plant de hele dag kunt laten staan en plant deze dan definitief uit.

Afharden is belangrijk omdat de jonge komkommer zaailing anders last krijgt van de plotselinge lagere temperatuur, de plotselinge hoeveelheid en sterkte van het zonlicht en andere plotselinge veranderingen. Zo kan je komkommer bijvoorbeeld last krijgen van zonnebrand. In het ergste geval is dit fataal.

Per vierkante meter kan je ongeveer 3 tot 7 komkommer planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 2 tot 4 komkommer planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Komkommer verzorgen/standplaats

Hoe kweek je komkommers? Komkommer kweken doe je het beste in een kweekkas, in de volle zon. Komkommers zijn klimmende planten. Ze groeien het beste langs een hekwerk, stokken of draden, maar je kunt ze ook laten kruipen. Kruipende komkommers zijn wel vatbaarder voor schimmels.

Bemesten, maar zeker ook voldoende water geven is extra belangrijk. Een komkommerplant moet zo min mogelijk stres ervaren van bijvoorbeeld snoeien (dieven) of extreme omstandigheden. Oogst een komkommer ook niet te laat. Met al deze zaken voorkom je dat een komkommer bitter gaat smaken.

Komkommer goede en slechte buren

Een komkommerplant wordt vaak langs een (schuin) hekwerk, of een lange stok of draad naar het plafond van de kweekkas geleid. Soms laat men de plant over de grond kruipen.

Komkommer wisselteelt
Komkommer is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortelgewas of aardappelsoort, volgens de principes van wisselteelt.

Komkommer goede buren
Komkommer kan goed worden gecombineerd met (combinatieteelt: goede buren):
Biet Bladselderij Bleekselderij Bloemkool Boerenkool Bosui Broccoli Dille Erwten Kapucijners Knolraap Knolselderij Koriander Kropsla Linzen Maïs Paksoi Palmkool Peulen Prei Pronkbonen Rode kool Romanesco Slabonen Spruitkool Stengelui Tuinbonen Uien Veldsla Venkel Witte kool

Komkommer slechte buren
Komkommer kan slecht worden gecombineerd met (combinatieteelt: slechte buren):
Aardappel Aardbei Courgette Radijs Tomaat

Komkommer water geven

Hoeveel water geef je een komkommerplant? Een komkommer bestaat voor meer dan 97% uit water. Water geven is dus erg belangrijk, zeker tijdens warme en droge zomers. Je kunt een komkommer beter te veel als te weinig water geven.

Bij te weinig water gaat een komkommer vervormde vruchten maken, waarbij het uiteinde erg dun blijft in verhouding tot het begin van de komkommer. Komkommers van planten die te weinig water krijgen, smaken daarnaast vaak erg bitter.

Komkommer grondsoort

Welke grondsoort voor komkommer? Komkommer kweken doe je bij voorkeur op een goed voedzame, humusrijke bodem. Gebruik veel compost en zorg dat de bodem luchtig en doorlaatbaar blijft. Overtollig water moet makkelijk weg kunnen, ondanks de grote waterbehoefte van de plant.

Potten of bakken voorzie je het liefste op de bodem van een laag hydrokorrels of zelfs kiezels. Zo kan overtollig water makkelijk wegstromen. Komkommers kweken op kleigrond is af te raden, de grond is te stevig en totaal niet doorlaatbaar.

Wat is pH?

Komkommer bemesten

Moet je een komkommer bemesten? Ja, komkommers hebben veel extra voeding nodig. Met name kalium is belangrijk om de plant een hogere weerstand te bieden. De komkommer is immers een niet-inheems vruchtgewas.

Wees terughoudend met het geven van stikstof aan een komkommerplant. Komkommers groeien van nature erg weelderig en hoeven niet nòg meer blaadjes te maken. Bovendien gaat de aanmaak en verdere groei van extra blad ten koste van de vruchten.

Welke meststof gebruik je voor komkommer? De beste meststof voor het kweken van komkommer heeft bij benadering een NPK samenstelling van 10-14-14 of 8-10-10.

Wat is NPK?

Komkommer bloei en bestuiven

Wanneer bloeit komkommer? Komkommer bloeit doorgaans van juni tot augustus.

Moet je een komkommer bestuiven? Nee, het bestuiven van een komkommer voor de teelt is niet nodig. Het is zelfs beter om een komkommer juist niet te bestuiven. Hierdoor ontstaan harde zaden binnenin de vrucht, die je eigenlijk liever wilt voorkomen.

Het bestuiven van een komkommer is eigenlijk alleen nodig als je deze kweekt voor de zaden, om volgend jaar te zaaien. Een komkommer is een éénhuizige plant. Dat betekend dat de mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde plant zitten. De bloemen zijn éénslachtig, òf mannelijk òf vrouwelijk dus.



De vrouwelijke bloemen van de komkommerplant zijn makkelijk te herkennen aan het kleine vruchtbeginsel achter de bloem. Bij stekelige komkommersoorten is het vruchtbeginsel ook stekelig. Bij gladde komkommersoorten is het vruchtbeginsel glad. Je herkent dus al heel vroeg het soort komkommer een beetje aan het vruchtbeginsel.



De mannelijke bloemen van de plant maken geen vruchtbeginsel. Deze bloemen zitten enkel aan een vrij kort steeltje, zonder iets erachter. Het stuifmeel van de mannelijke bloemen moet worden overgebracht naar de vrouwelijke bloemen. Maar dus alléén als je wilt dat je komkommer (harde) zaden gaat maken.

Wanneer komkommer oogsten

Wanneer kan je komkommer oogsten? Komkommer oogst je doorgaans van juli tot oktober.

Hoe oogst je komkommers? Komkommers oogst je eigenlijk voor ze rijp worden. Een rijpe komkommer wordt namelijk geel en gaat heel vies bitter smaken. Een "oogstrijpe" komkommer is dus nog (donker)groen van kleur.



Een uitzondering is de 'white wonder' en vergelijkbare rassen. Dit zijn komkommers die juist wit (crème) of lichtgeel kleuren. Ook deze komkommersoorten oogst je jong, maar ze worden dus niet donkergroen zoals de meeste normale komkommersoorten.

Er kleine (vaak stekelige) soorten die veel als augurk worden gebruikt, maar er zijn ook zeer lange en gladde komkommersoorten. Afhankelijk van het ras dat je hebt weet je dus ongeveer hoe groot deze moet worden en hoe deze eruit ziet, maar de grootte van een komkommer zegt helemaal niets over hoe rijp deze is.

Komkommer gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je komkommer? Komkommers kan je altijd rauw eten. Zonder, maar na het wassen zelfs ook met schil. Rauw worden komkommers ook in salades gebruikt, meer dan eens in combinatie met paprika. Je kunt komkommer ook op een hamburger doen.

Komkommer is dus zeer veelzijdige vruchtgroente en kan je op verschillende manieren gebruiken. Het is zelfs zo dat een komkommer wel eens op de ogen wordt gedaan om donkere kringen rondom de ogen te verminderen. Komkommer zou daarnaast ook ontstekingsremmend werken.



Komkommer hoort niet bitter te smaken, maar soms is dit toch het geval. Dat kan komen doordat de plant te weinig water heeft gehad, maar er kan ook dat de vrucht iets te rijp is geplukt. Stres bij de plant zorgt ook voor bittere komkommers.

Hoelang blijft een komkommer houdbaar? Een verse, ongesneden komkommer kan je tot maximaal 2 weken in de koelkast bewaren. Invriezen is (na kort blancheren) mogelijk maar wel sterk af te raden. De smaak gaat hierdoor snel achteruit.

Komkommer toppen en dieven

Wat is dieven bij een komkommerplant? Dieven is het verwijderen van zijscheuten, vooral bekend bij tomatenplanten. Dieven (het zelfstandig naamwoord) zijn zijscheuten die vanuit de bladoksel aan de hoofdstam en zijscheuten van de plant groeien.

Komkommerplanten kunnen weelderig groeien, maar de komkommers (die best groot kunnen worden) kosten ook veel energie. Wanneer de plant erg veel scheuten heeft, moet de plant energie verdelen tussen vruchtgroei en bladgroei. Als gevolg blijven komkommers vaak kleiner.

Moet je een komkommer dieven? Je hoeft een komkommer niet te dieven, maar het kan wel bijdragen aan een betere oogst. Door ongeveer drie tot vijf zijscheuten aan te houden blijft de plant onder controle. Aan deze scheuten kunnen dan komkommers groeien en deze kunnen zich volledig ontwikkelen.

Hoe doe je een komkommer dieven? Gebruik een (snoei)schaar of gewoon je duim en wijsvinger, om zijscheuten van de plant te verwijderen. Zorg dat je drie tot vijf scheuten laat zitten waaraan de plant vruchten kan gaan dragen.

Wat is toppen bij een komkommerplant? Toppen is het verwijderen van het groeipuntje van de hoofdstam van een plant. Bij komkommers wordt dit vaak gedaan om dezelfde redenen als je dieven van de plant verwijderd. Het kan bijdragen aan een betere oogst maar is niet nodig om komkommers te kunnen kweken.

Komkommer ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij komkommers? Komkommers zijn -met name bij koel en vochtig weer- vatbaar voor meeldauw. Vlak voor het einde van het (komkommer)seizoen merk je al dat er op de bladeren een soort witte, poederachtige schimmel ontstaat. Dit is een teken dat het seizoen bijna afloopt.

Tijdens de teelt voorkom je de schimmel natuurlijk zo veel mogelijk. Een kruipende komkommerplant is vatbaarder voor schimmels dan een klimmende komkommerplant. Ook kan je schimmels en ziektes voorkomen door de kweekkas goed door te laten luchten.

Bij het kweken van komkommers valt je soms iets op. Een soort blokjespatroon op het blad van je plant, vaak gepaard met verkleuringen en rare kwaaltjes. De plant heeft dan last van het mozaïekvirus. Een beruchte infectie bij met name komkommerplanten en leden uit dezelfde familie.

Komkommer plant tabel