Standplaats

De plaats waar een plant staat is bepalend voor de groei. Sommige planten hebben meer licht nodig terwijl anderen grote hoeveelheden licht niet zo goed kunnen verdragen. Na verloop van tijd krijg je daar een gevoel voor, je leert je tuin kennen en kan precies de plekjes aanwijzen waar veel en waar weinig zon komt gedurende de dag. De ervaring leert je welke planten het op welke plek goed doen. Wanneer je net een nieuw stuk grond hebt, zoals een volkstuin die je binnenkort mag gaan gebruiken, dan is dat het eerste jaar altijd even om ervaring op te doen. Er zijn in theorie vier verschillende standplaatsen, maar in de praktijk zullen deze elkaar natuurlijk al snel overlappen. Je kunt zelf het beste beoordelen met welke standplaats je te maken hebt.

Volle zon

De volle zon is een geschikte standplaats voor planten die veel licht en warmte nodig hebben. In de winter (mits de zon schijnt) is er relatief veel licht en in de zomer wordt het er warm. Een kweekkas kan beter in de volle zon staan omdat je altijd schaduw kunt creëren, maar niet meer zonlicht. De grond, vooral in potten en bakken, droogt sneller uit in de volle zon. De meeste vruchten rijpen sneller en worden smaakvoller wanneer er meer zonlicht op schijnt, maar kijk uit voor zonnebrand bij vruchten zoals de paprika.

Halfschaduw

De halfschaduw is een geschikte plek voor planten die tijdens hete zomers moeite krijgen met het warme weer. In de halfschaduw, zeker als het "schaduw" gedeelte aan het einde van de middag is, kunnen planten profiteren van voldoende zonlicht zonder de hele dag in de brandende zon te staan. Planten die je in de wintermaanden kunt kweken, kunnen in de halfschaduw staan als zij niet veel zonlicht nodig hebben. In de winter komt er uiteraard veel minder zonlicht dan in de zomer, ook al is het de zelfde plek. De halfschaduw heeft de voordelen van de volle zon en de schaduw op één plek.

Schaduwrijk

De schaduwrijke standplaats is een plaats waar overwegend meer schaduw komt dan zonlicht. De plek is ideaal voor planten die maar weinig zonlicht nodig hebben, zoals bieslook of rabarber. Er zijn niet veel planten die op schaduwrijke plekken goed zullen groeien, maar de juiste planten doen het hier natuurlijk beter dan in de volle zon. Schaduwrijke plekken hebben meer last van slakken en insectenvraat, omdat de diertjes zich schuilhouden op plekken waar minder zonlicht komt. Overweeg indien mogelijk om op schaduwrijke plekken alléén in verhoogde bakken te werken of houd de plek nauwlettend in de gaten.

Schaduw

De schaduw is eigenlijk voor de meeste moestuingewassen niet geschikt. Sommige planten die weinig zonlicht nodig hebben zou je er kunnen proberen te kweken. De schaduw is vooral een uitstekende plek voor bosplanten, maar in principe hebben alle planten op z'n minst een beetje zonlicht nodig. Kiemgroenten kan je overigens goed op schaduwrijke plekken kweken, zelfs binnenshuis in een donkere ruimte. Je hoeft immers enkel de zaadjes te laten ontkiemen, daarna kan je de kiemgroenten direct gebruiken in de keuken.

Standplaats algemeen

De grondsoort maakt eigenlijk ook deel uit van de standplaats, net als de hoeveelheid regen die er valt en het klimaat waarin je de plant kweekt. In de kweekkas kan dus ook een standplaats zijn. Onze handige zaaikalender laat per plant zien wat de ideale standplaats is, rekening houdend met de hoeveelheid licht en water, de grondsoort, de plantafstand en nog veel meer factoren. Je kunt planten filteren op standplaats en zo bijvoorbeeld alléén planten bekijken die je in de kweekkas kunt kweken. De standplaats is dus een breed begrip maar al met al erg belangrijk voor de plant. Alle omgevingsfactoren spelen een rol in de groei en gezondheid van de plant. Één van de omgevingsfactoren die niet zo vaak wordt genoemd is de luchtvochtigheid, maar deze kan ook zeker belangrijk zijn. Zo plakt stuifmeel bijvoorbeeld vast bij vochtig weer, waardoor de planten moeite hebben zichzelf of elkaar te bestuiven. Het kan dus zijn dat je je afvraagt waarom een bepaalde teelt nog nooit is gelukt, en dan kan de luchtvochtigheid het simpele antwoord zijn op de vraag.