Meloen
voorzaaien kweken en oogsten

Meloen draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Cucumis melo en is een lid van de komkommerfamilie, ook wel curcubitaceae.

Meloen soorten

Welke soorten meloenen zijn er eigenlijk? Met ontelbaar veel verschillende soorten is de meloen een geweldige plant om eens uit te proberen, maar wel als je een kweekkas hebt. Meloenen worden namelijk in tropische en subtropische gebieden gekweekt voor de grote vruchten die deze maakt.

Enkele van de meest bekende soorten meloenen zijn de (oranje) Ananasmeloen, Cantaloupe, Charentais, Dinomeloen, Galia, Honingmeloen, Oogmeloen, Piel de Sapo en de watermeloen die eigenlijk een beetje een buitenbeentje is onder de verschillende meloenensoorten die er zijn.

De watermeloen draagt een andere Latijnse naam en behoort een beetje tot een ander soort. Dat wordt duidelijk als je ziet dat het blad van de watermeloen er ook beduidend anders uitziet dan dat van een gewone meloen. De watermeloen en de gewone meloen groeien wel op dezelfde wijze.

Meloenen hebben vlekken, strepen of zijn zelfs egaal van kleur. Hoewel je in de smaak altijd een meloen zult herkennen zijn sommige meloenen juist heel sappig, waar anderen juist wat steviger zijn. En toch kan je de meloenen van elkaar onderscheiden door de smaak, die bij elk soort weer net iets anders is.

Meloen zaaien en planten

Wanneer kan je meloen zaaien? Meloen zaaien of voorzaaien onder glas kan van maart tot april.

Wanneer kan je meloen planten? Meloen planten of uitplanten in een kweekkas kan van mei tot juni. Meloen planten of uitplanten kan buiten van juni.

Hoe zaai je meloenen? Omdat meloenen een lang en warm seizoen nodig hebben zaai je ze binnen in de vensterbank. Meloenen kunnen na het kiemen erg snel groeien, maar ze kunnen pas rond half mei naar buiten. Je zaait ze daarom in ruime kweekpotjes, bijvoorbeeld van P9 formaat of 9x9 centimeter.

Je kunt zelfs kweekpotten van 12x12x20 gebruiken, diepe rozenpotten, om meloenen voor te zaaien. Zo kan je meloenen een lange tijd binnen houden als je extra vroeg begint met zaaien. Zorg dan wel dat je een goede omgeving hebt en steek een stokje in de pot waarlangs de meloen al wat kan klimmen.

Voor het ontkiemen van meloenen moet het wel warm zijn. Denk aan kamertemperatuur, rond de 20°C of zelfs nog iets warmer. Na half mei kan je meloenen in een kweekkas uitplanten. Je kunt een meloen ook buiten in een grote pot zetten maar dit vereist dan wel iets meer aandacht om voor warmte te zorgen.

Ook zaden van meloenen uit de groentewinkel zijn de moeite waard om eens uit te proberen. Deze zaden zijn vaak nog best een beetje levensvatbaar, hoewel niet altijd. In meloenen zitten ontzettend veel zaadjes. Genoeg om je favoriete meloen eens te zaaien. Wel heb je met BIO zaden uit onze webshop natuurlijk meer garantie dat het lukt.

Is het half mei en ga je de meloenen uitplanten, kan je de plantjes beter eerst goed afharden. Het is niet genoeg om de jonge plantjes direct in de grond te zetten, ze kunnen dan verbranden. Bladeren worden lichtbruin en dor, sterven af en de plant krijgt hier sterk onder te lijden met alle gevolgen van dien.

Heb je vliesdoek of schaduwdoek, dan kan je dit over de kas heen spannen. Met name vliesdoek is voldoende lichtdoorlatend maar voorkomt zonnebrand uitstekend. Je kunt de plantjes dan gerust uitzetten in de kweekkas met het vliesdoek er overheen.

Afharden door de plant langzaam te laten wennen aan de nieuwe omgeving. Zet je jonge meloenenplantjes eerst een paar uurtjes in de zon, en dan steeds een uurtje langer. Doe dit net zo lang tot je planten heel de dag buiten of in de kas kunnen staan zonder te verbranden. Je planten moeten goed wennen.

Aan de zaailingen zie je niet altijd welke plant sterker is. Je kunt meerdere meloenenplanten dicht op elkaar zetten, gewoon om te kijken welke het beter doen. Soms blijkt later pas dat er een toch mooier blijft dan de ander. In dat geval kan je de zwakste planten alsnog verwijderen. De mooiste laat je dan staan.

Per vierkante meter kan je ongeveer 3 tot 5 meloen planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 3 meloen planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Meloen standplaats en verzorgen

Hoe kweek je meloenen? Ga je voor het eerst zelf meloenen kweken, dan doe je dit het beste in een kweekkas in de volle zon. Je kunt meloenen ook buiten kweken in een ruime pot, maar zet ze dan bij voorkeur op een terras en bij een (bakstenen) muur op het zuiden. Dit laatste is eigenlijk een beetje vereist.

Een bakstenen muur houdt veel warmte vast als de zon daar de hele dag op staat vanuit het zuiden. Onderschat zo'n bakstenen muur niet, het werkt ook echt als een soort kachel en de stenen kunnen behoorlijk warm worden. Dat is uitstekend voor het kweken van exotische planten zoals de meloen.

In een kas heb je vaak minder zorgen. De warmte blijft hier vanzelf al goed hangen. Hoe je ook kweekt, meloenen hebben iets nodig om langs te klimmen. Denk aan een klimnet, stokken of draden die je in de kweekkas of buiten hebt gespannen. Je kunt meloenen ook gewoon laten kruipen over de grond.

Wanneer de eerste bloemetjes aan de plant zitten moet je deze met de hand bestuiven. Daarover later meer. Het is ook erg belangrijk om de meloenen die aan je plant groeien te ondersteunen. Bind er een net omheen zodat ze niet van de plant afscheuren. Ze kunnen namelijk stukvallen op de grond!

Wat bij de teelt van meloenen erg goed werkt is een schuin aflopend hekwerk of betongaas. Daar moet dan natuurlijk wel ruimte voor zijn.

Meloen combinatieteelt en wisselteelt

Meloenen worden vaak kruipend gekweekt of langs een klimnet, draden, hekwerk of stokken omhoog geleid.

Meloen
Voor het kweken van meloen zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Meloen is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortel- of knolgewas of aardappelsoort volgens het wisselteelt schema.

Meloen goede buren
Meloen kweken kan goed samen met biet, bladselderij, bleekselderij, bloemkool, boerenkool, bosui, broccoli, dille, doperwt kapucijner, knolraap, knolselderij koriander, kropsla, linzen, maïs, paksoi, palmkool, peul prei, pronkboon, rode kool, romanesco, slaboon, spruitjes, stengelui, tuinboon, uien veldsla, venkel, witte kool, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Meloen slechte buren
Meloen kweken gaat liever niet samen met aardappel, aardbei, courgette, radijs, tomaat, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Meloen water geven

Hoeveel water geef je een meloen? Meloenen staan niet graag op een natte grond. Laat de bodem goed opdrogen en geef pas water als de bodem droog is. Geef tijdens warme zomers wat extra water, maar niet te veel. Meloenen kunnen goed met droogte omgaan maar hebben zeker wel wat water nodig tijdens droge periodes.

Let extra op als je meloenen in een grote pot of kuip kweekt op een terras. Potten en bakken drogen namelijk extra snel uit, zeker wanneer de zon er de hele dag op staat. Water in de kuip of bak verdampt razendsnel en je bent meer water kwijt aan de planten.

Meloen grondsoort en bodem

Welke grondsoort voor meloenen? Meloenen kweken doe je altijd op een voedzame bodem. Zonder voedzame grond groeien de meloenen simpelweg niet. De grote vruchten vragen veel energie om goed te groeien, maar ook de planten zelf moeten voldoende weerstand opbouwen als niet-inheemse soort.

Verrijk de bodem met compost en strooi in de late herfst koemestkorrels. Dit om de structuur van de bodem te verbeteren. Op kleigrond is de teelt van meloenen af te raden. Heb je geen andere optie, maak de kleigrond dan los met veel compost en eventueel wat brekerzand.

Meloenen staan niet graag op natte gronden. Zorg dat water makkelijk weg kan stromen door de bodem los en doorlaatbaar te maken. Zorg voor veel humus van (verterend) organisch plantenmateriaal. Ook staan meloenen graag op een licht zure tot neutrale bodem.

pH

Wat is pH?

Meloen bemesten

Moet je meloenen bemesten? Ja, bemesting is vereist voor de teelt van meloenen. Met name het geven van extra kalium is erg belangrijk, maar ook de andere voedingsstoffen moeten absoluut worden toegediend. Wees alleen terughoudend met stikstof, in verhouding tot andere elementen.

Door meloenen extra kalium te geven bevorder je de ontwikkeling van de wortels. Ook creëer je extra weerstand bij de plant tegen kou of juist extreme warmte. Hoewel dit laatste minder problematisch is valt de kou vaak onverwachts. Zelfs in de zomer kan het opeens een poos erg fris worden.

De weerstand is dus erg belangrijk (extra kalium) maar ook fosfor mag niet worden vergeten. Het is de bedoeling dat je meloenen sterke (bloem)knoppen maken. Geef vooral in de vroege levensfase van je plant extra fosfor. Jonge planten nemen het grootste deel van de stikstof op die zij nodig hebben.

Voor het bemesten van meloen zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 8-12-14 of 8-10-12. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Meloen bloei en bestuiven

Wanneer bloeit meloen? Meloen bloeit doorgaans van juni tot augustus.

Moet je meloenen bestuiven? Ja, meloenen moeten worden bestoven om vruchten te maken en dit moet bovendien met de hand gedaan worden. Meloenen zijn éénhuizige planten met éénslachtige bloemen. Ze maken dus mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde plant.

Vrouwelijke bloemen zijn makkelijk te herkennen aan het kleine vruchtbeginsel achter de bloem. Je zou het niet zeggen, maar uit het bolletje met de grootte van een erwt groeit straks een grote meloen. Dat is als de bestuiving goed is gegaan.

Het stuifmeel moet van de mannelijke bloemen (zonder vruchtbeginsel) worden overgebracht naar de vrouwelijke bloemen (met vruchtbeginsel). De makkelijkste manier om dit te doen is door een mannelijke bloem te plukken, de bloemblaadjes eraf te halen en met de meeldraden langs de vrouwelijke bloemen te gaan.

Bij bloemen die niet of onvoldoende zijn bestoven kleurt het vruchtbeginsel geel en valt het uiteindelijk van de plant af. Bij goed bestoven vrouwelijke bloemen groeit het vruchtbeginsel langzaam uit tot een steeds groter wordende meloen.

Wanneer meloen oogsten

Wanneer kan je meloen oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.

Wanneer is een meloen rijp? Dat is aan een gewone meloen gelukkig iets makkelijker te zien dan aan een watermeloen. Gewone meloenen krijgen een eigen kleurtje, afhankelijk van het soort meloen dat je hebt. Wel moet de meloen natuurlijk groot genoeg zijn, al kan je ook kleinere meloenen vaak al eten.

Als het steeltje van de meloen verdroogd is dan kan je de meloen zeker plukken. Meestal gebeurd dit als het wat kouder wordt. De rest van de plant is dan vaak al lang en breed afgestorven. Er stroomt geen voeding en vocht meer door het verdroogde steeltje en de meloen zal dan ook niet verder groeien. Rijp om te oogsten dus.

Je kunt als test regelmatig even op de meloen kloppen. Als deze wat hol begint te klinken in vergelijking met de vorige keer dat je klopte, dan begint deze waarschijnlijk rijp te worden. Je zou de meloen dan ook nog even kunnen laten hangen. Zo weet je zeker dat de plant echt alles heeft gegeven.

Oh ja, er is nog iets wat je kunt proberen om te kijken of je meloen goed rijp is. Als je de onderkant van de meloen indrukt en deze geeft een klein beetje mee, dan weet je dat je meloen lekker sappig en rijp is. Is de onderkant nog een beetje hard, wacht dan liever nog even met oogsten.

Je oogst een meloen door deze bij het steeltje af te knippen. Trek de meloen niet zomaar van de plant als je plant nog leeft en als er nog andere meloenen aan zitten. Het is zonde als de andere meloenen niet meer groeien omdat je de plant hebt stukgetrokken.

Meloen gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je meloenen? Meloenen zijn heerlijk zoet en sappig en daarmee ideaal als zomerfruit, door een frisse en gemengde fruitsalade of gewoon los uit de hand.

Meloenen zijn -zo wordt er gezegd- pas echt lekker als ze lelijke, plekken krijgen. De smaak is dan op z'n best. Meloenen worden om die reden ook na de oogst nog lang op de fruitschaal bewaard. Lelijke (soms zelfs licht beschimmelde) plekken aan de buitenkant van de meloen en een sterke meloenengeur, maken de meloen alleen maar beter.

Meloen houdbaarheid

Hoelang kan je meloenen bewaren? Een gesneden meloen blijft slechts enkele dagen houdbaar in de koeling, met of zonder schil maakt daarbij niet uit. Een hele meloen op de fruitschaal blijft veel langer goed. Het duurt ongeveer één week voor de meloen lelijke plekken krijgt. Ook daarna is de meloen nog enige tijd lekker om te eten. Wacht dan niet te lang met het opeten ervan.

Meloen snoeien dieven of toppen

Wat is dieven bij een meloen? Dieven is bij een meloen, net als bij andere plantensoorten, het verwijderen van zijscheuten. Hiermee voorkom je dat de plant meer de breedte in groeit en zorg je dat de plant relatief eenvoudig te onderhouden blijft.

Moet je meloenen dieven? Het dieven van een meloen is niet vereist, maar kan erg nuttig zijn. De teelt van meloenen vraagt veel van de plant. Als er een aantal meloenen aan de plant hangen kost de verdere groei van het blad veel energie, ten koste van deze meloenen. Om die reden is het nuttig om een meloen in toom te houden.

Hoe moet je een meloen dieven? Gebruik een (snoei)schaar of gewoon je duim en wijsvinger, om zijscheuten in de bladoksel van de meloenplant te verwijderen. Zorg dat je ongeveer drie tot zes zijscheuten laat zitten, waaraan eventueel meloenen kunnen groeien.

Gedurende de hele levensduur blijft een meloen nieuwe zijscheuten maken, ook op andere zijscheuten. Belangrijk is dus om de plant ook hierop te controleren en ze te blijven verwijderen waar nodig.

Wat is toppen bij meloenen? Toppen wordt net als dieven om dezelfde redenen toegepast. Wanneer je ongeveer vijf zijscheuten wilt aanhouden, kan je de plant eventueel toppen om de groei vanaf een bepaald punt te stoppen.

Moet je meloenen toppen? Het toppen van meloenen is niet vereist. Het kan alleen helpen bij de ontwikkeling van de vruchten, op dezelfde manier als het dieven van de plant hieraan kan bijdragen. Vaak krijgt een plant zonder toppen en dieven kleinere meloenen, omdat energie moet worden verdeeld tussen groei en vruchtzetting.

Meloen ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij meloenen? Meloenen hebben snel last van kou en moeten hier koste wat het kost tegen worden beschermd. Ook kan bij vochtig weer meeldauw ontstaan op het blad van de planten. Dit uit zich in een wit, schimmelachtig poeder op het blad. Voorkom te veel water geven en geef je planten voldoende voeding. Zo kunnen ze zich goed weren tegen allerlei aandoeningen.

Meloen kweken informatie