Radijs
Raphanus sativus var. sativus, Brassicaceae (kruisbloemenfamilie)

Radijs soorten

Radijs draagt de (Latijnse) wetenschappelijke naam Raphanus sativus var. sativus en is een lid van de kruisbloemenfamilie, ook wel brassicaceae.

Bananen kweken we hier niet zomaar, maar als iemand ernaar vraagt kan je gerust zeggen: Ik heb wel radijsjes, hele mooie! En mooi dat zijn ze zeker want ze zijn er in veel vormen en kleuren. Niet alleen witte met rode maar ook in andere kleuren. De meeste radijsjes zijn rond van vorm maar je hebt ook langwerpige soorten.

Het grote broertje, de rammenas, is eigenlijk alleen maar donkerbruin/zwart of wit van kleur. Radijsjes zijn er echter in het rood, helemaal wit, maar ook een combinatie van deze twee. Er zijn zelfs paarse en gele radijzen of rettich. Daarnaast zijn radijsjes er ook als langwerpig soort, maar de meeste soorten zijn rond van vorm.

Verder is ook de rammenas (Raphanus sativus var. niger) eigenlijk gewoon een radijs, maar iets zachter. De zwarte rammenas of winterrammenas wordt meestal pas later in het jaar gezaaid, om doorschieten te voorkomen. Ondanks de naam van de variëteit is deze radijs er ook in het wit. Dan is het een zomerrammenas en kan je deze vroeg zaaien.

De radijs is een oude groente maar nog lang niet vergeten. In elk geval niet bij ons. Met veel verschillende soorten is dit zeer makkelijk te kweken plantje de moeite echt waard. De meest bekende radijzen zijn rood met een witte onderkant.

Het verschil tussen radijzen en rammenassen is lastig te zien. De zaailingen van rammenassen (links op de foto) worden doorgaans wel een flink stuk groter dan de zaailingen van radijzen (rechts op de foto). Je kunt ze op die manier dus goed van elkaar onderscheiden.

Maar als je dacht dat dit het was dan zijn er ook nog paarse radijsjes, rettich. Of gewone alledaagse radijsjes die niet rond maar langwerpig worden, net als de rammenas, maar geen rammenas zijn. Langwerpige radijsjes zijn vaak rood met wit maar kunnen evengoed andere kleuren hebben.

De smaak van deze verschillende radijzensoorten is vergelijkbaar. De rammenas heeft echter een iets zachtere smaak. Deze pagina is volledig toegewijd aan radijsjes.

Radijs zaaien of planten

Wanneer kan je radijs zaaien?
Radijs zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot augustus. Radijs zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van januari tot februari.

Radijsjes kan je meerdere keren in het jaar zaaien. Radijs maakt een penwortel en is moeilijk te verspenen. Het beste kan je radijs zaaien op de bestemde plek in de volle grond, en dus niet eerst vooraf in potjes of bakjes in de vensterbank. De kleine penworteltjes maken het verspenen namelijk erg lastig.

Als je radijsjes binnen in een vensterbank voor wilt zaaien, kan je dit het beste in een langwerpige balkonbak doen. Je kunt ze dan na opkomst buiten zetten, zonder ze eerst te hoeven verspenen.

Per vierkante meter kan je ongeveer 226 tot 307 radijs planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 17 tot 23 radijs planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Radijs verzorgen

Hoe kweek je radijsjes? Radijs kweken is ontzettend makkelijk. Het is dan ook de ideale keukenplant voor beginners. Radijs kweken kan al op schaduwrijke plekjes in de moestuin. Gewone radijs is een eenjarige plant en je kunt de knolletjes al vrij snel oogsten. Ze zijn hierdoor ideaal als voor- of nateelt van andere gewassen.

Gewone radijs is het kleinste soort uit de familie. Broertjes en zusjes zoals de rammenas worden doorgaans een stukje groter in omvang. Dit maakt dat gewone radijs kweken ook lukt in kleinere plantenbakken

Radijs is een tweejarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan 3℃.

Radijs water geven

Hoeveel water heeft radijs nodig? Radijs heeft regelmatig water nodig, met name in het begin van de groei. De kleine knolletjes vullen zich vooral met veel vocht. Dat maakt radijsjes zo heerlijk sappig. Zeker bij het kweken in potten en bakken is het extra opletten, omdat ze sneller sneller uitdrogen en zeker in de volle zon. Gelukkig staan radijsjes ook goed bij meer schaduw. 

Als de knolletjes eenmaal een beetje zijn gegroeid, dan mag je best minder water geven. De radijsjes die eenmaal gegroeid zijn zitten al aardig vol met vocht. Nog meer water zorgt dan dat de radijsjes gaan barsten. Als dat mogelijk is zet je de radijzen tijdelijk onder een afdak als het ècht hard gaat regenen. Blijf natuurlijk wel gewoon water geven als de grond is opgedroogd.

We hebben eens een zeer nat voorjaar gehad. Zonder de radijzen zelf water te geven is toch een groot deel gebarsten. De meesten waren nog eetbaar maar het blijft toch een klein beetje jammer. Radijzen vullen zich met vocht maar dit was toch net iets te veel voor ze.

Radijs grondsoorten

Welke grond heeft radijs nodig? Radijs kweken kan op bijna elke grondsoort. Belangrijk is dat deze een losse structuur heeft zodat de knolletjes zich goed kunnen ontwikkelen. Verder is het verstandig om voldoende vochthoudende stoffen in de grond te verwerken. Hiermee voorkom je uitdroging.

pH

Radijs tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Radijs bemesten

Moet je radijs bemesten? Radijs hoeft niet per se te worden bemest, maar het kan bijdragen aan de ontwikkeling van de knolletjes. Kies als je radijs bemest voor een meststof welke niet te veel stikstof bevat. Met stikstof zorg je namelijk voor veel en groot loof, maar dit gaat ten koste van de knolletjes.

Radijs kweken op verschillende manieren

Een opvallende combinatie in je moestuin is die van radijs met sla. Radijs en kropsla of radijs en pluksla doen het namelijk erg goed samen. Het maakt niet uit welk lactuca-soort het is. De sla gaat er namelijk beter van smaken. Het beste zet je daarom radijsjes bij kropsla of pluksla in dezelfde pot of bak, of in hetzelfde vak bij elkaar.

Radijs
Voor het kweken van radijs zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Radijs is een wortel- of knolgewas. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een aardappelsoort of peulgewas volgens het wisselteelt schema.

Radijs goede buren
Radijs kweken kan goed samen met aardbei, andijvie, bloemkool, boerenkool, bonenkruid, broccoli, doperwt kamille, kapucijners, kervel, knolraap, linzen, maïs, paksoi, palmkool, paprika, peper, peul pronkboon, rode kool, romanesco, slaboon, spinazie, spruitjes, tomaat, tuinboon, tuinkers, witte kool, wortel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Radijs slechte buren
Radijs kweken gaat liever niet samen met biet, komkommer, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Radijs bloei en bestuiven

Wanneer bloeit radijs? Radijs bloeit doorgaans van mei tot juli.

Moet je radijs bestuiven? Nee, voor de teelt is bestuiven niet nodig en ook het bloeien is eigenlijk ongewenst. Laat radijs niet te lang staan om doorschieten (bloeien) te voorkomen. Je kunt radijs vroeg in het jaar zaaien en langer laten staan als je de zaden wilt gebruiken.

Voor de zaadteelt wordt radijs vooral door insecten bestoven. In principe is radijs zelfbestuivend en maakt deze tweeslachtige bloemen. Kruisbestuiving draagt wel bij aan de bestuiving van het plantje. Het is dus beter om er meerdere bij elkaar te zetten voor de zaadteelt.

Wanneer radijs oogsten

Wanneer kan je radijs oogsten? Doorgaans doe je dit van maart tot november.

Hoe oogst je radijs? Radijs oogsten doe je door de plant bij het loof onderaan vast te pakken en uit de grond te trekken. Bij losse grond gaat dit vrij makkelijk. Radijs kan ook als kiemgroente worden gegeten. De hele plant, dus ook het loof, is gewoon eetbaar.

Om zeker te weten dat een radijsje groot genoeg is, kan je wat grond rondom het plantje weghalen. Doe de aarde weer terug als je ziet dat het knolletje eigenlijk toch nog even verder moet groeien.

Radijs gebruiken

Waarvoor gebruik je radijs? Radijs kan je gebruiken in salades. Het wordt dan vaak in dunne plakjes gesneden en toegevoegd. Je moet wel van de smaak houden, want deze is namelijk vrij pittig. Je kunt radijs prima rauw eten, direct uit de hand. Schillen hoeft niet (maar mag wel). De bolletjes zijn erg sappig.

Radijs kiemgroenten

Van radijs kunnen ook de kiemen worden gegeten. Deze vinden we onder de naam radijskers of daikonkers. Daikon is een radijssoort dat specifiek als kiemgroenten wordt gekweekt. Vooral bij visgerechten doen radijskiemen of daikonkers het erg goed, maar het past ook bij veel andere gerechten. Radijskiemen smaken pittig en toch ook fris.

Om radijskiemen of daikonkers te kweken strooi je wat zaden in een kweekset voor kiemgroenten. Je kunt bijvoorbeeld een kiemtoren of speciale glazen pot met gaasdeksel gebruiken. Spoel de kiemen dagelijks goed om of ververs elke dag het water in de kiemtoren. De kiemen groeien het beste bij kamertemperatuur, rond 20°C of net iets daarboven.

Binnen één week kan je meestal de kiemen al oogsten. Radijskiemen of daikonkers zijn dan ook zeer snel klaar. De kiemen zijn dan tot 5 centimeter lang en lekker knapperig van structuur. Je kunt radijskiemen het hele jaar door binnenshuis kweken, gewoon op de keukentafel of ergens in de keuken. Zo lang het daar niet te koud is natuurlijk.

Radijs houdbaarheid

Hoelang kan je radijs bewaren? Verwijder het loof altijd voor je de knolletjes gaat bewaren. Doe je dit niet, dan trekt het vocht uit het knolletje naar het loof. Het knolletje droogt dan uit en is niet meer lekker. Het loof van radijsjes kan je enkele dagen in de koeling bewaren. De knolletjes wel tot een week in de koelkast.

Radijs ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij radijzen? Radijzen worden regelmatig aangevreten door beestjes in de bodem. Slakken maar ook verschillende soorten kevers nemen hapjes uit de knollen. In een verhoogde kweekbak of plantenbak op een tafel is de kans op aantasting kleiner. Ook het loof wordt vaak door slakken aangevreten.