Koolrabi
voorzaaien kweken en oogsten

Koolrabi soorten

Koolrabi wordt vaak in de war gebracht met de koolraap en de knolraap, doordat de naam er een beetje op lijkt. Het zijn andere groenten en dus geen koolrabi, maar wat is koolrabi wel? Bij de koolrabi groeit de knol als een soort verdikking boven de grond. De koolraap en de knolraap groeien ondergronds.

Het blijft toch een beetje een vergeten groente, de koolrabi. Dit terwijl het best een lekkere groente is! De bekendste koolrabi is lichtgroen van kleur maar er is ook paarse koolrabi. De paarsrode variant van de koolrabi smaakt net zo lekker.

Koolrabi zaaien of planten

Wanneer kan je koolrabi zaaien?
Koolrabi zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van mei tot juli. Koolrabi zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot mei en van juli tot augustus.
Wanneer kan je koolrabi planten?
Koolrabi planten of uitplanten op de bestemde plek kan in de kweekkas van augustus tot september. Koolrabi planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van april tot juli.

Koolrabi zaaien we in het voorjaar of in de vroege zomer. Afhankelijk van wanneer je dit doet, kan je buiten beginnen of op de vensterbank in potjes. Direct op de bestemde plek zaaien is het makkelijkste, maar koolrabi wordt snel door slakken opgegeten als jong plantje. Voorzaaien heeft daarom onze voorkeur.

Omdat koolrabi relatief snel kan worden geoogst, kan je meerdere keren in het jaar koolrabi zaaien. In de zaaikalender zie je diverse zaaimomenten staan.

Koolrabi zaaien in potjes

Het zaaien in potjes heeft altijd onze voorkeur bij koolsoorten. Ze worden snel aangevreten door allerlei beestjes, zoals slakken en rupsen. Ook koolrabi zaaien we dus liever voor, als de vatbare koolsoort die het is. Vul een aantal potjes met zaaigrond en druk dit aan. Zaai in elk potje ongeveer drie zaadjes zodat overal iets opkomt, niet dieper dan een centimeter.

Zelf zaaien we altijd F1 hybride rassen. Bij koolrabi zijn er ook F1 rassen zoals Korist. Deze F1 rassen zijn zeer krachtig, groeien goed en de zaden kiemen bijna altijd. Gebruik je een F1 ras, dan hoef je maar één zaadje per potje te zaaien. Als je er meer hebt gezaaid en er komt meer dan één plantje op, kan je de rest verwijderen. De grootste, mooiste zaailing laat je steeds staan.

Geef direct na het zaaien maar ook na het kiemen regelmatig water. De zaaigrond mag niet opdrogen. Uitplanten als de plantjes groot genoeg zijn, bijvoorbeeld wanneer de worteltjes uit de gaten onderin de potjes naar buiten komen. Zet de kweekpotjes tijdens het kiemen op een hoog plekje zoals een tafel. Slakken kunnen er dan minder goed bij komen.

Koolrabi zaaien in de grond

Ook in de vollegrond kan je koolrabi zaaien. Je hoeft dan niet uit te planten want je zaait direct op de bestemde plek. Wel begin je dan later met zaaien. Ook kan je de zaailingen minder goed beschermen tegen ongedierte. Voorzaaien heeft daarom nooit onze voorkeur. Wil je toch direct op de bestemde plek zaaien, lees dan zeker verder hieronder.

Maak de grond goed los en maak gaatjes in de grond, met je vingertoppen of een pootstok. Zorg voor genoeg afstand tussen de gaatjes (de plantafstand). De gaatjes hoeven niet dieper te zijn dan slechts een centimeter. Zaai per gaatje ongeveer drie zaadjes, of als je een F1 ras gebruikt één zaadje per gaatje (lees waarom bij "zaaien in potjes").

Druk de gaatjes dicht en geef goed water na het zaaien, maar ook na het opkomen. Als er meerdere kiemplantjes opkomen kan je de grootste, mooiste laten staan. Houd er steeds één over op elk bezaaide plekje en verwijder de rest.

Per vierkante meter kan je ongeveer 4 tot 7 koolrabi planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 2 tot 4 koolrabi planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Koolrabi verzorging

Bij koolrabi groeit de knol bovengronds. Het grootste gevaar tijdens het zaaien zijn de slakken. Na het uitplanten, zeker als de planten groter worden, zijn vlinders (en vooral hun rupsjes) een groter gevaar. Bij ziektes en plagen lees je er alles over. Bescherm koolrabi bijvoorbeeld met insectengaas.

Koolrabi kweken we in de halfschaduw. Koolrabi is een relatief grote koolsoort, maar neemt niet zo veel ruimte in als bijvoorbeeld bloemkool. Koolrabi blijft relatief klein in verhouding tot de meeste koolsoorten. Geef koolrabi wel genoeg ruimte om te groeien.

Verder is de verzorging van koolrabi simpel. Koolrabi kweken we van het vroege voorjaar tot ver in de winter, afhankelijk van de zaaitijd.

Koolrabi is een tweejarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan 12℃.

Koolrabi combinatieteelt en wisselteelt

Kool zetten we onder fijnmazig insectengaas, zodat vlinders er niet bij kunnen komen. Meer daarover bij het kopje ziektes en plagen. Insectengaas is bijna vereist te noemen. Onderschat het gebruik van insectengaas dus niet!

Koolrabi
Voor het kweken van koolrabi zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Koolrabi is een koolgewas. De ideale voorteelt is een peulgewas en de ideale nateelt is een bladgewas volgens het wisselteelt schema.

Koolrabi goede buren
Koolrabi heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Koolrabi slechte buren
Koolrabi heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Koolrabi water geven

De grond mag niet opdrogen. Koolrabi geven we regelmatig water. Vooral de verdikking of knol onderaan de stam vult zich met vocht. Zorg alleen ook dat de grond niet drijfnat wordt of lang nat blijft. Geef extra water tijdens warme en droge periodes zoals in de zomer. Als de grond nog vochtig is mag je een waterbeurt overslaan.

Koolrabi grondsoorten

Hoewel koolrabi op vrijwel iedere grondsoort kan groeien, is het vooral belangrijk dat de grond voedzaam is. Strooi koemestkorrels om de grond luchtiger en iets vochthoudender te maken, en voedingsstoffen te binden. Vooral op kleigrond is het belangrijk om de grond losser te maken voor het planten.

Toch kan koolrabi ook op kleigrond groeien. De losse grond is een voorkeur, het maakt het makkelijker maar is geen vereiste. De knol van koolrabi groeit ook bovengronds en niet ondergronds. Van de grond heeft koolrabi weinig last als het de knol probeert te vormen.

pH

Koolrabi tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Koolrabi bemesten

Koolrabi kweken we op een voedzame grond. Als koolsoort heeft ook koolrabi veel extra voeding nodig. Sterk bemesten dus! Geef dan vooral een gebalanceerde meststof. Je hoeft dus niet veel extra stikstof te geven, daar mag je best wat terughoudender mee zijn.

Koolrabi bloei en bestuiven

Wanneer bloeit koolrabi? Koolrabi bloeit doorgaans van juni tot oktober.

Koolrabi is eigenlijk een tweejarige plant maar koolrabi oogsten we in het eerste jaar al. Tot bloei zal koolrabi daarom niet komen tijdens de gewone teelt. Voor de zaadteelt zal je koolrabi moeten overwinteren. Heel winterhard is koolrabi namelijk niet. In het tweede jaar kan koolrabi dan gaan bloeien, ergens tussen de vroege zomer en de herfst.

Koolrabi is een kruisbloemige en maakt tweeslachtige, kleine bloemetjes. Deze worden vooral door insecten bestoven zoals bijtjes en hommeltjes. Voor de zaadteelt hoef je dus zelf niet veel te doen. Houd er rekening mee dat koolrabi heel makkelijk kruist met andere koolsoorten (kruisbloemigen). Wil je dit voorkomen, zorg dan dat er geen andere bloeiende koolsoorten in de buurt staan.

Wanneer koolrabi oogsten

Wanneer kan je koolrabi oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot januari.

Je eigen koolrabi oogsten is niet zo moeilijk. Je hoeft de knol ook niet uit de grond te trekken, of omhoog te wippen met een spitvork. Pak de knol vast en trek de plant met een draaiende beweging uit de grond. Het blad en de wortel kan je van de knol afsnijden. Ook het blad is overigens eetbaar, al kweek je koolrabi natuurlijk voor de grote knol.

Koolrabi gebruiken

Koolrabi heeft qua smaak iets weg van bloemkool. je kunt het dan ook op dezelfde manier koken en bijvoorbeeld bij de (gebakken) aardappels eten. Koolrabi is bijvoorbeeld lekker met kruiden of met kaassaus.Je  kunt koolrabi ook rauw eten. De smaak wordt dan wel eens vergeleken met selderij.

Koolrabi kiemgroenten

Dat koolrabi minder bekend is als kiemgroente is absoluut onterecht! De kiemen zijn niet alleen heerlijk en supergezond, ze zijn ook nog erg decoratief. Althans, als je de meest gekweekte variant voor kiemgroenten kweekt: Paarse koolrabi! De blauwpaarse of dieppaarse kleur is prachtig bij allerlei gerechten.

De smaak is heel herkenbaar koolachtig, nootachtig en zelfs licht zoet. Je kunt koolrabi kiemen opkweken met enkel water. Bijvoorbeeld door het gebruik van een kiemtoren of speciale glazen pot met gaasdeksel. Spoel de kiemen dagelijks om of ververs het water. Binnen 1 tot maximaal 2 weken zijn de kiemen zeker klaar om te worden gegeten.

Koolrabi kiemen zijn het hele jaar door binnenshuis te kweken. Kiemgroenten worden meestal in de winter gekweekt omdat de moestuin dan nagenoeg stil komt te liggen. Een leuke manier om ook in de winter toch nog iets lekkers thuis te kweken! Koolrabi kiemen zijn zeer rijk aan vitamine A, B, C, E en K.

De kiemen zijn klaar als ze ongeveer 3-5 centimeter lang zijn. Bij kamertemperatuur groeien de kiemen het beste. Dat wil zeggen een graad of 20°C want bij lagere temperaturen kan het iets langer duren. Laat je de kiemen iets langer groeien dan krijgen deze meer blad. Ze worden dan iets steviger.

Koolrabi houdbaarheid

Een vers geoogste koolrabi uit je eigen moestuin, is buiten de koeling een dag te bewaren of in de koeling tot een week. De voorwaarde is wel dat je het blad er dan af hebt gehaald. Laat je het blad zitten dan trekt het vocht uit de knol in het blad. De knol wordt dan slap en is dan niet meer lekker. Het blad wordt snel snotterig en slap.

Koolrabi is overigens goed in te vriezen. Zo blijft koolrabi tot een jaar houdbaar, zelfs zonder merkbaar smaak en structuur te verliezen. Je hoeft een koolrabi knol dan niet eerst te blancheren. Deze kan zo de vriezer in. Gesneden koolrabi kan je beter wel eerst kort koken.

Koolrabi ziektes en plagen

Koolrabi heeft als koolsoort snel last van vraat door rupsen. Wanneer vlinders (en vooral het koolwitje) eitjes op het blad leggen, komen hier rupsjes uit die de plant kaal kunnen vreten. Paarse koolrabi heeft hier doorgaans minder last van, omdat de (vaak groene) rupsjes bij de groene variant minder snel opvallen bij vogels.

Vraat door rupsen is te voorkomen door koolrabi in een kweektunnel van fijnmazig insectengaas te kweken. Zorg dan dat het net de blaadjes niet raakt, zodat vlinders niet door het gaas heen eitjes kunnen leggen op het blad. Zo komt er geen vlinder meer bij je planten en staan ze veilig.

Jonge zaailingen worden overigens wel aangevreten door slakken. Je kunt de bodem uit wat kweekpotjes halen en deze over je jonge zaailingen (of gezaaide zaadjes) heen zetten. Zo komen slakken niet bij je jonge zaailingen en voorkom je vraat door slakken.

Als koolgewas kan koolrabi vatbaar zijn voor de bodemschimmel knolvoet. De schimmel tast de wortels aan en is bijna altijd fataal, waardoor je planten afsterven. Knolvoet en andere ziektes of plagen voorkom je door altijd wisselteelt te gebruiken in de moestuin.