Knoflook
poten kweken en oogsten

Knoflook soorten

Knoflook is een zeer bekende plant. Bijna iedereen gebruikt het in de keuken. Er zijn een aantal verschillende soorten. Sterk aromatisch, grotere bollen, meer tenen, noem maar op. Kies een ras dat je zelf het beste bevalt. Bij plantknoflook weet je vaak welk ras het is. Plantknoflook is raszuiver te noemen.

Er zijn knoflook rassen zoals Blanke Reuzen, welke gigantische bollen maken. Flavor met een sterk aroma. Sommige rassen schieten minder snel of helemaal niet door. Er zijn knoflook soorten die nooit bloeien. De meeste soorten zullen na verloop van tijd wel een bloeistengel maken. Daar komen broedbolletjes aan te zitten.

Bij knoflook uit de winkel blijft het altijd een verrassing wat je krijgt. Toch werkt ook knoflook uit de groentewinkel erg goed, mits deze gedroogd is. Plantknoflook is gecertificeerd als pootgoed en geselecteerd voor de productie. De keuze is gigantisch. Zo zijn er ook rassen met werkelijk reusachtige bollen.

Kan je zwarte knoflook kweken?

Dan is er ook nog zwarte knoflook. Zwarte knoflook is geen apart soort knoflook, maar een manier van bereiden. Voor zwarte knoflook gebruik je dus gewoon witte knoflook. Het maakt niet uit welk ras je hebt. Zwarte knoflook wordt door drogen bij hoge temperaturen verkregen.

Door gewone, witte knoflook in verschillende fases bij 60-80°c te drogen, wordt de knoflook zwart van kleur. De smaak wordt heel uniek! Het voordeel van zwarte knoflook is dat je er niet van uit je mond gaat ruiken. Zwarte knoflook geurt dus niet zo, maar smaakt nog minstens zo goed, of zelfs nog veel beter!

Dat is helemaal geen afzonderlijk ras. Zwarte knoflook is gewoon witte knoflook. De witte knoflook wordt zorgvuldig verhit en gefermenteerd. Zo wordt de knoflook zwart van kleur. De geur is minder sterk en de smaak is zeer uniek!

Knoflook zaaien of planten

Wanneer kan je knoflook planten?
Knoflook planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van februari tot april en van september tot november.

Je kunt knoflook planten op verschillende momenten. Voor de beste oogst gebruiken we de knoflook 10 10 10 regel. Zeker als dit je eerste keer is, dan is de knoflook 10 10 10 regel makkelijk te onthouden. Zo weet je altijd wanneer je kunt beginnen met knoflook planten en knoflook oogsten. Dit is de knoflook 10 10 10 regel:

10 - In de 10e maand (oktober) knoflookteentjes planten.
10 - Minimaal 10 centimeter uit elkaar voor genoeg groeiruimte.
10 - Na ongeveer 10 maanden (augustus) oogst je de bollen.

Sommige mensen voegen nog een extra 10 toe aan de regel. Dan wordt het de 10-10-10-10 regel. De laatste 10 staat dan voor knoflook planten op 10 centimeter diepte. Zelf vinden wij dat helemaal niet nodig. Het duurt dan erg lang voor de knoflook sprieten boven de grond komen.

Liever niet zó diep planten dus. Zo lang het knoflook teentje helemaal onder de grond zit, groeit de knoflook prima.

Als alternatief kan je ook knoflook planten in het voorjaar. Dit doen we zelf dan rond maart, dus extra vroeg in het voorjaar. Je kunt dan sneller oogsten. Meestal kan je dan knoflook oogsten binnen 6-7 maanden in plaats van 10 zoals dat hierboven staat. Het nadeel is dat de knoflook bollen dan ook kleiner blijven.

Knoflook planten (plantknoflook)

Je kunt heel eenvoudig zelf knoflook planten. Haal de knoflook uit elkaar tot je allemaal losse knoflooktenen hebt. De tenen van de knoflook planten we vervolgens op een geschikte plek. Druk de tenen helemaal onder de grond. Druk de grond ook even aan. Geef daarna eenmaal flink water, zodat de teentjes zich goed volzuigen met vocht.

Binnen enkele weken zie je de sprieten boven komen. Zou je knoflook planten in maart, dan groeien de sprieten in één keer uit tot grote knoflookstengels in augustus. Als we knoflook planten in oktober dan komen de sprieten ook boven binnen enkele weken. In de winter staat de groei van de sprieten even stil. In het voorjaar groeien ze verder.

Wanneer we ook knoflook planten, de tenen planten we altijd op ongeveer 10 centimeter afstand van elkaar. Dat is net iets breder dan de gemiddelde hand. Je hoeft het natuurlijk niet exact af te meten. Op sommige pootstokken staan centimeters en inches aangegeven. Je kunt dan ook een pootstok gebruiken om de afstand te meten.

Zelf knoflook zaaien?

De meeste soorten knoflook kunnen gaan bloeien. De bloei kan wat energie kosten dus je kunt de bloeistengels verwijderen. Doe je dat niet dan gaat de knoflook bloeien. In de bloemen ontstaan dan piepkleine broedbolletjes. Knoflook maakt dus géén zaden! De broedbolletjes zijn enkele milimeters lang en kan je planten.

Op de foto hierboven: Baby teentjes knoflook, rechtstreeks uit een van de broedbolletjes na de bloei. Ter vergelijking een stukje papier met drie gaatjes van een perforator. Zo groot zijn de teentjes uit zo'n broedbolletje dus! En je kunt ze gewoon opnieuw planten in een potje of bakje met aarde.

Knoflook zaaien we dus niet. In plaats van knoflook zaaien, planten de knoflook door de broedbolletjes in de grond te stoppen. Dit zijn piepkleine knoflookteentjes. Als je de broedbolletjes in de grond stopt, duurt het net als bij uien uit zaad twee jaar voor we knoflook oogsten. Om die reden is knoflook planten met knoflooktenen makkelijker en sneller.

Per vierkante meter kan je ongeveer 56 tot 77 knoflook planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 8 tot 12 knoflook planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Knoflook verzorging

Knoflook kweken we graag op een plekje in de volle zon. Je kunt knoflook kweken in de vollegrond, in regels, of gewoon in potten en bakken. Ook in balkonbakken kan je knoflook kweken als je de bollen genoeg ruimte kunt geven. Knoflook kweken is niet moeilijk. Iedereen kan dat en het is ook leuk om samen met de kinderen te doen.

Veel verzorging heeft knoflook niet nodig. Behalve genoeg water geven heeft knoflook in principe niets nodig. De juiste grondsoort kan helpen om grotere bollen te kweken. Knoflook kweken duurt vaak iets langer. De bol heeft 6-10 maanden nodig om te groeien, afhankelijk van wanneer we de tenen van knoflook planten in de vollegrond.

Knoflook is een tweejarige plant, wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -15℃.

Knoflook combinatieteelt en wisselteelt

Knoflook
Voor het kweken van knoflook zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Knoflook is een ui-achtige. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een peulgewas volgens het wisselteelt schema.

Knoflook goede buren
Knoflook kweken kan goed samen met aardbei, appel, biet, framboos, kers, peer, perzik, pruim, tomaat, wortel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Knoflook slechte buren
Knoflook kweken gaat liever niet samen met asperge, bloemkool, boerenkool, broccoli, doperwt kapucijners, knolraap, linzen, paksoi, palmkool, peul pronkboon, rode kool, romanesco, slaboon, spruitjes, tuinboon, witte kool, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Knoflook water geven

Geef bij droogte dagelijks veel water. Knoflook staat graag op een constant licht tot matig vochtige bodem. De bollen vullen zich voornamelijk met vocht dat de plant opneemt uit de bodem. Uitdroging remt de groei van de bollen sterk af en heeft als gevolg: veel te kleine en onderontwikkelde bolletjes.

Knoflook grondsoorten

Knoflook kweken doe je op een losse grond. De bolletjes moeten goed kunnen groeien en dit lukt niet in de harde klei. Om de structuur van de bodem te verbeteren kan je koemestkorrels strooien, ruim vóór de aanplant. Verder stelt knoflook zeer weinig eisen aan de bodem. Knoflook kweken kan bijna overal!

pH

Knoflook tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Knoflook bemesten

Knoflook heeft geen bemesting nodig. Wel zou je wat extra kalium kunnen strooien om de wortelgroei te bevorderen. Knoflook is dan wel een ui-achtige maar absoluut ook een wortelgewas. Ook op armere grondsoorten groeit knoflook uitstekend. Een eventuele bemesting die je zou kunnen toepassen is zeer licht, bevat bijna geen stikstof en heeft in verhouding meer kalium dan fosfor.

Knoflook bloei en bestuiven

Wanneer bloeit knoflook? Knoflook bloeit doorgaans van juni tot juli.

Knoflook hoef je niet te bestuiven want knoflook maakt geen zaden. Wel of geen bestuiving, tijdens de "bloei" van knoflook ontstaan er kleine broedbolletjes. Aan het einde van de bloeistengel zie je dan een bolletje zitten. Hierin zitten kleine knoflookteentjes van enkele millimeters groot.

Op de foto hierboven een kijkje in het uiteinde van de bloeistengel van een knoflookplant. Je ziet al hele, witte kleine teentjes zitten. Dit bolletje is nog niet klaar maar binnenkort verschijnen hier hele kleine teentjes, direct aan de bloem. De broedbolletjes van knoflook.

De kleine teentjes die hieruit ontstaan kan je vervolgens weer opnieuw planten. Van één bloeistengel komen al tientallen van die kleine teentjes. Als je knoflook in het wild zou laten groeien, dan vermeerdert knoflook zich dus via de broedbolletjes maar óók via de bollen in de grond, die uiteindelijk teentjes maken, waarbij uit elk teentje een nieuwe bol ontstaat.

Wanneer het loof plat gaat liggen in het najaar, is meestal -naast het oogstmoment- ook het moment dat knoflook is "uitgebloeid". Wanneer jouw knoflook bloeistengels heeft gemaakt zijn de broedbolletjes hieraan volgroeid. Deze vallen zo ook op de grond.

Op de plek waar ze terecht komen groeien direct nieuwe knoflookjes vanaf de herfst. Dat is de natuurlijke levenscyclus van knoflook.

Wanneer knoflook oogsten

Wanneer kan je knoflook oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot september.

Ongeacht de planttijd oogst je knoflook rond dezelfde periode in de (late) zomer tot soms tegen de herfst aan. Het loof gaat rond die periode plat liggen. Daaraan herken je snel dat de knoflook klaar is met groeien. Je kunt het loof bij de grond vastpakken om knoflook uit de grond te trekken.

Let goed op als je knoflook op een stevige of zelfs kleiachtige grond kweekt. De bollen zitten dan -zeker als je ze diep hebt geplant- stevig vast in de grond. Trek je aan het loof, dan laat het loof los en blijft de bol in de grond zitten. Je kunt op stevige grond beter een spitvork of handvork gebruiken om de bollen uit de grond te wippen.

In principe kan je knoflook oogsten wanneer je maar wilt. Als je grote bollen met teentjes wilt, doe je dit tegen het najaar aan. Oogst je eerder, dan heb je kleinere bolletjes die soms nog geen teentjes hebben. De kleinere bolletjes die zijn veel zachter van smaak maar zeker niet minder lekker.

Je kunt de broedbolletjes die aan de uiteinden van de bloeistengels groeien, ook gewoon oogsten. Dit doe je wel vóór het loof plat gaat liggen. De babyteentjes zijn ook zacht van smaak, maar de aroma's zijn al goed aanwezig. Ook die kan je bijvoorbeeld in olie bewaren om later te gebruiken in een gerecht.

Knoflook gebruiken

Knoflook is één van de meest veelzijdige keukenplanten die je kunt kweken. Zo kan je het bijvoorbeeld in stukjes hakken en mee roerbakken. Het wordt vooral gebruikt om smaak toe te voegen. Knoflook kan ook worden gebruikt om knoflookpoeder of knoflookolie van te maken.

Zwarte knoflook is een gefermenteerde en verhitte knoflook. Het is dus geen afzonderlijk ras, maar een verwerkte witte knoflook. Je kunt knoflook dus fermenteren en verhitten als je dit zorgvuldig doet. Zwarte knoflook heeft een unieke smaak en zorgt dat je niet zo erg uit de mond gaat ruiken.

Knoflook houdbaarheid

Hoe lang is knoflook houdbaar? Verse knoflook kan je het beste eerst laten drogen (in de zon). Gedroogde knoflookbollen zijn tot wel een jaar houdbaar. Bewaar deze dan op een koele en donkere plek.

Knoflook ziektes en plagen

In principe kan knoflook weinig last krijgen van ongedierte. De sterke geur houdt de meeste ongewenste gasten op grote afstand. Dat maakt knoflook een zeer geschikte plant om tussen de wat meer vatbare planten te zetten. Zo kan knoflook bijvoorbeeld worden ingezet in de strijd tegen bladluis. Je kunt het ter preventie planten.