Framboos
Rubus idaeus, Rosaceae (rozenfamilie)

Framboos soorten

Framboos draagt de (Latijnse) wetenschappelijke naam Rubus idaeus en is een lid van de rozenfamilie, ook wel rosaceae.

De framboos is er in vroege, late en doordragende soorten die je -afhankelijk van het soort- vroeger of later in de zomer (of in de herfst) kunt oogsten. Er zijn dus ook herfstframbozen. Je kunt verschillende soorten planten om doorlopend te blijven oogsten.

Bovendien zijn frambozen er in verschillende kleuren, namelijk de rode en de gele framboos. Gele frambozen hebben evengoed de typische frambozensmaak die je gewend bent, maar smaken vele malen zoeter dan de rode variant.

Framboos zaaien of planten

Wanneer kan je framboos planten?
Framboos planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van februari tot april en van oktober tot december.

Wanneer kan je frambozen planten? Doorgaans is het voor- en najaar het beste moment om een framboos te planten. Bij het planten in het najaar krijgen ze niet altijd direct blaadjes, die komen in het voorjaar pas. De planten zien er dan misschien een beetje zielig uit, maar het komt altijd in orde.

Kan je frambozen ook zaaien? In principe kan je frambozen inderdaad ook zaaien. Helaas is dit best lastig en duurt het bovendien ook erg lang voor ze vruchten kunnen dragen. Een framboos moet ten minste drie (maar meestal zelfs vier) jaar oud zijn om vruchten te dragen. De zaden moet je voor het zaaien stratificeren, bijvoorbeeld in een vochtig zakje in de koelkast. Zaaien is dus mogelijk, maar niet heel gebruikelijk. De beste manier om frambozen te vermeerderen is door wortelstekken te nemen.

Hoe stek je een framboos? Je kunt de grond rondom je plant een beetje weggraven om de wortels bloot te leggen. Neem een stevige wortel en maak deze los van de moederplant. De wortel kan je vervolgens elders planten. Het is makkelijker om dit in het voorjaar te doen, want dan zie je vaak rondom de moederplant wat kleine scheuten uit de grond komen. Deze scheuten kan je uitgraven en elders planten.

Per vierkante meter kan je ongeveer 1 tot 2 framboos planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 2 framboos planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Framboos verzorgen

Hoe kweek je frambozen? Bij het kweken van frambozen zal je ze vrijwel altijd moeten opbinden, bijvoorbeeld langs een schutting of (beton)gaas, hekwerk, etc. om ze goed te laten groeien. Zou je ze niet opbinden dan groeien ze alle kanten uit. Frambozen staan het liefste op een plek in de volle zon of halfschaduw (want het blijft een bosplant).

Het is verstandig om het stuk grond waar de frambozen groeien af te schermen met worteldoek. Frambozen woekeren voornamelijk via de wortels. Ze komen dan vaak elders op waar je ze niet verwacht. Frambozen krijg je moeilijk weg. Je kunt de grote moederplant uitgraven maar ze keren toch regelmatig terug. Kies de plaats dus zorgvuldig uit.

Framboos is een meerjarige plant, wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -20℃.

Framboos water geven

Hoeveel water geef je een framboos? Frambozen staan graag op een licht vochtige grond die nooit helemaal opdroogt. Ook mag de framboos niet drijfnat komen te staan. Geef daarom regelmatig water als je merkt dat de bodem aan het opdrogen is. Sla een waterbeurt over als de bodem nog enigszins vochtig aanvoelt.

Framboos grondsoorten

Welke grondsoort voor frambozen? Ga je frambozen kweken, zet ze dan bij voorkeur niet op een te dikke grondsoort zoals kleigrond, de ontwikkeling van de wortels wordt afgeremd en je planten ontwikkelen zich minder goed. Kies in plaats hiervan liever een luchtige grondsoort.

Frambozen groeien het beste op een licht zure grondsoort. Een framboos stelt iets meer eisen dan een braam. Bij de teelt van frambozen zal je regelmatig compost toevoegen aan de bodem als deze niet luchtig genoeg is. Op kleigrond is het daarnaast zelfs nodig om veel brekerzand toe te voegen.

pH

Framboos tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Framboos bemesten

Moet je frambozen bemesten? Hoewel frambozen niet erg veel voeding nodig hebben, is het verstandig om toch regelmatig te bemesten. Geef dan een niet al te sterke meststof en vermijd te veel stikstof. Hierdoor krijg je veel blad, ten koste van de vruchtjes.

Een algemene meststof voor fruitbomen en (klein/zomer)fruit voldoet meestal. In tegenstelling tot wat je misschien bij bramen doet, kan je bij frambozen beter geen kalk strooien.

Framboos kweken op verschillende manieren

De framboos wordt vaak langs een (hoog) hekwerk opgebonden.

Framboos
Voor het kweken van framboos hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Framboos goede buren
Framboos kweken kan goed samen met komkommer, rucola, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Framboos slechte buren
Framboos kweken gaat liever niet samen met aardappel, aardbei, braam, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Framboos bloei en bestuiven

Wanneer bloeit framboos? Framboos bloeit doorgaans van mei tot oktober.

Moet je frambozen bestuiven? Om frambozen te kweken hoef je ze niet zelf te bestuiven, dit wordt door insecten (onder andere bijtjes en hommels) gedaan. Frambozen zijn hier voor een groot deel van afhankelijk. Wel zijn frambozen éénhuizig en zelfbestuivend.

Wanneer framboos oogsten

Wanneer kan je framboos oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot november.

Frambozen zijn zomervruchten, maar er zijn ook soorten die je in de herfst kunt oogsten. Vroege en late frambozen dus. Je kunt bij frambozen gewoon de rijpe vruchten plukken wanneer deze een diep rode kleur hebben. Laat de vrucht niet makkelijk los? Dan is deze nog niet rijp. Zelfs als deze wel al rood is is de smaak vaak minder, je kunt de vrucht dus beter nog even laten hangen tot deze wel makkelijk los laat.

Framboos gebruiken

Frambozen kunnen goed door een fruitsalade, door de yoghurt als ontbijt of direct van de plant worden gegeten. Het is ook lekker om eens jam te maken van frambozen! Dat is als je er nog wat over hebt natuurlijk, want ze zijn eigenlijk te lekker om ze te laten liggen.

Framboos houdbaarheid

Frambozen zijn niet lang houdbaar. Buiten de koeling net 1 of 2 dagen, in de koelkast tot maximaal een week, afhankelijk van hoe vers ze zijn. Je kunt frambozen -net als andere bessen- ook goed invriezen om ze tot een jaar lang te kunnen bewaren. Jam van frambozen blijft -mits vacuum getrokken in een pot- ongeopend tot een jaar houdbaar.

Framboos snoeien

Wanneer kan je framboos snoeien? Doorgaans doe je dit van februari tot maart en van september tot november.

Vroeg in het jaar snoei je de framboos terug. Kies jonge takken uit die mogen blijven, en snoei oude takken weg. Het beste is om takken waar vorig jaar vruchten aan hebben gezeten (of afgelopen jaar als je in het najaar snoeit), weg te snoeien. De jonge scheuten zijn de vruchtdragende takken van de volgende oogst.

Is het niet gelukt om in het vroege voorjaar te snoeien, of ben je dit vergeten? Geen probleem, alleen kun je dan het beste pas weer snoeien in het najaar. Takken die je gedurende het groeiseizoen wegsnoeit bevatten mogelijk beginsels van bloemen, waardoor je dus eigenlijk de oogst van het jaar wegsnoeit. Snoei je toch gedurende de rest van het jaar? Snoei dan alléén om zieke of dode takken te verwijderen.

Framboos ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij frambozen? Met name de groene schildwants komt geregeld voor tussen de frambozenstruiken. Ze richten niet al te veel schade aan, maar ze nemen ook wel eens hapjes uit frambozen. Ook andere diertjes lusten de vruchten graag. Het beste kan je de struiken luchtig en gespreid opbinden om zo min mogelijk schuilplekjes te bieden voor insecten. Helemaal voorkomen doe je het echter nooit.