Maïs
Voorzaaien kweken en oogsten

Maïs draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Zea mays en is een lid van de grassenfamilie, ook wel poaceae.

Maïs soorten

Welke soorten mais zijn er? Mais is eigenlijk een grassoort. Dit wordt vooral duidelijk tijdens de bloei, wanneer de bloemen als een soort fontein uit de top van de plant komen. Er zijn veel verschillende soorten mais die elk ook weer beter geschikt zijn voor andere toepassingen.

Suikermaïs is een lekkere, zoete maissoort. Suikermais wordt gekweekt voor consumptie en kan je heerlijk bereiden om te eten. Dit kan met andere soorten ook, maar dat is toch minder lekker. Suikermais maakt namelijk vooral zachte, zoete en enigszins sappige korrels.

Andere soorten mais zijn voedermais en korrelmais. Voedermaïs wordt eigenlijk alleen maar gekweekt als veevoer. De planten groeien razendsnel, worden in korte tijd erg groot maar de korrels zijn niet erg lekker voor consumptie. De forse planten zijn wel erg geschikt als veevoer dus.

Korrelmais maakt vrij harde korrels die groeien aan stevige kolven. De korrels van korrelmaïs zijn dus niet erg lekker om zo te eten, maar toch zijn ze erg geschikt voor consumptie. Het productieve korrelmais kan je namelijk uitstekend gebruiken voor het maken van popcorn.

Verder zijn er nog andere maïssoorten die wellicht minder lekker of juist lekkerder zijn om te eten, dat is even uitproberen. Een aantal leuke verschillen zijn de kleuren van de korrels. Zo is er bijvoorbeeld regenboogmaïs met korrels in verschillende kleuren.

Maïs zaaien en planten

Wanneer kan je maïs zaaien? Maïs zaaien of voorzaaien kan direct buiten van mei tot juni. Maïs zaaien of voorzaaien onder glas kan van april tot mei.

Wanneer kan je maïs planten? Maïs planten of uitplanten kan buiten van mei tot juni.

Hoe zaai je mais? Maïs komt van oorsprong uit het warme en zonnige Mexico. Je kunt het dan ook pas vanaf half mei buiten zaaien, maar je kunt ook eerder beginnen in de vensterbank. Maïs zaai je in kweekpotjes van P7-formaat of een zaaitray met grote vakken. Vanaf half mei kan je maïs buiten uitplanten.

Voor het zaaien van maïs heb je wat warmte nodig. Vanaf ongeveer 16°C ontkiemt maïs, maar liever zelfs nog ietsje warmer. Mais kiemt sneller als het rond de 18-20°C is, op kamertemperatuur dus. Let bij het uitplanten goed op dat je de maïsplanten voldoende diep plant om te voorkomen dat ze straks omvallen.

Er is mij iets leuks opgevallen bij onze jonge maisplantjes. Water blijft vaak in het hart van de jonge plantjes liggen. Water van het besproeien, of is dit nu verdampt water uit het blad? Geen idee, de laatste waterbeurt is alweer een dag geleden. Het ziet er mooi uit. Als je voorbij loopt zie je het schitteren in het zonlicht.

Per vierkante meter kan je ongeveer 37 tot 52 maïs planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 5 tot 8 maïs planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Maïs standplaats en verzorgen

Hoe kweek je maïs? Hoewel maïs best makkelijk te kweken is, heeft het gewas wel wat verzorging nodig. Denk aan het geven van voeding en voldoende water. Omdat maisplanten makkelijk kunnen omvallen moet je ze diep in de grond planten, met extra aarde rondom de stengel.

In verband met de bestuiving van mais kan je het beter in blokken planten. Je kweekt mais dus nooit in rijen, maar in plaats daarvan in een veldje van bijvoorbeeld een vierkante meter of meer. Je kunt van slechts één vierkante meter overigens al zeer veel maïskolven plukken.

Mais staat graag in de volle zon en op een warm plekje. Tijdens een mooie en zonnige zomer rijpen de kolven doorgaans beter. Bij een mindere zomer kan je tijdens het oogsten kolven tegenkomen waarvan niet alle korrels volgroeid zijn. Maisplanten worden erg groot en zorgen dus voor veel schaduw.

Maïs combinatieteelt en wisselteelt

Maïs
Voor het kweken van maïs zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Maïs is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortel- of knolgewas of aardappelsoort volgens het wisselteelt schema.

Maïs goede buren
Maïs kweken kan goed samen met aardappel, courgette, doperwt kapucijner, kiwano, komkommer, kropsla, linzen, meloen, peul pompoen, pronkboon, radijs, slaboon, tomaat, tuinboon, veldsla, watermeloen, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Maïs slechte buren
Maïs kweken gaat liever niet samen met biet, bladselderij, bleekselderij, knolselderij snijbiet, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Maïs water geven

Hoeveel water heeft maïs nodig? Bij droogte heeft maïs veel water nodig. Als het in het vroege voorjaar nog lang vochtig blijft hoef je niet zo veel water te geven. Maïs staat niet graag op een erg droge grond. Voel daarom regelmatig of de grond nog voldoende vochtig is door een vinger in de aarde te steken.

Maïs grondsoort en bodem

Welke grondsoort voor maïs? Mais stelt weinig eisen aan de grond en kan daarom ook goed op kleigrond worden gekweekt. Een belangrijke voorwaarde is wel dat de grond voedzaam is, want dit vruchtgewas heeft veel extra voeding nodig om goed te groeien. Je kunt de bodem vooraf verrijken met koemestkorrels en compost.

pH

Wat is pH?

Maïs bemesten

Moet je maïs bemesten? Mais kweken vereist een voedzame bodem, want het is een vruchtgewas dat veel voeding nodig heeft. Bemesten is dan ook nodig, voor de aanplant en ook tijdens de bloei. Wees alleen met stikstof terughoudend, maar geef zeker genoeg kalium en fosfor.

Voor het bemesten van maïs zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 8-16-16 of 10-20-20. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Maïs bloei en bestuiven

Wanneer bloeit maïs? Maïs bloeit doorgaans van juni tot augustus.

Moet je maïs bestuiven? Mais wordt bestoven door de wind en met name door te kruisen met andere planten uit de omgeving. Om die reden kweek je mais altijd in blokken of een veld en nooit in een enkele rij. Het stuifmeel waait zo door het hele blok maisplanten en bestuift zo alle planten.

Mais maakt éénslachtige bloemen en is tevens een éénhuizige plant. De mannelijke bloemen groeien als een soort fontein uit de top van de stengel. De vrouwelijke bloemen groeien uit de bladoksels aan de zijkant uit de stengel. Uit deze vrouwelijke bloemen komen uiteindelijk de maiskolven.

Het stuifmeel van mais kan kilometers afleggen via de lucht, door de wind. Houd daar rekening mee bij het planten van mais. Mocht je buren hebben die ook mais hebben staan, of mocht er een boerderij met voedermais in de buurt staan, dan kan dit jouw oogst beïnvloeden.

Wat ook leuk is om te weten, is dat de vrouwelijke bloemen een groen kolfje met bladeren vormen waaruit allemaal groene draadjes komen. Deze draadjes vangen stuifmeel op. Uiteindelijk bestuift ieder draadje één korrel aan de kolf en moeten dus alle draadjes worden bestoven.

Wanneer maïs oogsten

Wanneer kan je maïs oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.

Hoe oogst je mais? Voor je alle kolven oogst kan je het beste eerst controleren of ze goed rijp zijn. Een mooi uitgangspunt is de kleur van de draadjes die uit de kolven komen. Zijn de draadjes allemaal bruin van kleur, dan is de kolf rijp om te plukken. Kolven met groene draadjes zijn niet rijp!

Je kunt ook controleren of de mais goed is gegroeid door voorzichtig de buitenste bladeren te pellen. Zie je aan de punt van de maiskolf geen gele korrels zitten, dan is de kolf waarschijnlijk nog niet goed rijp. Laat deze dus nog even hangen. Zie je wel gele korrels dan kan je de kolf van de plant plukken.

Je plukt maiskolven door deze vast te pakken en naar onderen af te buigen van de stengel. De kolf breekt dan makkelijk los van de hoofdstengel. Vervolgens kan je alle bladeren van de kolf af pellen. Dat is wel even wat werk, maar ook hard nodig om te zien of de kolf goed is gegroeid.

Het kan voorkomen dat er onder de kolf beestjes zitten, of zelfs een schimmel of paddenstoel. Om die reden moet je de kolven eerst pellen voor je ze bewaart. Zo weet je dat de kolven goed zijn.

Maïs gebruiken en bewaren

Waar wordt mais voor gebruikt? Maïs is in veel verschillende gerechten te gebruiken. In bijna alle Mexicaanse gerechten kom je maïs tegen, maar je kunt het ook roerbakken met andere groenten of door een salade doen. Maïs kun je met kolf en al koken en van de kolf af eten, of ervan af halen en los koken en in gerechten verwerken, zoals tortilla.

Maïs wordt vaak van de kolf gegeten met een klontje boter. Bovendien wordt maïs ook gebruikt om het bindmiddel maïszetmeel te maken. Maïszetmeel staat ook bekend als maïzena en wordt gebruikt als bindmiddel. Het verkrijgen van maïs zetmeel is overigens een hele klus, want je scheidt het zetmeel in de maïskorrel van alle overige stoffen.

Gewoon maïsmeel (dus niet zetmeel) is een stuk eenvoudiger te maken. Hiervoor worden de maïskorrels gedroogd. Vervolgens worden de gedroogde korrels fijngemalen tot meel. Maïsmeel heeft een rijkere en bovendien zoetere smaak dan bijvoorbeeld tarwemeel. Maïsmeel heeft een lichtgele kleur. Maïsmeel kent ook vele toepassingen in de keuken.

Zo wordt maïsmeel bijvoorbeeld gemaakt voor brooddeeg of de bekende gele tortilla's. Ook chips en taco's worden van maïsmeel gemaakt. Zoals je merkt wordt maismeel zeer veel gebruikt in Mexicaanse gerechten. Je kunt er zelf ook mee bakken. Gewoon maïsmeel wordt niet gebruikt als bindmiddel, daarvoor moet men echt maïszetmeel hebben.

Naast het produceren van maïszetmeel (maïzena) wordt mais ook gebruikt om glucosestroop te maken. Je kunt maïsbrood maken van maismeel en maïskolven worden ook wel eens op de barbecue bereid.  Vaak wordt maïs als glutenvrij gezien. Dat is niet helemaal waar. De gluten zijn anders gevormd en veroorzaken geen schade aan darmwanden.

Maïs houdbaarheid

Hoelang is mais houdbaar? Maïs is in de koelkast ongeveer 3 dagen houdbaar. Je kunt maïs ook invriezen, maar doe dit dan zonder het blad eraan te laten, want dit zit vol met vocht. Ingevroren blijft suikermaïs nog wel een jaar houdbaar. Je kunt het direct uit de vriezer in water koken.

Maïs ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij maïs? Maïs heeft in verhouding weinig last van ziektes en schimmels, al zijn er wel een aantal. Wel zijn dieren gek op de maïskorrels. Zo wel korrels die je zaait als korrels aan (bijna) rijpe kolven, worden regelmatig gepikt door vogels en door muizen.

Hoewel dit tegenwoordig nog maar heel weinig voorkomt, kan mais (net als andere grassen en granen) vatbaar zijn voor moederkoren. Dit is een schimmel die in principe in iedere graan, dan wel voor een klein deel, aanwezig is. Als de aantasting voldoende groot is kan moederkoren dodelijk zijn. Voorkomen doe je door goed geselecteerde zaden te kopen bij vertrouwde importeurs of merken.

Soms wordt maïs aangetast door builenbrand. Een witte paddenstoel die van binnenuit aan de kolf groeit. Geloof het of niet maar in Mexico wordt builenbrand als delicatesse gegeten. Voel je vrij om dit te onderzoeken. Hoe lekker het ook mag zijn, zelf ga ik het niet uitproberen.

Aangetaste kolven (door builenbrand) zijn niet meer te redden en gooi ik gewoon weg. Het komt bijna nooit voor. Hooguit eens een enkele keer. Ik gooi de kolven alleen niet op de composthoop. Dan komt builenbrand misschien terug als je de compost weer voor de volgende maisteelt gaat gebruiken.

Maïs kweken informatie