Maïs
Zea mays

Maïs soorten

Welke soorten mais zijn er? Eigenlijk is maïs officieel een grassoort. Dit wordt in het bijzonder duidelijk tijdens de bloei. De meeste gras-achtigen maken hetzelfde soort bloemen als maïs, maar dan in het klein.

Er zijn veel verschillende soorten maïs, waaronder regenboogmaïs en andere soorten die mooie kleuren maken. Suikermaïs is een lekkere zoete maïssoort. Dit is het soort dat wordt gekweekt om te eten, al zijn alle andere soorten ook gewoon eetbaar. Suikermais maakt echter zachte, zoete korrels.

Ook heb je korrelmais. Korrelmaïs is niet zo zoet van smaak. Dit soort maakt vooral erg harde korrels die zo niet lekker zijn om zo te eten of om mee te koken. Korrelmais is wel erg geschikt voor het maken van popcorn.

Dan is er ook nog voedermaïs, het minst lekkere soort mais. De korrels zijn meestal erg hard, al kan dit per ras verschillen. Voedermaïs wordt, zoals de naam een klein beetje verklapt, vooral gekweekt als voedergewas. Veevoer dus. De planten worden in korte tijd vrij fors.

Maïs zaaien en planten

Wanneer kan je maïs zaaien? Maïs kan je direct buiten zaaien van mei tot juni. Maïs kan je binnen (voor)zaaien van april tot mei. De beste temperatuur om maïs te ontkiemen is boven de 16℃.

Maïs komt oorspronkelijk uit het warme en zonnige Mexico. Je zaait maïs daarom bij voorkeur binnen in een kweekkasje in de vensterbank. Na half mei kan je maïs wel buiten zaaien, maar kies daar dan wel een laat ras voor uit. Maïskorrels zijn erg gewild bij muizen en vogels. Houd hier rekening mee als je direct buiten zaait.

Het makkelijkse is om mais voor te zaaien in kweekpotten van bijvoorbeeld P7 (7x7 cm) formaat. Zo lang je maïs nog niet buiten kunt planten zal je de zaailingen in de vensterbank moeten houden. In ruime kweekpotjes kunnen de zaailingen net iets langer groeien zonder dat ze een groeistilstand krijgen (door te weinig wortelruimte).

Maïs ontkiemt het beste bij veel warmte, op kamertemperatuur, zo'n 18-20 graden celcius maar het liefst nog iets warmer. Mais kàn snel ontkiemen, maar het kan ook enkele weken duren als de korrels al wat ouder zijn.

Bij het uitplanten van je zaailingen mag je mais best wat dieper ingraven. Ondiep geplante maïsplanten vallen snel om bij wind, of als ze topzwaar worden van regenwater na een stevige regenbui. Voldoende diep geplante maïs blijft rechtop staan.

Per vierkante meter kan je ongeveer 26 tot 47 maïs planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 5 tot 9 maïs planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Maïs verzorgen/standplaats

Hoe kweek je maïs? Mais neemt wat ruimte in en vereist de nodige zorg, zoals water geven en bemesten. Toch is maïs relatief eenvoudig te kweken. Maïs kweken kan al op slechts één vierkante meter grond in een blok. Overigens kan je van slechts één vierkante meter maïsplanten al behoorlijk wat kolven oogsten.



Mais staat graag in de volle zon en lekker warm. Met een beetje geluk heb je een mooie zomer en dat is ideaal voor maïs. Mais kweken doe je liever wel in blokken. De reden hiervan is de bestuiving, die slechter is bij het planten in rijen. Bij een slechte bestuiving krijg je kolven met kale stukken.

Maisplanten worden trouwens erg groot. Mais kweken zorgt dus voor veel schaduw, waar andere planten misschien minder blij (of juist erg gelukkig) mee zijn. Kies de plek waar je maïs zet dus zorgvuldig uit. Bijvoorbeeld aan de rand van de moestuin.

Maïs goede en slechte buren

Maïs wordt nooit in rijen gekweekt maar in blokken.

Maïs wisselteelt
Maïs is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortelgewas of aardappelsoort, volgens de principes van wisselteelt.

Maïs goede buren
Maïs kan goed worden gecombineerd met (combinatieteelt: goede buren):
Aardappel Courgette Erwten Kapucijners Kiwano Komkommer Kropsla Linzen Meloen Peulen Pompoen Pronkbonen Radijs Slabonen Tomaat Tuinbonen Veldsla Watermeloen

Maïs slechte buren
Maïs kan slecht worden gecombineerd met (combinatieteelt: slechte buren):
Biet Bladselderij Bleekselderij Knolselderij Snijbiet

Maïs water geven

Hoeveel water heeft maïs nodig? Bij droogte heeft maïs veel water nodig. Als het in het vroege voorjaar nog lang vochtig blijft hoef je niet zo veel water te geven. Maïs staat niet graag op een erg droge grond.

Maïs grondsoort

Welke grondsoort voor maïs? In principe heeft maïs geen vereiste grondsoort. Je zou kunnen zeggen dat een luchtige kleigrond de lichte voorkeur heeft. Wat wel heel erg belangrijk is, is dat de bodem goed voedzaam is. Maïs is een vrij fors vruchtgewas dat veel voedingsstoffen nodig heeft.

Je kunt de bodem verrijken met compost. Kleigrond maak je hiermee tevens wat luchtiger. Ook houdt kleigrond veel voedingsstoffen vast, wat goed is voor de teelt van mais. Naast het kiezen van de juiste grondsoort is ook het bemesten van de bodem erg belangrijk.

Wat is pH?

Maïs bemesten

Moet je maïs bemesten? Ja, mais kweken vereist een zeer voedzame bodem. Mais is immers een grootverbruiker als vruchtgewas. Bemest daarom regelmatig, ook voor de aanplant en tijdens de bloei. Kies dan wel de juiste voeding voor mais.

Mais kweken vraagt veel voeding uit de bodem, maar wees met name met stikstof iets meer terughoudend. Veel stikstof zorgt voor veel loof maar bevordert niet de aanmaak van nieuwe kolven. Fosfor en kalium zijn de belangrijkste meststoffen voor mais.

Welke meststof gebruik je voor maïs? De beste meststof voor het kweken van maïs heeft bij benadering een NPK samenstelling van 8-16-16 of 10-20-20.

Wat is NPK?

Maïs bloei en bestuiven

Wanneer bloeit maïs? Maïs bloeit doorgaans van juni tot augustus.

Moet je maïs bestuiven? Ja, maïs moet worden bestoven, maar dit hoef je niet met de hand te doen. Maïs wordt bestoven door de wind. Stuifmeel kan tot enkele kilometers door de lucht verplaatsen. Maïsplanten verderop worden hierdoor vaak ook bestoven. Kruisbestuiven gaat dus erg makkelijk.

Maïs is een éénhuizige plant met éénslachtige bloemen. Dit betekend dat maïs mannelijke en vrouwelijke bloemen maakt, maar dat deze wel aan dezelfde plant zitten. Omdat maïs door de wind wordt bestoven kan je maïs het beste in blokken kweken en niet in rijen. Stuifmeel waait zo door het hele maïsblok en bestuift al je planten.



In tegenstelling tot wat men vaak denkt, groeit de maiskolf niet in de top van de plant. De grote bloeispriet die in de top van de plant groeit is de mannelijke bloem. Vrouwelijke bloemen maken kolven en die groeien uit de zijkant, vanuit de bladoksel, aan de hoofdstengel.



Nog een leuk weetje over de bloei en bestuiving van maïs is dat de vrouwelijke bloemen, vanuit de beginnende kolf, allemaal sprietjes maken. Ieder sprietje bestuift exact één maïskorrel. Om een mooie volle kolf te krijgen moeten dus alle sprietjes stuifmeel opvangen.

Wanneer maïs oogsten

Wanneer kan je maïs oogsten? Maïs oogst je doorgaans van juli tot oktober.

Hoe oogst je mais? Voor je alle kolven oogst kan je het beste eerst controleren of ze goed rijp zijn. Een mooi uitgangspunt is de kleur van de draadjes die uit de kolven komen. Zijn de draadjes allemaal bruin van kleur, dan is de kolf waarschijnlijk goed rijp om te plukken.

Je kunt maiskolven plukken door naar onderen af te buigen van de stengel. De kolf breekt dan makkelijk los van de hoofdstengel. Hoe makkelijker de kolf loslaat, hoe rijper de kolf waarschijnlijk is.



Je kunt ook controleren of mais rijp is door voorzichtig wat blad rondom de punt van de kolf omlaag te vouwen. Maak het blad niet stuk, want als de kolf nog niet rijp is dan kan je het terugvouwen. Zijn de korrels in het puntje mooi fel geel van kleur, dan is de kolf oogstrijp.

Bij de meeste soorten mais groeien er meerdere kolven aan de plant. Het kan zijn dat er nog enkele (vaak kleinere) kolfjes aan de stengel zitten. Deze kan je nog even laten hangen als je de grootste kolf hebt geplukt. De kleine kolfjes worden dan niet meer groter maar rijpen nog beter na.

Maïs gebruiken en bewaren

Waar wordt mais voor gebruikt? Maïs is in veel verschillende gerechten te gebruiken. In bijna alle Mexicaanse gerechten maar je kunt het ook roerbakken met andere groenten of door de salade doen. Maïs kun je met kolf en al koken en van de kolf af eten, of ervan af halen en los koken en in gerechten verwerken, zoals tortilla!

Hoelang is mais houdbaar? Maïs is in de koelkast ongeveer 3 dagen houdbaar. Je kunt maïs ook invriezen, maar doe dit wel zonder het blad, dit zit namelijk vol vocht en dat wil je er niet bij hebben. Ingevroren blijft suikermaïs nog wel een jaar houdbaar. Je kunt het direct uit de vriezer in water koken.

Maïs ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij maïs? Maïs heeft in verhouding weinig last van ziektes en schimmels, al zijn er wel een aantal. Wel zijn dieren gek op de maïskorrels. Zo wel korrels die je zaait als korrels aan (bijna) rijpe kolven, worden regelmatig gepikt door vogels en door muizen.

Hoewel dit tegenwoordig nog maar heel weinig voorkomt, kan mais (net als andere grassen en granen) vatbaar zijn voor moederkoren. Dit is een schimmel die in principe in iedere graan, dan wel voor een klein deel, aanwezig is. Als de aantasting voldoende groot is kan moederkoren dodelijk zijn. Voorkomen doe je door goed geselecteerde zaden te kopen bij vertrouwde importeurs of merken.

Soms wordt maïs aangetast door builenbrand. Een witte paddenstoel die van binnenuit aan de kolf groeit. Geloof het of niet, maar in Mexico wordt builenbrand als delicatesse gegeten. Dit is slechts informatief en leuk om te weten, maar natuurlijk geen advies! Aangetaste kolven zijn in ieder geval niet meer te redden. Gooi een aangetaste kolf nooit op de composthoop, want de sporen van builenbrand blijven mogelijk achter in de compost.

Maïs plant tabel