Koolraap
zaaien kweken en oogsten

Koolraap soorten

De koolraap wordt vaak verward met twee andere groenten, de knolraap en de koolrabi. Ze maken alle drie een knol en het zijn ook allemaal koolsoorten. De verwarring is dus best te begrijpen. Toch zijn het alle drie andere groentesoorten. Deze pagina gaat over de koolraap (Brassica napus var. napobrassica).

De koolraap is tevens een ondersoort van koolzaad (Brassica napus) waar koolzaadolie uit komt. Ook uit de zaden van koolraap zou je dus olie kunnen winnen. Gebruikelijker is om dan koolzaad te nemen, omdat koolzaad veel productiever bloeit en minder ruimte inneemt. Je hebt veel koolzaad nodig voor een klein beetje koolzaadolie.

De knolraap of in het kort raap (Brassica rapa var. rapa), is een knolgewas die een beetje lijkt op een grote radijs, maar dat is het natuurlijk niet. De knolraap groeit net als de koolraap ondergronds. De twee lijken ook qua uiterlijk erg op elkaar, al is de koolraap over het algemeen net iets groter.

Deze pagina gaat over de koolraap. De koolraap is ook te vinden onder diverse andere wetenschappelijke namen. Dit zijn alle synoniemen voor de koolraap:

• Brassica napobrassica
• Brassica napus var. napobrassica
• Brassica rapa var. napobrassica
• Brassica napus supsp. rapifera

Deze namen zijn dus allemaal gewoon dezelfde plant, de koolraap. Overigens heeft de koolraap nog veel meer broertjes en zusjes, naast alleen de knolraap. Veel van deze soorten worden opgekweekt als raapstelen, maar meestal worden daar knolraap-soorten voor gebruikt.

De knolraap en andere ondersoorten stammen allemaal af van de raap (Brassica rapa of Brassica napus). Deze hoofdsoorten worden ook gekweekt voor olie uit de zaden. Dan worden deze soorten koolzaad genoemd. Bekend van de fel geelgekleurde bloemetjes in koolzaadvelden. Je kunt ook zelf koolzaad kweken om thuis je eigen olie uit de zaden te halen.

Dit zijn de meest bekende broertjes en zusjes van de koolraap, die we in de moestuin kweken als bladgroente, koolsoort of knolgewas:

• Bomdong - Brassica rapa var. glabra
• Chinese kool - Brassica rapa subsp. pekinensis
• Choy sum - Brassica rapa subsp. parachinensis
• Knolraap - Brassica rapa subsp. rapa
• Komatsuna - Brassica rapa subsp. perviridis
• Koolraap - Brassica rapa subsp. napobrassica - (deze pagina)
• Mizuna - Brassica rapa var. nipposinica
• Paksoi - Brassica rapa subsp. chinensis
• Rapini - Brassica rapa var. ruvo
• Tatsoi - Brassica rapa subsp. narinosa

Koolraap zaaien of planten

Wanneer kan je koolraap zaaien?
Koolraap zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van april tot juni.
Wanneer kan je koolraap planten?
Koolraap planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van mei tot juli.

Je kunt koolraap -door de penwortel- moeilijk verspenen. Het beste zaai je koolraap dus altijd direct op de bestemde plek, in de vollegrond, en altijd pas na half mei. Zaai je eerder dan krijg je vaak een erg houterige en harde knol. Het is natuurlijk lekkerder als de koolraap iets zachter en niet houterig is.

Per vierkante meter kan je ongeveer 4 tot 7 koolraap planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 2 tot 4 koolraap planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Koolraap verzorging

Koolraap groeit uitstekend in de halfschaduw. Eigenlijk zou je het ook als wortelgewas kunnen kweken, maar het blijft een koolsoort met een grote behoefte aan een sterke bemesting. Koolraap is hierop geen uitzondering. Het kweken van koolraap vereist dezelfde voedzame bodem als vrijwel alle andere koolsoorten. Om die reden is het gebruikelijker om koolraap als een koolgewas te behandelen in de wisselteelt.

Koolraap is een tweejarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan 5℃.

Koolraap combinatieteelt en wisselteelt

Kool zetten we onder fijnmazig insectengaas, zodat vlinders er niet bij kunnen komen. Meer daarover bij het kopje ziektes en plagen. Insectengaas is bijna vereist te noemen. Onderschat het gebruik van insectengaas dus niet!

Koolraap
Voor het kweken van koolraap zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Koolraap is een wortel- of knolgewas. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een aardappelsoort of peulgewas volgens het wisselteelt schema.

Koolraap goede buren
Koolraap heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Koolraap slechte buren
Koolraap heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Koolraap water geven

Hoeveel water heeft een koolraap nodig? De koolraap staat graag op een goed vochtige bodem. Geef daarom zeker tijdens warme en droge zomermaanden extra water. Sla een waterbeurt over als de bodem nog vochtig voelt en voorkom overmatig water geven.

Koolraap grondsoorten

Welke grondsoort heeft koolraap nodig? Het beste groeit een koolraap, wat natuurlijk een ondergrondse knol is, in een losse en doorlaatbare bodem. Bovendien moet de bodem voor de teelt van koolraap ook zeer voedzaam zijn. Gebruik compost en strooi voor de aanplant koemestkorrels om de bodemstructuur te verbeteren.

pH

Koolraap tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Koolraap bemesten

Moet je koolraap bemesten? Ja, bemesten is nodig voor de teelt van koolraap. Als koolgewas is koolraap ook een grootverbruiker met een grote behoefte aan extra bemesting. Wees terughoudend met stikstof en geef vooral extra kalium en fosfor, voor het bevorderen van de wortelgroei en dus van de ontwikkeling van de knol.

Koolraap bloei en bestuiven

Wanneer bloeit koolraap? Koolraap bloeit doorgaans van mei tot augustus.

Moet je koolraap bestuiven? Nee, voor de gewone teelt is bestuiven niet nodig. Koolraap kweken voor de zaden vereist wel een goede bestuiving, maar ook wat geduld. Koolraap bloeit namelijk pas in het tweede jaar, maar heeft bovendien ook een vrij lange bloeitijd. Het duurt ook lang voor de zaden zijn opgedroogd.

Koolraap is een eenhuizige plant en zelfbestuivend, maar wel met behulp van bestuivende insecten zoals bijtjes en hommels. Je hoeft dus zelf niets aan de bestuiving te doen voor de zaadteelt van koolraap. Koolraap bloeit gedurende de hele zomer en heeft daarom ook geen last van een gebrek aan bestuivende insecten.

Koolraap kan in het late voorjaar tot de vroege zomer van het tweede levensjaar gaan bloeien, maar begint al eerder met het maken van bloeistengels (het doorschieten). Na de bloei kunnen de zaden in de herfst worden geplukt, dan zijn de zaden aan de plant opgedroogd.

Wanneer koolraap oogsten

Wanneer kan je koolraap oogsten? Doorgaans doe je dit van oktober tot januari.

Hoe oogst je koolraap? Koolraap kan je bij de grond aan het loof vastpakken en met een draaiende beweging uit de grond trekkken. Op dikkere grondsoorten kan het nodig zijn om de koolraap met een spitvork uit de grond te wippen. Doe dit dan wel voorzichtig en steek de vork ruim van de plant af.

Koolraap gebruiken

Koolraap is een supergezonde groente. Door koolraap te koken of te stoven komt de smaak het beste tot z'n recht. De smaak van koolraap is licht zoet en zacht. Door sommige wordt koolraap als vervanger voor aardappel gebruikt. Dit wordt dan vergeleken met een zoete aardappel.

Omdat de koolraap een ondersoort van koolzaad is, zou je in principe koolzaadolie kunnen persen uit de zaden. Dat is, mocht de koolraap tot bloei komen. De koolzaadplant is daar beter geschikt voor omdat deze uitbundiger bloeit en minder ruimte inneemt.

Mocht je olie willen persen uit de zaden van de koolraap: Je kunt daar een elektrische of hand-aangedreven oliepers voor gebruiken. De tweede is vaak erg betaalbaar. Na het persen moet de olie goed bezinken en wanneer deze niet meer troebel is, kan je het gebruiken.

Koolzaadolie heeft een hoog rookpunt en is dus uitstekend om mee te koken. Het rookpunt van meer dan 240°c maakt koolzaadolie zelfs heel veilig om mee te frituren.

Koolraap kiemgroenten

Net als vrijwel alle koolsoorten kan ook de koolraap als kiemgroente worden gegeten. Andere koolsoorten zijn gebruikelijker maar de koolraap is ook een erg gezonde kiemgroente. Koolraapkiemen kweek je simpelweg in een glazen pot met gaasdeksel of een kiemtoren. Dagelijks goed omspoelen en je hebt binnen één week al verse kiemgroenten.

Koolraap houdbaarheid

Koolraap is tot enkele weken te bewaren op een koele en donkere plek, bij maximaal 15°c of koeler. Je kunt de koolraap ook in de koelkast bewaren als het buiten de koeling warmer is. Dan blijft de koolraap tot zelfs drie weken houdbaar. Gesneden is de koolraap nog maar kort te bewaren. Meestal tot enkele dagen in de koeling en zeker niet langer.

Koolraap ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij de koolraap? De koolraap heeft als koolgewas met name in de zomer last van vlinders. Deze leggen eitjes op het blad, waaruit rupsen komen die de hele plant kaal kunnen vreten. Vaak wordt koolraap net als andere  koolsoorten onder een fijnmazig insectengaas gekweekt.

Ondergronds kan de koolraap ook worden aangetast door diverse soorten kevers en soms ook door slakken. De knollen worden door het bodemleven als lekkere maaltijd gezien. Een enkele keer wordt er een hap uit de knol genomen. De knol is dan nog steeds prima bruikbaar na het afspoelen en controleren.

De koolraap is ook vatbaar voor knolvoet. Dat is een ondergronds levende schimmel die met name koolgewassen, maar ook sommige andere planten aantasten bij de wortel. De meeste aantastingen door deze schimmel betekenen het einde voor de aangetaste plant. Voorkom knolvoet door wisselteelt toe te passen in de moestuin.