Knoflook
Poten kweken en oogsten

Knoflook draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Allium sativum en is een lid van de lookfamilie, ook wel aliaceae.

Knoflook soorten

Welke soorten knoflook zijn er? Er zijn ontelbaar veel verschillende soorten knoflook, maar de verschillen tussen deze rassen zijn minimaal. Vaak wordt plantknoflook speciaal geselecteerd voor de grootste bollen. Plantknoflook wordt ook geselecteerd op kiemkracht.

Bij knoflook uit de winkel blijft het altijd een verrassing welke knoflook je krijgt en hoe groot de bollen worden. Toch werkt ook het planten van knoflook uit de winkel erg goed. De meeste soorten knoflook maken geen bloemen. Soorten die dat wel doen maken geen zaden maar kleine broedbolletjes.

Knoflook zaaien en planten

Wanneer kan je knoflook planten? Knoflook planten of uitplanten kan buiten van februari tot april en van september tot november.

Je kunt knoflook op verschillende momenten planten, ook in het voorjaar. Ideaal is het om te 10-10-10 regel te gebruiken. Zeker als je voor het eerst knoflook wilt planten is de 10-10-10 regel een handig ezelsbruggetje. Zelf gebruiken we deze niet meer, maar doen het meer op gevoel. Dit is de regel:

10 - In de 10e maand (oktober) knoflookteentjes planten.
10 - Minimaal 10 centimeter uit elkaar voor genoeg groeiruimte.
10 - Na ongeveer 10 maanden (augustus) oogst je de bollen.

Sommige mensen voegen daar nog een vierde 10 aan toe: Planten op 10 centimeter diepte. Als je het ons vraagt is dat helemaal niet nodig. Het duurt veel langer voor de plantjes boven komen. Op stevige grond krijg je dan zelfs de bolletjes niet meer uit de grond, het loof breekt af. Ondiepere bolletjes trek je makkelijker uit de grond.

Gebruik voor het planten van knoflook bij voorkeur de teentjes van gedroogde knoflook. Verse knoflook kan werken maar deze zit nog vol met vocht. Hier heeft verse knoflook het nog nooit goed gedaan. Het beste is om gewoon plantknoflook te gebruiken. Deze is speciaal kweekt en geselecteerd.

Je kunt knoflook ook in het vroege voorjaar planten. Wij doen dat nooit. De bollen hebben dan korter de tijd om te groeien. Aan het einde van het jaar heb je dan kleinere knoflookbolletjes. Planten in het najaar heeft heel sterk de voorkeur, bijvoorbeeld volgens de 10-10-10 regel. Zelf planten we knoflook ook wel eens in september (maand 9). Dat levert vaak een iets vroegere oogst op.

Knoflook maakt geen zaden maar broedbolletjes, tijdens de bloei. Veel knoflooksoorten maken bloeistengels. Vanuit de "bloembol" aan deze stengel, ontstaan hele kleine knoflookteentjes. Die kan je ook gewoon planten. Net als bij uien uit zaad duurt het dan twee jaar voor je een volwaardige oogst hebt.

Op de foto hierboven: Baby teentjes knoflook, rechtstreeks uit een van de broedbolletjes na de bloei. Ter vergelijking een stukje papier met drie gaatjes van een perforator. Zo groot zijn de teentjes uit zo'n broedbolletje dus! En je kunt ze gewoon opnieuw planten in een potje of bakje met aarde.

Net als bij het kweken van uien vanuit zaad, duurt knoflook kweken uit broedbolletjes ook twee jaar. In het eerste jaar ontstaan kleine knoflookbolletjes zonder teentjes. Het jaar daarna groeit de knoflook verder. Dan kan deze eventueel ook weer opnieuw gaan bloeien.

Per vierkante meter kan je ongeveer 85 tot 115 knoflook planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 8 tot 12 knoflook planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Knoflook standplaats en verzorgen

Hoe kweek je knoflook? Knoflook is een van de makkelijkste planten om zelf te kweken en daarom ook erg leuk voor beginners. Knoflook kweken kan in een grote pot of (balkon)bak, maar ook in de volle grond in een tuin. Knoflook kweken doe je het beste op een plek in de volle zon.

Knoflook combinatieteelt en wisselteelt

Knoflook wordt vaak in rijen gekweekt.

Knoflook
Voor het kweken van knoflook zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Knoflook is een ui-achtige. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een peulgewas volgens het wisselteelt schema.

Knoflook goede buren
Knoflook kweken kan goed samen met aardbei, appel, biet, framboos, kers, peer, perzik, pruim, tomaat, wortel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Knoflook slechte buren
Knoflook kweken gaat liever niet samen met asperge, bloemkool, boerenkool, broccoli, doperwt kapucijner, knolraap, linzen, paksoi, palmkool, peul pronkboon, rode kool, romanesco, slaboon, spruitjes, tuinboon, witte kool, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Knoflook water geven

Hoeveel water heeft knoflook nodig? Geef bij droogte dagelijks veel water. Knoflook staat graag op een constant licht tot matig vochtige bodem. De bollen vullen zich voornamelijk met vocht dat de plant opneemt uit de bodem. Uitdroging remt de groei van de bollen sterk af en heeft als gevolg: veel te kleine en onderontwikkelde bolletjes.

Knoflook grondsoort en bodem

Welke grondsoort voor knoflook? Knoflook kweken doe je op een losse grond. De bolletjes moeten goed kunnen groeien en dit lukt niet in de harde klei. Om de structuur van de bodem te verbeteren kan je koemestkorrels strooien, ruim vóór de aanplant. Verder stelt knoflook zeer weinig eisen aan de bodem. Knoflook kweken kan bijna overal!

pH

Wat is pH?

Knoflook bemesten

Moet je knoflook bemesten? Nee, knoflook heeft geen bemesting nodig. Wel zou je wat extra kalium kunnen strooien om de wortelgroei te bevorderen. Knoflook is dan wel een ui-achtige maar absoluut ook een wortelgewas. Ook op armere grondsoorten groeit knoflook uitstekend. Een eventuele bemesting die je zou kunnen toepassen is zeer licht, bevat bijna geen stikstof en heeft in verhouding meer kalium dan fosfor.

Voor het bemesten van knoflook zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 2-4-6. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Knoflook bloei en bestuiven

Wanneer bloeit knoflook? Knoflook bloeit doorgaans van juni tot juli.

Knoflook hoef je niet te bestuiven want knoflook maakt geen zaden. Wel of geen bestuiving, tijdens de "bloei" van knoflook ontstaan er kleine broedbolletjes. Aan het einde van de bloeistengel zie je dan een bolletje zitten. Hierin zitten kleine knoflookteentjes van enkele millimeters groot.

Op de foto hierboven een kijkje in het uiteinde van de bloeistengel van een knoflookplant. Je ziet al hele, witte kleine teentjes zitten. Dit bolletje is nog niet klaar maar binnenkort verschijnen hier hele kleine teentjes, direct aan de bloem. De broedbolletjes van knoflook.

De kleine teentjes die hieruit ontstaan kan je vervolgens weer opnieuw planten. Van één bloeistengel komen al tientallen van die kleine teentjes. Als je knoflook in het wild zou laten groeien, dan vermeerdert knoflook zich dus via de broedbolletjes maar óók via de bollen in de grond, die uiteindelijk teentjes maken, waarbij uit elk teentje een nieuwe bol ontstaat.

Wanneer het loof plat gaat liggen in het najaar, is meestal -naast het oogstmoment- ook het moment dat knoflook is "uitgebloeid". Wanneer jouw knoflook bloeistengels heeft gemaakt zijn de broedbolletjes hieraan volgroeid. Deze vallen zo ook op de grond.

Op de plek waar ze terecht komen groeien direct nieuwe knoflookjes vanaf de herfst. Dat is de natuurlijke levenscyclus van knoflook.

Wanneer knoflook oogsten

Wanneer kan je knoflook oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot september.

Ongeacht de planttijd oogst je knoflook rond dezelfde periode in de (late) zomer tot soms tegen de herfst aan. Het loof gaat rond die periode plat liggen. Daaraan herken je snel dat de knoflook klaar is met groeien. Je kunt het loof bij de grond vastpakken om knoflook uit de grond te trekken.

Let goed op als je knoflook op een stevige of zelfs kleiachtige grond kweekt. De bollen zitten dan -zeker als je ze diep hebt geplant- stevig vast in de grond. Trek je aan het loof, dan laat het loof los en blijft de bol in de grond zitten. Je kunt op stevige grond beter een spitvork of handvork gebruiken om de bollen uit de grond te wippen.

In principe kan je knoflook oogsten wanneer je maar wilt. Als je grote bollen met teentjes wilt, doe je dit tegen het najaar aan. Oogst je eerder, dan heb je kleinere bolletjes die soms nog geen teentjes hebben. De kleinere bolletjes die zijn veel zachter van smaak maar zeker niet minder lekker.

Je kunt de broedbolletjes die aan de uiteinden van de bloeistengels groeien, ook gewoon oogsten. Dit doe je wel vóór het loof plat gaat liggen. De babyteentjes zijn ook zacht van smaak, maar de aroma's zijn al goed aanwezig. Ook die kan je bijvoorbeeld in olie bewaren om later te gebruiken in een gerecht.

Knoflook gebruiken en bewaren

Hoe gebruik je knoflook? Knoflook is één van de meest veelzijdige keukenplanten die je kunt kweken. Zo kan je het bijvoorbeeld in stukjes hakken en mee roerbakken. Het wordt vooral gebruikt om smaak toe te voegen. Knoflook kan ook worden gebruikt om knoflookpoeder of knoflookolie van te maken.

Knoflook houdbaarheid

Hoe lang is knoflook houdbaar? Verse knoflook kan je het beste eerst laten drogen (in de zon). Gedroogde knoflookbollen zijn tot wel een jaar houdbaar. Bewaar deze dan op een koele en donkere plek.

Knoflook ziektes en plagen

Welke ziektes en schimmels zijn er bij knoflook? In principe kan knoflook weinig last krijgen van ongedierte. De sterke geur houdt de meeste ongewenste gasten op grote afstand. Dat maakt knoflook een zeer geschikte plant om tussen de wat meer vatbare planten te zetten. Zo kan knoflook bijvoorbeeld worden ingezet in de strijd tegen bladluis. Je kunt het ter preventie planten.

Knoflook kweken informatie