Radijs
Rhapanus sativus

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Paksoi is officieel een koolgewas, voor wie wisselteelt toepast in de moestuin. De plant maakt dikke, lichtgroen en naar wit neigende, sappige bladstelen en grote bladeren. Afhankelijk van het soort paksoi natuurlijk, want er is ook baby paksoi. Dat is een soort mini paksoi die veel minder ruimte nodig heeft. De gewone paksoi wordt erg groot.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Als plant neemt een slaboon heel erg weinig ruimte in, zeker als je een stamslaboon hebt. De stamslaboon blijft laag, wordt ongeveer 40 centimeter lang en klimt niet omhoog. De stokslaboon klimt wel en kan tot zelfs meer dan 2 meter hoog groeien (maar is eigenlijk zelfs langer). De stokslaboon wikkelt zich om een lange stok of om een (dik) touw heen. Van de stamslaboon heb je misschien een vierkante meter aan planten nodig voor een leuke opbrengst. Voor de stokslaboon heb je minder ruimte nodig. Omdat deze in de hoogte groeit en erg lang kan worden, haal je vaak meer opbrengst uit minder ruimte.

De slaboon heeft veel warmte en zonlicht nodig. Er wordt daarom wel eens gezegd "een slaboon mag mij niet zien". Dit zinnetje wordt gebruikt om het makkelijk te onthouden, maar eigenlijk schrijf je "mei" in plaats van "mij". De slaboon mag de maand mei niet zien. Dit is een handig ezelsbruggetje om te onthouden dat slabonen warmte nodig hebben, ze mogen niet vóór half mei buiten staan. Natuurlijk kan je slabonen wel al iets eerder binnen voorzaaien om deze later buiten te planten. Kies voor het planten, zoals gezegd, een warme en zonnige plek uit.

Wat leuk is aan slabonen is dat deze aardig snel kunnen groeien, snel beginnen met bloeien en je er dus binnenkort al van kunt oogsten. De tijd gaat hier sneller dan je denkt. Boontjes kunnen tevens erg productief zijn, zeker als ze op de juiste plek staan. Hierdoor kan je soms veel meer oogsten dan je eigenlijk op kunt. Dat vind ik eigenlijk nog wel het leukste, om de verse oogst met familie, vrienden of buren te kunnen delen.

Honingverbena wordt ook wel aztekenkruid genoemd. Aztekenkruid, of honingverbena, is beslist niet winterhard. Je zal het plantje dus gedurende de winter binnen moeten overwinteren. Honingverbena staat het beste op een plekje in de zon, warm en beschut. Rond oktober, uiterlijk begin november, kan je het plantje beter naar binnen halen in verband met het naderende herfst en winterweer. Het is daarom het makkelijkste om honingverbena in een pot te kweken. Het plantje maakt leuke, ronde bloemetjes. Naarmate de plant ouder en ouder wordt maakt deze steeds meer cilindervormige en langwerpigere bloemetjes. Deze bloemetjes ruiken heel licht zoet.

De ananaskers is een lampionplant en officieel is het een meerjarige (vaste) plant. Hier wordt de ananaskers in de moestuin als éénjarige gekweekt, want in het zelfde jaar kun je er nog van oogsten en de plant is niet winterhard. Dat oogsten lukt dan alléén als het warm en zonnig genoeg is geweest en als de plant op de juiste bodem staat, anders kan de oogst wel eens gaan tegenvallen. Bij een slechte zomer pluk je mogelijk minder, maar dat is ook deels afhankelijk van het ras. De ananaskers staat graag op een beschut plekje, maar wel in de volle zon en zo warm mogelijk.

Radijsjes zijn erg makkelijk te kweken en groeien ook erg snel. Dat maakt radijsjes heel geschikt om te kweken als je nog nooit eerder iets hebt gekweekt. Ondergronds maken radijsjes mooie (soms langwerpige) bolletjes en dat gebeurd in een zeer korte tijd. Ook op schaduwrijke plekken groeien radijsjes erg goed. Veel water is hiervoor belangrijk, daarmee moeten de bolletjes zich vullen. Radijsjes nemen erg weinig ruimte in en je kan ze dus dicht op elkaar zaaien/planten.

Aubergine is niet de makkelijkste plant om te telen. De plant groeit in een kas het beste, buiten in de zon heb je minder kans op een goede oogst omdat de zomers vaak niet zo geschikt zijn. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het buiten niet kan, het vraagt gewoon iets meer aandacht. Nadat je de plantjes in de vensterbank hebt opgekweekt, wat bij de juiste temperatuur nog best makkelijk gaat, zet je ze na half mei in de kas waar ze verder kunnen groeien. Pas bij de bloei ontstaan vaak grote problemen, omdat de bloemen soms daarna gewoon van de plant vallen. Meestal is dit het gevolg van een te hoge luchtvochtigheid, wat normaal is in een kweekkas en soms ook tijdens een vochtige zomer. Het stuifmeel blijft dan plakken en "stuift" niet echt, waardoor de bestuiving niet vanzelf gaat. Het beste kan je aubergine dus een handje helpen, door deze met een wattenstaafje of een kwast te bestuiven. Dan weet je in ieder geval (bijna) zeker dat het goed gaat. Bij geen of een slechte bestuiving vallen de bloemen af en maakt de plant geen vruchten.



Zorg dat je met het kwastje of wattenstaafje langs het gele deel van de bloem gaat, en daarna langs het kleine groene puntje in het midden. Wees extra voorzichtig en zorg dat er niets afbreekt of -valt. Als de bestuiving is gelukt blijft de bloem zitten. Een korte tijd daarna zie je het eerste kleine vruchtje al zitten zoals op de foto hierboven. Deze begint al direct bij de kleur die de aubergine hoort te hebben. De vrucht heeft wel enige tijd nodig om te groeien vanaf dat moment. Het exacte moment waarop je kunt oogsten lees je onder het kopje "oogsten".

Aubergines hebben verder veel warmte nodig, waardoor de kweekkas de beste keuze is om aubergines te planten. De plant kan prima in een pot worden gekweekt, maar zorg dan wel voor een ruime pot. Een aubergine wordt ongeveer net zo groot als een paprika en kan in een zelfde formaat pot staan. Bij warm en zonnig weer groeien de planten uiteraard het beste, maar zorg tevens voor een klein beetje bescherming op de plek waar ze staan. Harde wind is slecht voor de planten, evenals veel regen of water.

Raapstelen groeien ook prima op een plek in de halfschaduw, hoewel de volle zon ook volstaat, al levert de volle zon natuurlijk het gevaar van uitdroging en hitte in de zomer op. Beter in de halfschaduw dus, en met voldoende water.

Veel warmte en een zonnig maar beschut plekje is voor de kousenband extra belangrijk, nog meer dan bij slabonen en pronkbonen. Ook een hoge luchtvochtigheid is bevorderlijk voor de ontwikkeling van deze tropische plant. Dat maakt de kousenband eigenlijk beter geschikt voor de teelt in kas dan voor de buitenteelt. In kassen blijft warmte en waterdamp beter hangen. In warme landen zoals Suriname is de kousenband erg populair, daar wordt de inheemse plant dan ook volop gekweekt.



In de kas is de opbrengst vaak hoger, de plant zal vaak meer weelderig groeien en meer bloemen maken dan in de buitenlucht. Dat betekend overigens niet dat je de plant niet buiten kunt kweken, ook dan lukt het doorgaans best aardig om wat van de planten te oogsten. Na enige tijd -wanneer de planten wat groter zijn- zullen ze gaan bloeien. De kleine bloemetjes zijn heel herkenbaar en blijven maar kort open staan. Niet veel later is dan het eerste kleine maar lange boontje te zien. Vanaf dat moment kan het erg snel gaan, want hoewel de boontjes gigantisch lang kunnen worden groeien ze ook nog erg snel!

Hoe kweek je kiwano? Kiwano kweken is een flinke uitdaging. Je hebt er een kas voor nodig in de volle zon. Kiwano heeft namelijk veel zonlicht nodig om goed te groeien. Toch zet je een kiwano het beste op een beschut plekje. Bij het kweken van kiwano in een kas is deze beschermd tegen weersinvloeden. Kiwano komt van oorsprong uit Kalahari, Afrika. Een warm en erg droog gebied.

Kiwano kan ontzettend gaan woekeren. De plant maakt net als de komkommer en meloen -waar deze dan ook familie van is- veel uitlopers. Ook deze uitlopers maken weer uitlopers. Als je een kleine kweekkas hebt of de ruimte nodig hebt, verwijder dan zo veel mogelijk zijscheuten, Houd er een paar over en geef die alle ruimte om te groeien.

Kiwano kweken lukt het beste tegen een groot hekwerk, een trellis tegen een muur, een stuk betongaas en vrijwel al het andere waar de plant langs kan klimmen. Je kunt kiwano ook laten kruipen als je daar de ruimte voor hebt. Dit werkt bij de teelt voor de vruchten ook bijzonder goed, mits het niet te veel regent. Regen betekend een grotere kans op schimmels.

Koriander is slechts éénjarig. Eigenlijk is koriander een beetje een kieskeurig en iets te gevoelig plantje. In de volle zon wordt het blad geel, droogt de grond uit, en zal het plantje het heel snel laten afweten. Het blad wordt dan geel, gaat slap hangen en het plantje sterft af. Voor koriander is het dus heel belangrijk dat de omstandigheden constant (ongeveer) gelijk blijven. Dit geldt zo wel voor de temperatuur als het vocht in de bodem, de standplaats, etc. In de halfschaduw groeit het plantje daarom het beste, zeker in de zomer doet meer schaduw het plantje goed. Koriander schiet tevens snel door bij grote schommelingen in de omstandigheden. Het beste is om het plantje gedurende de zomer naar de koelste plek te verplaatsen, zo lang daar nog een beetje zonlicht bij komt.

Rabarber is best makkelijk te kweken en is zelfs erg geschikt voor in een ruime pot. Daar wordt de plant natuurlijk wel iets kleiner. Bij een kennis was ik aardig onder de indruk van een rabarberplant die daar in de volle grond stond. Deze was meer dan een meter breed geworden en het blad was -samen met de stelen- gigantisch! Rabarber kan in de volle grond dus erg groot worden. Wat rabarber zo makkelijk maakt om te kweken, is dat deze het ook goed doet op plekken in de halfschaduw en zelfs op plekken met heel veel schaduw. Mogelijk groeit in de volle zon dan wel weer het blad iets beter, maar de plant kan wel veel hebben. Tijdens de donkere, winterse dagen sterft rabarber bovengronds af. In het voorjaar komt deze dan weer opnieuw op. Rabarber is verder heel goed winterhard. Wel staat rabarber tamelijk beschut en beschermd tegen harde wind.

De zoete aardappel kan snel groeien en maakt steeds meer wortels en scheuten die uiteindelijk (slingerende) stengels zullen vormen. Omdat de zoete aardappel pas na half mei naar buiten of in de kas gezet kan worden, heeft deze tot die tijd dus nog wel wat ruimte nodig. Het kweken van de zoete aardappel in een kas is sterk aan te raden. Deze niet-inheemse plant heeft namelijk veel warmte en zonlicht nodig, maar ook een beschut plekje waar deze beschermd wordt tegen een sterke wind.

Ook wanneer de zoete aardappel wordt uitgeplant heeft deze nog veel ruimte nodig om te groeien. De plant wordt namelijk vele malen groter (vooral langer) dan een gewone aardappel en het is eigenlijk een beetje een klimplant. Omdat deze geen hechtrankjes maakt moet je de scheuten ergens omheen of tussen kunnen leiden. Wat ondersteuning zoals een hekwerk, trellis, betongaas of stevig net is dan ook geen overbodige luxe als je zoete aardappelen wilt kweken. De plant zelf kan zo'n anderhalve meter hoog worden in de periode dat deze hier groeit. en is ook uitstekend als een soort bodembedekker.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Peterselie wordt als éénjarige gekweekt, maar het is eigenlijk een tweejarig plantje. In het tweede jaar en bij uitzondering in het eerste jaar al, zal het plantje bloeien. Vóór de bloei kan peterselie ook in het tweede jaar nog geoogst worden. Peterselie staat ideaal in de halfschaduw en niet in de volle zon. Dat komt omdat het plantje slecht tegen de zomerse hitte kan. Buiten dat het potje snel uitdroogt en het plantje het dan al snel laat afweten, is de volle zon zeker in de zomer te sterk voor de blaadjes.

Rucola is een heel klein plantje, waarvan je er gelukkig heel veel dicht op elkaar kunt zetten. Rucola is daarom ook uitstekend voor in alle potten en bakken en het past overal tussen. Op het balkon, in de achtertuin, op het dakterras, waar je maar wilt. De plantjes kunnen de volle zon in een hete zomer absoluut niet verdragen. In het voorjaar en najaar kan je rucola wel voorzichtig op een plekje in de volle zon of in de halfschaduw zetten, maar zet rucola in de hete zomer zeker op een schaduwrijk plekje. Hiermee voorkom je dat de plantjes doorschieten (vroegtijdig gaan bloeien). Eigenlijk is rucola een koolsoort, maar je kweekt het plantje toch als bladgewas want deze hebben de zelfde behoeften.

Radijsjes zijn erg makkelijk te kweken en groeien ook erg snel. Dat maakt radijsjes heel geschikt om te kweken als je nog nooit eerder iets hebt gekweekt. Ondergronds maken radijsjes mooie (soms langwerpige) bolletjes en dat gebeurd in een zeer korte tijd. Ook op schaduwrijke plekken groeien radijsjes erg goed. Veel water is hiervoor belangrijk, daarmee moeten de bolletjes zich vullen. Radijsjes nemen erg weinig ruimte in en je kan ze dus dicht op elkaar zaaien/planten.

De moerbei staat graag een klein beetje beschut en het liefste in de volle zon. Hoewel de moerbei het liefst de hele dag zon heeft (dit is beter voor het rijpen van de vruchten) tollereert deze ook de halfschaduw. Een plekje uit de wind heeft altijd de voorkeur, ook als dat betekend dat je de boom of struik dan in de halfschaduw moet planten.

De walnoot is niet echt een inheemse soort. De boom is daarom iets veeleisender dan bijvoorbeeld een appelboompje. Dat gaat niet op voor de standplaats. Een walnoot kan heel goed in de volle zon staan, maar doet het ook prima in de halfschaduw. Wel is het belangrijk om de bodem goed voor te bereiden of goed te weten op welk soort grond je de walnoot wilt gaan planten. Het planten van andere gewassen of gras onder de walnoot is sterk af te raden, dit onttrekt voeding en vocht uit de bodem doe juist voor de walnoot erg belangrijk zijn. Dat betekend natuurlijk niet dat je het niet kunt doen, het is slechts een advies voor het optimaal benutten van de bodem. Hiermee maak je het de walnoot zo veel mogelijk naar de zin voor een hoge opbrengst.

Bonenkruid gaat goed samen met veel andere kruiden, zelfs met kruiden zoals tijm, lavendel, salie of rozemarijn. De meerjarige bonenkruid kan na verloop van tijd gaan verhouten. De dunne takjes worden dan iets steviger en houterig. Dat is geen probleem natuurlijk, maar dit onderscheid de meerjarige soort wel sterk van de éénjarige soort. Op een zonnig plekje in de tuin groeit bonenkruid het beste, maar ook de halfschaduw is goed te doen. Het plantje wordt iets korter dan een halve meter en is makkelijk te verzorgen.

De pruim is alles behalve een potplant. Daar is een pruimenboom simpelweg niet geschikt voor. De boom heeft ruimte nodig. Een pruimenboom wordt doorgaans veel groter dan bijvoorbeeld een appelboom of perenboom, wat de pruim minder geschikt maakt voor op de moestuin. Wel leuk als je een erg grote tuin hebt. Er zijn ook iets kleinere pruimensoorten die je kunt kopen bij een kweker. Laat je adviseren over wat het beste in jouw omgeving past. De pruim zet je bij voorkeur in de volle zon, of bij uitzondering in de halfschaduw.

Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis. De temperatuur moet altijd boven de 18 graden (kamertemperatuur) blijven en de 15 meter zal deze zeer waarschijnlijk niet halen. Commercieel is de teelt van vanille niet rendabel genoeg, maar voor de hobbyist is het natuurlijk een schitterende uitdaging. En dit laatste, een uitdaging, dat is het zeker! Niet omdat de algemene verzorging van de plant erg ingewikkeld is, maar vooral omdat je de juiste omgeving moet creëren en behouden om de plant te laten groeien, bloeien èn vruchten te laten maken.

Vanille is een klimmende plant die dus vanzelfsprekend ondersteuning nodig heeft. Het beste werkt het om een houten hekwerk te gebruiken, al wordt dit voor de meeste mensen lastig omdat zij geen verwarmde kweekkas of serre hebben waar de temperatuur hoog genoeg blijft. Bij de teelt in potten kan je zelf een houten ondersteuning maken voor je vanille orchidee. Dit is nodig om te zorgen dat de plant zich goed kan ontwikkelen. Laten kruipen is niet verstandig en maakt de verzorging onnodig moeilijk, en eventuele bloemen kwetsbaarder.

Naast het kiezen van de juiste bodem en voeding (zie de kopjes bodem en bemesting), is het ontzettend belangrijk om je plant niet te veel water te geven. Hier kunnen orchideeën, en dus ook de vanille orchidee, heel slecht tegen. Geef dus steeds een beetje water. Wat wel goed kan helpen en wat de plant erg prettig zal vinden, is het besproeien van de plant met een fijne nevel. Hiermee geef je het idee van een hoge luchtvochtigheid, wat erg gunstig is voor de plant die luchtwortels maakt om vocht uit de lucht te halen. Dit heeft alles te maken met de tropische afkomst van de vanille orchidee.

Bloeien zal de plant op de eerste plaats niet zo snel doen, maar met de juiste verzorging verhoog je de kans op bloeien enorm. Als eerste moet de plant ten minste 2 of 3 jaar oud zijn voor deze kan gaan bloeien. Als het dan zo ver is, zal je de plant zelf moeten bestuiven om kans te maken op een (vaak kleine) oogst. Ik zeg daarbij ook nadrukkelijk "kans op bloeien" en "kans op een oogst" omdat deze uitdaging niet te onderschatten is. De plant doet dit nu eenmaal niet zo snel in een vreemde omgeving. Om de bloemen te bestuiven moet je het bloemvlies doorbreken met een scherp voorwerp. Doe dit heel voorzichtig! Vervolgens druk je de mannelijke pollen en de vrouwelijke stempels tegen elkaar.

Let bij het bestuiven goed op de timing. Dit is erg belangrijk, want als de plant bloeit dan is dit maar heel kort. Bovendien bloeit de plant eigenlijk alleen maar in de ochtenden. Dit kan al vanaf een uur of 6 in de ochtend gebeuren, maar in de middag zijn de bloemen al lang en breed verwelkt. Zoals je begrijpt zal je er dus heel snel bij moeten zijn en moet je de plant in de gaten houden als je het vermoeden krijgt dat deze wel eens kan gaan bloeien. Wees daarom alert. Zonder de bloemen te bestuiven vallen ze af en kan je geen vanille oogsten.

Het is misschien leuk om te weten dat de vanille orchidee niet alleen klimt langs andere bomen en planten, maar ook in sommige gevallen zelfs volledig het contact met de grond kwijtraakt. Wanneer de luchtwortels voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen heeft de plant de wortels in de grond niet langer nodig. Deze leeft in zo'n geval volledig op mineralen en vocht uit de lucht.

Sjalotten zet je het liefste op een zonnige plek, maar ook de halfschaduw voldoet aan de eisen. Sjalotjes zijn winterhard en kan je zelfs in de winter planten als je ze voor het loof kweekt. Voor de bolletjes beperk je je het beste tot het vroege voorjaar met het planten, en oogst je in de (late) zomer.

Rogge als groenbemester heeft niet zo veel aandacht nodig. Het groeit, en aan het einde van de groei werk je de rogge (liefst vóór de korrels ontstaan, in het voorjaar) onder in de bodem. Hiermee verbeter je de bodem voor de daarop volgende teelt. Voor de reguliere teelt om rogge(meel) van te oogsten, is iets meer verzorging nodig.