Rucola
Eruca sativa

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Als plant neemt een slaboon heel erg weinig ruimte in, zeker als je een stamslaboon hebt. De stamslaboon blijft laag, wordt ongeveer 40 centimeter lang en klimt niet omhoog. De stokslaboon klimt wel en kan tot zelfs meer dan 2 meter hoog groeien (maar is eigenlijk zelfs langer). De stokslaboon wikkelt zich om een lange stok of om een (dik) touw heen. Van de stamslaboon heb je misschien een vierkante meter aan planten nodig voor een leuke opbrengst. Voor de stokslaboon heb je minder ruimte nodig. Omdat deze in de hoogte groeit en erg lang kan worden, haal je vaak meer opbrengst uit minder ruimte.

De slaboon heeft veel warmte en zonlicht nodig. Er wordt daarom wel eens gezegd "een slaboon mag mij niet zien". Dit zinnetje wordt gebruikt om het makkelijk te onthouden, maar eigenlijk schrijf je "mei" in plaats van "mij". De slaboon mag de maand mei niet zien. Dit is een handig ezelsbruggetje om te onthouden dat slabonen warmte nodig hebben, ze mogen niet vóór half mei buiten staan. Natuurlijk kan je slabonen wel al iets eerder binnen voorzaaien om deze later buiten te planten. Kies voor het planten, zoals gezegd, een warme en zonnige plek uit.

Wat leuk is aan slabonen is dat deze aardig snel kunnen groeien, snel beginnen met bloeien en je er dus binnenkort al van kunt oogsten. De tijd gaat hier sneller dan je denkt. Boontjes kunnen tevens erg productief zijn, zeker als ze op de juiste plek staan. Hierdoor kan je soms veel meer oogsten dan je eigenlijk op kunt. Dat vind ik eigenlijk nog wel het leukste, om de verse oogst met familie, vrienden of buren te kunnen delen.

Wees bij roodlof waaksaam voor doorschieten. De planten staan graag licht vochtig (niet nat), net als de meeste bladgewassen. Dat is dan ook meteen het ideale vak voor roodlof (bladgewassen) omdat deze hier de juiste voeding krijgt.

Boerenkool is een koolsoort en kan aardig groot worden. Hoewel de grootte doorgaans kleiner is dan bijvoorbeeld bloemkool of broccoli, is het toch aan te raden flink wat ruimte te reserveren voor de teelt van boerenkool. Zoals het gezegde dat iets "groeit als kool" al beweert, groeit ook boerenkool aardig snel. Zet je boerenkool op een plekje in de halfschaduw dan groeit deze het beste. Dit is vooral belangrijk als je de teelt, zoals gebruikelijk bij boerenkool, iets later in het jaar laat plaatsvinden. Je zal gedurende (de tweede helft van) de zomer te maken krijgen met warmte en mogelijk een hittegolf. In de volle zon zal het voor boerenkool aardig heet worden.

Boerenkool smaakt op z'n best als er een nacht (of meerdere) stevige vorst overheen is geweest. Dit is een hele goede reden om de teelt van boerenkool iets later in het jaar te starten. Wanneer aan het einde van het jaar, het begin van de winter, een stevige vorst over de boerenkool is gegaan dan smaakt deze vaak nog net iets beter. Dit is trouwens ook het geval bij palmkool en bij spruitkool, waar spruitjes vandaan komen.

Citroenmelisse kan zo'n 70 centimeter hoog worden. Dat is een beetje afhankelijk van de plek waar het plantje staat, want op kleigrond zal de plant minder hard groeien omdat de wortels zich niet zo snel kunnen ontwikkelen in de vaste brokken. Over het algemeen wordt citroenmelisse vooral erg breed, waardoor je het plantje het beste wat ruimte gunt als je het in de volle grond zet. Dit laatste, in de volle grond, is anderzijds ook niet echt aan te raden omdat citroenmelisse zo erg kan woekeren. Zo wel in de volle zon als in de halfschaduw staat citroenmelisse op een fijne plek. De plant is winterhard en komt al heel vroeg in het voorjaar weer boven de grond kijken. Dat ziet er dan ongeveer zo uit (foto hieronder) als je de struik vóór de winter hebt weggesnoeid.

Raapstelen groeien ook prima op een plek in de halfschaduw, hoewel de volle zon ook volstaat, al levert de volle zon natuurlijk het gevaar van uitdroging en hitte in de zomer op. Beter in de halfschaduw dus, en met voldoende water.

Paprika's zijn leuke plantjes om te kweken. Vooral omdat je ze in iedere tuin, op ieder balkon of dakterras en elk ander plekje kunt kweken. Zo lang daar maar een flinke hoeveelheid zonlicht en warmte krijgen, doen ze het er vast erg goed. Paprika's zijn uitstekende planten voor in (dan wel ruime) potten en bakken en de planten kunnen, afhankelijk van het soort, erg groot worden. Ze maken meestal niet veel blad maar wel grote stengels.



Paprika's en bestuiving, dat is nog wel even een dingetje. Paprika's zal je zeker moeten bestuiven. Insecten en de wind doen veel voor je, maar niet alles. Net als bij tomaten kan je paprika's voorzichtig tegen de stam tikken met een stokje, of de plant voorzichtig schudden. Paprika's zijn zelfbestuivend, maar hebben wel hulp nodig van de wind. Zeker als je de planten in een kas kweekt (wat sterk is aan te raden, maar geen vereiste is), is het nodig om de bestuiving zelf in handen te nemen. Normaalgesproken schud de wind de planten heen en weer, in de kas zal jij dat even moeten doen. Bloemen die niet (goed) zijn bestoven, vallen van de plant af en worden zo teruggegeven aan de natuur.

Aubergine is niet de makkelijkste plant om te telen. De plant groeit in een kas het beste, buiten in de zon heb je minder kans op een goede oogst omdat de zomers vaak niet zo geschikt zijn. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het buiten niet kan, het vraagt gewoon iets meer aandacht. Nadat je de plantjes in de vensterbank hebt opgekweekt, wat bij de juiste temperatuur nog best makkelijk gaat, zet je ze na half mei in de kas waar ze verder kunnen groeien. Pas bij de bloei ontstaan vaak grote problemen, omdat de bloemen soms daarna gewoon van de plant vallen. Meestal is dit het gevolg van een te hoge luchtvochtigheid, wat normaal is in een kweekkas en soms ook tijdens een vochtige zomer. Het stuifmeel blijft dan plakken en "stuift" niet echt, waardoor de bestuiving niet vanzelf gaat. Het beste kan je aubergine dus een handje helpen, door deze met een wattenstaafje of een kwast te bestuiven. Dan weet je in ieder geval (bijna) zeker dat het goed gaat. Bij geen of een slechte bestuiving vallen de bloemen af en maakt de plant geen vruchten.



Zorg dat je met het kwastje of wattenstaafje langs het gele deel van de bloem gaat, en daarna langs het kleine groene puntje in het midden. Wees extra voorzichtig en zorg dat er niets afbreekt of -valt. Als de bestuiving is gelukt blijft de bloem zitten. Een korte tijd daarna zie je het eerste kleine vruchtje al zitten zoals op de foto hierboven. Deze begint al direct bij de kleur die de aubergine hoort te hebben. De vrucht heeft wel enige tijd nodig om te groeien vanaf dat moment. Het exacte moment waarop je kunt oogsten lees je onder het kopje "oogsten".

Aubergines hebben verder veel warmte nodig, waardoor de kweekkas de beste keuze is om aubergines te planten. De plant kan prima in een pot worden gekweekt, maar zorg dan wel voor een ruime pot. Een aubergine wordt ongeveer net zo groot als een paprika en kan in een zelfde formaat pot staan. Bij warm en zonnig weer groeien de planten uiteraard het beste, maar zorg tevens voor een klein beetje bescherming op de plek waar ze staan. Harde wind is slecht voor de planten, evenals veel regen of water.

Kurkuma groeit op vergelijkbare wijze als gember, je plant een wortel en deze groeit verder in de grond. Omdat kurkuma een tropische plant is kan je deze het beste op een warme en lichte (maar toch enigszins beschutte) plaats zetten. Kurkuma kan in een kweekkas worden gekweekt, maar ook buiten als je het geluk van een goede zomer hebt. Een kennis van mij kweekt kurkuma in de vensterbank, al jaren, en dat gaat opvallend goed!

Rucola is een heel klein plantje, waarvan je er gelukkig heel veel dicht op elkaar kunt zetten. Rucola is daarom ook uitstekend voor in alle potten en bakken en het past overal tussen. Op het balkon, in de achtertuin, op het dakterras, waar je maar wilt. De plantjes kunnen de volle zon in een hete zomer absoluut niet verdragen. In het voorjaar en najaar kan je rucola wel voorzichtig op een plekje in de volle zon of in de halfschaduw zetten, maar zet rucola in de hete zomer zeker op een schaduwrijk plekje. Hiermee voorkom je dat de plantjes doorschieten (vroegtijdig gaan bloeien). Eigenlijk is rucola een koolsoort, maar je kweekt het plantje toch als bladgewas want deze hebben de zelfde behoeften.

Prei is familie van de look, van uien en knoflook dus. De plant wordt over het algemeen wel wat groter. Heb je liever een kleine prei? Kijk dan vooral ook eens naar de stengelui, dat is een soort kleine prei. Toch neemt prei niet zo veel ruimte in als je zou denken, zoals de plantafstand die wordt genoemd bovenin deze pagina laat zien. Eigenlijk is prei tweejarig, in het tweede jaar bloeit de plant, maar soms schiet prei ook al door in het eerste jaar. Dat heeft dan te maken met het ras dat je kweekt. Er zijn rassen die sneller of juist minder snel doorschieten, en hierdoor geschikt zijn voor de zomer, herfst of zelfs winter. Kies vooral het juiste ras uit dat bij de juiste periode past, de periode waarin je prei wilt kweken.

Citroengras komt uit tropische streken. Dat betekend dat sereh, zoals de plant ook wel wordt genoemd, veel warmte nodig heeft. Ook heeft citroengras veel licht nodig en de ideale standplaats is dus echt in de volle zon. Je kunt de plant in een pot kweken en buiten zetten vanaf half mei, maar het kan ook in de volle grond in een kas. In tropische streken wordt de plant tot wel anderhalve meter hoog, maar hier zal de plant niet zo groot worden. Het tropische plantje staat graag een beetje beschut, beschermd tegen de wind. In de kas zou deze het dus uitstekend kunnen doen.

Citroengras of sereh is beslist niet winterhard, maar bij de teelt in potten of bakken kan je de pot of bak in de winter binnen zetten. In de kas wil het soms ook lukken om sereh te overwinteren, als je de plant extra in bescherming neemt. Als je citroengras in de volle grond zet in een kas, bedenk je dan goed dat de plant hier nog jaren kan blijven staan (mits deze de winters overleefd). Citroengras blijft toch een vaste plant.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Spoel de kiemgroenten twee maal per dag goed schoon en laat deze vervolgens goed uitlekken. Doe je dat niet, dan kunnen ze gaan schimmelen en rotten. Je merkt dat als de kiemgroenten heel vies gaan ruiken. Het kweken van kiemgroenten is hierdoor niet altijd even makkelijk. Te veel vocht en ze gaan rotten, te weinig vocht en ze drogen uit. Vooral het regelmatig goed spoelen van de kiemgroenten is erg belangrijk.

Rozemarijn is een plant die je erg klein kunt houden, bijvoorbeeld in een pot, maar die op de juiste plek tevens ontzettend groot kan worden. Die juiste plek is zeker in de volle zon, waar het ook aardig warm kan worden. Rozemarijn komt namelijk uit mediterrane streken, warme en zonnige streken dus. Hoewel rozemarijn eigenlijk maar matig winterhard is, heeft de plant hier al eens zeer strenge vorst (-13 graden celcius) overleefd. Of dat bij uitzondering is durf ik niet te zeggen, maar ik denk dat de plant best wel wat kan hebben. Deze staat hier in de volle grond.

De wortel is, hoe kan het ook anders, een wortel gewas. Je kweekt deze dus samen met onder andere schorseneren, radijsjes of rode bieten en andere wortelgewassen. Dat is als je wisselteelt toepast, en dat is sterk aan te raden. Wortelgewassen hebben namelijk vrijwel allemaal de zelfde behoeften en dat maakt ook het geven van voeding makkelijker. Worteltjes staan erg goed op een plek in de halfschaduw of zelfs op plekken met vrij veel schaduw. Dat maakt de wortel een makkelijk plantje omdat je deze bijna overal wel kunt kweken als elders geen ruimte meer is.

De appel is winterhard en sommige soorten kunnen ook nog goed in pot staan. In de volle grond kan een appelboom aardig groot worden, maar in vergelijking tot veel andere bomen blijft de appel relatief klein. Voor het goed afrijpen van de vruchten zet je de appel het in de volle zon, maar ook in de halfschaduw zal de appel het best aardig doen.

Let bij vroege appelrassen goed op, de bloesem verschijnt al vroeg in het jaar en kan hierdoor te maken krijgen met vorst. Bij een appelboom in pot kan je deze makkelijk even een nachtje in de garage zetten, maar bij een appel in de volle grond wordt het lastiger. De bloesem kan door de vorst beschadigen, wat één van de oorzaken is van weinig appels.

Het volgende geldt voor appelbomen die je in de volle grond zet, maar misschien nog veel meer voor appelboompjes in een pot. Beperk de vegetatie rondom de stam tot het minimum. Gras en andere planten nemen vocht weg van de appelboom, wat natuurlijk ten koste gaat van de groei en gezondheid van de appelboom zelf. Vooral in een pot is iedere druppel hard nodig, gezien de grond in potten nog veel sneller uitdroogt.



Let goed op! Heb je een appelras dat vroeg bloeit? Vóór half mei (ijsheiligen) is er nog steeds kans op vorst. Met name in maart en april, wanneer zeer vroege rassen gaan bloeien, is er nog volop kans op vorst aanwezig. De bloesem van je appelboom kan hierdoor stuk vriezen. Dat is een van de meest voorkomende oorzaken van een appelboom die geen appels geeft dit jaar. De boom zal wel bloeien, maar het stuifmeel is niet langer vruchtbaar. Je kunt dit trouwens heel goed voorkomen door het weer in de gaten te houden. Met een plastic zak of noppenfolie over het boompje wil het meestal wel lukken, maar het volgende klinkt wel heel gek (maar werkt juist erg goed). Door je appelboom te besproeien met water vlak voor het gaat vriezen, creëer je het effect van een isolerende "iglo" rondom de knoppen. Als de knoppen open staan werkt dit averechts.

De moerbei staat graag een klein beetje beschut en het liefste in de volle zon. Hoewel de moerbei het liefst de hele dag zon heeft (dit is beter voor het rijpen van de vruchten) tollereert deze ook de halfschaduw. Een plekje uit de wind heeft altijd de voorkeur, ook als dat betekend dat je de boom of struik dan in de halfschaduw moet planten.

Waar plant je een aalbes? Welke standplaats heeft een aalbes nodig? Op een plekje in de halfschaduw doet een aalbes het erg goed, maar je kunt deze overheerlijke bessenstruik ook in de volle zon planten. Bij meer zonlicht worden de bessen vaak iets groter en rijpen ze sneller.

De kiwi komt uit het verre oosten en groeit het beste in een overwegend tropisch klimaat. Het is eigenlijk een slingerplant. De meeste kiwi rassen bij kwekers vandaan zijn matig winterhard. Dat betekend dat zij de vorst kunnen overleven, maar dat je ze bij strenge vorst het beste een beetje in bescherming neemt. Ook kan je de kiwi in een pot houden, maar kies dan wel een zeer grote potmaat en stel de bodem zorgvuldig samen. Het kweken van een kiwi lukt het beste als er geen concurrentie is. Dat betekend dat er geen andere planten onder groeien die vocht en voeding wegnemen. De grond onder de kiwi houd je dus het liefste kaal.

De kiwi kan aardig weelderig groeien. In gebieden waar deze oorspronkelijk vandaan komt groeien kiwi's vaak als onkruid, slingerend tussen andere planten door als een soort liaan. In de tuin, zelfs in ons klimaat, kan een kiwi de gevel van een woning volledig overgroeien. De plant kan in tropische gebieden goed in de schaduw van andere planten groeien, maar voor de teelt van de vruchten kan je de kiwi hier beter in de volle zon zetten. Dit is beter voor het rijpen van de vruchten.

Omdat een kiwi een slingerplant is, heeft deze iets nodig om langs te kunnen slingeren. Echt een klimplant is het niet, hij maakt geen hechtrankjes of zuignapjes. De takken slingeren zich over bestaand materiaal heen en blijven zo liggen. Wil je de kiwi ergens langs laten klimmen? Dan heeft deze mogelijk wat hulp nodig. Leid de kiwi een beetje, dan zoekt deze zelf de weg verder. Kies bij voorkeur wel iets stevigs. Na enige tijd zullen slingerende uitlopers verhouten, wat de nodige schade aan kan brengen als je de kiwi enkel langs een dunne rozenboog leid. Kies dus vooral iets stevigs uit als plantensteun, zoals een stevige pergola van houten balken en tuinpalen.

Gedurende de groei zal de hoofdtak van de kiwi, waar alle zijscheuten aan groeien, zich verder en verder ontwikkelen. Het is daarbij van belang dat je deze hoofdtak de nodige ondersteuning geeft. Leid de hoofdtak langs een paal, pergola of waar je de kiwi langs wilt laten groeien, en bind deze hierlangs op. De hoofdtak is het hoofd-groeipunt van de plant. Deze snoei je daarom niet terug.

Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis. De temperatuur moet altijd boven de 18 graden (kamertemperatuur) blijven en de 15 meter zal deze zeer waarschijnlijk niet halen. Commercieel is de teelt van vanille niet rendabel genoeg, maar voor de hobbyist is het natuurlijk een schitterende uitdaging. En dit laatste, een uitdaging, dat is het zeker! Niet omdat de algemene verzorging van de plant erg ingewikkeld is, maar vooral omdat je de juiste omgeving moet creëren en behouden om de plant te laten groeien, bloeien èn vruchten te laten maken.

Vanille is een klimmende plant die dus vanzelfsprekend ondersteuning nodig heeft. Het beste werkt het om een houten hekwerk te gebruiken, al wordt dit voor de meeste mensen lastig omdat zij geen verwarmde kweekkas of serre hebben waar de temperatuur hoog genoeg blijft. Bij de teelt in potten kan je zelf een houten ondersteuning maken voor je vanille orchidee. Dit is nodig om te zorgen dat de plant zich goed kan ontwikkelen. Laten kruipen is niet verstandig en maakt de verzorging onnodig moeilijk, en eventuele bloemen kwetsbaarder.

Naast het kiezen van de juiste bodem en voeding (zie de kopjes bodem en bemesting), is het ontzettend belangrijk om je plant niet te veel water te geven. Hier kunnen orchideeën, en dus ook de vanille orchidee, heel slecht tegen. Geef dus steeds een beetje water. Wat wel goed kan helpen en wat de plant erg prettig zal vinden, is het besproeien van de plant met een fijne nevel. Hiermee geef je het idee van een hoge luchtvochtigheid, wat erg gunstig is voor de plant die luchtwortels maakt om vocht uit de lucht te halen. Dit heeft alles te maken met de tropische afkomst van de vanille orchidee.

Bloeien zal de plant op de eerste plaats niet zo snel doen, maar met de juiste verzorging verhoog je de kans op bloeien enorm. Als eerste moet de plant ten minste 2 of 3 jaar oud zijn voor deze kan gaan bloeien. Als het dan zo ver is, zal je de plant zelf moeten bestuiven om kans te maken op een (vaak kleine) oogst. Ik zeg daarbij ook nadrukkelijk "kans op bloeien" en "kans op een oogst" omdat deze uitdaging niet te onderschatten is. De plant doet dit nu eenmaal niet zo snel in een vreemde omgeving. Om de bloemen te bestuiven moet je het bloemvlies doorbreken met een scherp voorwerp. Doe dit heel voorzichtig! Vervolgens druk je de mannelijke pollen en de vrouwelijke stempels tegen elkaar.

Let bij het bestuiven goed op de timing. Dit is erg belangrijk, want als de plant bloeit dan is dit maar heel kort. Bovendien bloeit de plant eigenlijk alleen maar in de ochtenden. Dit kan al vanaf een uur of 6 in de ochtend gebeuren, maar in de middag zijn de bloemen al lang en breed verwelkt. Zoals je begrijpt zal je er dus heel snel bij moeten zijn en moet je de plant in de gaten houden als je het vermoeden krijgt dat deze wel eens kan gaan bloeien. Wees daarom alert. Zonder de bloemen te bestuiven vallen ze af en kan je geen vanille oogsten.

Het is misschien leuk om te weten dat de vanille orchidee niet alleen klimt langs andere bomen en planten, maar ook in sommige gevallen zelfs volledig het contact met de grond kwijtraakt. Wanneer de luchtwortels voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen heeft de plant de wortels in de grond niet langer nodig. Deze leeft in zo'n geval volledig op mineralen en vocht uit de lucht.

Sjalotten zet je het liefste op een zonnige plek, maar ook de halfschaduw voldoet aan de eisen. Sjalotjes zijn winterhard en kan je zelfs in de winter planten als je ze voor het loof kweekt. Voor de bolletjes beperk je je het beste tot het vroege voorjaar met het planten, en oogst je in de (late) zomer.

Rogge als groenbemester heeft niet zo veel aandacht nodig. Het groeit, en aan het einde van de groei werk je de rogge (liefst vóór de korrels ontstaan, in het voorjaar) onder in de bodem. Hiermee verbeter je de bodem voor de daarop volgende teelt. Voor de reguliere teelt om rogge(meel) van te oogsten, is iets meer verzorging nodig.