Spitskool
Brassica oleracea var. capitata alba conica, Brassicaceae (kruisbloemenfamilie)

Spitskool soorten

Spitskool draagt de (Latijnse) wetenschappelijke naam Brassica oleracea var. capitata alba conica en is een lid van de kruisbloemenfamilie, ook wel brassicaceae.

Welke soorten spitskool zijn er? Spitskool is een ondersoort van witte kool. De plant groeit exact hetzelfde op één verschil na: Je krijgt een kegelvormige kool in plaats van een ronde. Eigenlijk is er ook nog een tweede verschil, spitskool is iets losser en minder compact.

Spitskool is hetzelfde te gebruiken als witte kool. Uiteindelijk is het een koolgewas en familie van alle kruisbloemigen. Hieronder vallen ook bloemkool en boerenkool. Spitskool is de enige kool die een kegelvormige kop maakt. Alle andere kolen maken ronde koppen en Chinese kool maakt een rechtopstaande kop zonder spits uiteinde.

Spitskool is een sluitkool, net als een aantal andere koolsoorten. Dit zijn de sluitkolen die we in de moestuin kweken:

• Rode kool - Brassica oleracea var. capitata rubra
  Dit zijn alle sluitkolen die rood, paarsrood of blauwrood van kleur zijn. Een prachtige kool om te zien. Deze is sterk vergelijkbaar met de witte kool, behalve dat de kleur anders is.
• Savooiekool - Brassica oleracea var. capitata sabauda
  Dit zijn alle sluitkolen met gebobbelde blaadjes. Savooiekool wordt ook groene kool genoemd, maar in principe zijn dit alle sluitkolen behalve de rode. Savooiekool is een echte oerkool. Het is namelijk een van de oudste sluitkolen die er zijn.
• Witte kool - Brassica oleracea var. capitata alba
  Dit zijn alle sluitkolen met gladde blaadjes, behalve natuurlijk rode kool welke een soort op zichzelf is. De blaadjes van witte kool zijn groen van kleur, zoals de meeste sluitkolen dat zijn.
  
  
• Spitskool
  Dit soort staat even apart. Spitskolen zijn puntige kolen, maar de spitskool is niet echt een eigen soort. Spitskoolrassen met gebobbelde blaadjes vallen onder de savooiekolen en zijn dus ondersoorten Brassica oleracea var. capitata sabauda (savooiekool). Rassen met gladde blaadjes vallen onder de witte kolen en zijn dus ondersoorten Brassica oleracea var. capitata alba (witte kool).

Spitskool zaaien of planten

Wanneer kan je spitskool zaaien?
Spitskool zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot april. Spitskool zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot maart en van september tot oktober.
Wanneer kan je spitskool planten?
Spitskool planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot juni.

Hoe zaai je spitskool? Spitskool kan je direct in de vollegrond zaaien. Ook kan je spitskool voorzaaien in kweekpotjes, bijvoorbeeld voor de weeuwenteelt of als je extra vroeg wilt zaaien. In de vensterbank bij kamertemperatuur ontkiemt spitskool vrij snel.

Per vierkante meter kan je ongeveer 1 tot 2 spitskool planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 2 spitskool planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Spitskool verzorgen

Hoe kweek je spitskool? Spitskool is een ondersoort van witte kool. Je kunt spitskool dus op exact dezelfde manier opkweken. Hooguit wordt spitskool als plant wel iets kleiner dan witte kool. Deze plant heeft dus iets minder ruimte nodig. Spitskool staat goed in de halfschaduw en groeit ook iets sneller dan witte kool.

Spitskool is een , wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -5℃.

Spitskool water geven

Hoeveel water heeft spitskool nodig? Spitskool staat graag op een licht tot matig vochtige grond. Zo lang de bodem niet drijfnat raakt mag je veel water geven. Is de bodem nog erg vochtig, sla dan een waterbeurt over. Laat de grond in ieder geval niet volledig opdrogen.

Spitskool grondsoorten

Welke grond heeft spitskool nodig? Spitskool kan best wat hebben. Het is een koolgewas en dus een stevige groeier. Je kunt spitskool dan ook goed op kleigrond kweken, wat een voedzame grond kan zijn. Een voedzame grond is vereist. Vul eventueel aan met compost.

pH

Spitskool tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Spitskool bemesten

Moet je spitskool bemesten? Ja, spitskool heeft net als witte kool (en vrijwel alle koolsoorten) veel voeding nodig. Spitskool geef je het liefst een meststof met meer fosfor. Het te oogsten deel is namelijk één grote knop. Fosfor bevordert de aanmaak van- en versterkt knoppen bij planten.

Spitskool kweken op verschillende manieren

Kool zetten we onder fijnmazig insectengaas, zodat vlinders er niet bij kunnen komen. Meer daarover bij het kopje ziektes en plagen. Insectengaas is bijna vereist te noemen. Onderschat het gebruik van insectengaas dus niet!

Van de combinatieteelt valt de goede combinatie met uien het meeste op. Eigenlijk alle uiensoorten maar vooral de ui zelf, zijn niet bepaald geliefd bij het koolwitje. Door een koolsoort samen met uien te kweken, houd je het koolwitje op afstand. Het verkleint dus de kans op vraat door de rupsjes, uit eitjes van het koolwitje. Een insectengaas is nog steeds aan te raden maar met deze combinatie zou je het zonder kunnen proberen.

Het genoemde over uiensoorten, geldt trouwens ook voor tijm en oost-indische kers of klimkers.

Spitskool
Voor het kweken van spitskool zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Spitskool is een koolgewas. De ideale voorteelt is een peulgewas en de ideale nateelt is een bladgewas volgens het wisselteelt schema.

Spitskool goede buren
Spitskool kweken kan goed samen met aardappel, andijvie, biet, bladselderij, bleekselderij, citroenmelisse, doperwt kamille, kapucijners, knolselderij, linzen, munt, peul pronkboon, slaboon, wortel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Spitskool slechte buren
Spitskool kweken gaat liever niet samen met aardbei, aardpeer, spinazie, tuinboon, zonnebloem, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Spitskool bloei en bestuiven

Wanneer bloeit spitskool? Spitskool bloeit doorgaans van mei tot juli.

Moet je witte kool bestuiven? Nee, voor de teelt is bloeien zelfs ongewenst. De grote oogstbare kool barst dan open. Gelukkig is spitskool een tweejarige plant en bloeit deze bijna altijd pas in het tweede jaar. Voor de zaadteelt wacht je tot spitskool bloeit.

Spitskool bloeit pas in het tweede jaar. De bloemen zijn tweeslachtig en spitskool is dus eigenlijk zelfbestuivend. Wel draagt kruisbestuiving bij aan het maken van meer vruchtbare zaden. Het beste zet je dus meerdere spitskool planten bij elkaar.

Wanneer spitskool oogsten

Wanneer kan je spitskool oogsten? Doorgaans doe je dit van augustus tot december.

Over dit filmpje: Kijk en voel of de kool groot en stevig genoeg is. Snijd het buitenste blad af zodat je de steel van de plant ziet. Snijd de plant daar bij de grond af. Verwijder de buitenste en misschien aangevreten bladeren. Snijd de kool onderen mooi stomp af en je bent klaar!

Spitskool oogsten we niet te vroeg maar zeker ook niet te laat. Later zal de kool openbarsten. Dan is de kool alleen nog eetbaar als je deze echt direct gebruikt. Te vroeg geoogste spitskool is nog erg klein en bestaat vooral uit de bladeren die er omheen zitten. De spitskool is dan nog erg klein maar lijkt groter door het blad eromheen. Daarom kijk en voel je altijd eerst.

Tegen de tijd dat we spitskool oogsten, snijden we altijd wat blad rondom de kool weg. Zo kunnen we zien waar we deze moeten afsnijden. Met al dat grote blad eromheen is dat lastig te bepalen dus dat moet eerst weg. Daarna kan je vrij duidelijk de stengel zien waaruit de plant is gaan groeien. Deze snijd je dicht bij de grond af. Zo kan je de kool verder verwerken.

Net als bij alle sluitkolen (witte kool, rode kool, etc.) is het buitenste blad meestal wat vies en aangetast door slakken. Schrik niet als je kleine slakjes ziet tussen de buitenste bladeren. Eigenlijk ontkom je daar niet aan. Zeker niet tijdens een vochtige zomer. Meestal zitten ze wel tussen de buitenste bladeren. Die haal je weg en de kool van binnen blijft onaangetast.

De buitenste bladeren verwijder je dus liever eerst met de hand. Daarna kan je vanaf de afgesneden stengel aan de onderkant, steeds iets dichter bij de spitskool snijden. Zo snijd je naar de spitskool toe, tot je een recht stompje hebt aan de onderzijde. Als al het vieze en aangetaste buitenste blad is verwijderd is de spitskool bijna klaar. Nog even de laatste dingetjes:

Wat overblijft is een mooie, puntige en vooral schone spitskool. Grote kans dat daar ook veel vocht tussen zit. De spitskool kan dus wat gaan uitlekken omdat er veel water tussen het blad zit. Spoel de spitskool nog even goed af, of leg deze eventueel even onder water in een emmer (om beestjes uit te drijven). Daarna kan je de spitskool gebruiken in de keuken!

Spitskool gebruiken

Waarvoor gebruik je spitskool? Je kunt spitskool op exact dezelfde manieren gebruiken als witte kool. Je kunt dus ook zuurkool maken van spitskool, maar zelfs van rode kool kan dat. Je hebt van spitskool wel meer nodig om dezelfde hoeveelheid zuurkool te krijgen als bij witte kool. Spitskool wordt overigens in gerechten wereldwijd gebruikt.

Spitskool kiemgroenten

Kan je van spitskool de kiemen eten? Ja, ook spitskool is als kiemgroente te eten. Net als vrijwel andere koolsoorten hebben ook deze kiemen de typische koolsmaak die je gewend bent. Toch is spitskool vele malen minder bekend als kiemgroente dan bijvoorbeeld broccoli of koolrabi.

Spitskool houdbaarheid

Hoelang kan je spitskool bewaren? Spitskool blijft ingemaakt nog maanden houdbaar, maar je kunt het ook in de koelkast bewaren. Dan blijft spitskool één tot twee weken houdbaar. Invriezen is niet aan te raden, maar na kort blancheren wel mogelijk. Je moet het dan direct uit de vriezer gebruiken.

Spitskool ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij spitskool? Spitskool is net als vrijwel alle kolen erg aantrekkelijk voor rupsen. Om precies te zijn voor koolwitjes en veel andere vlinders. Zij leggen eitjes op het blad en de rupsen hieruit kunnen je plant kaalvreten. Voorkom vraat door spitskool onder fijnmazig insectengaas te kweken, zoals onder een kweektunnel.

Spitskool is ook een lekkernij voor slakken. Met name jonge zaailingen worden opgegeten door slakken en verdwijnen vaak spontaan. Je kunt dit voorkomen door spitskool voor te zaaien in kweekpotjes. Je kunt ook de bodem uit een aantal ronde kweekpotjes snijden en deze omgekeerd over je zaailingen zetten. Zo kunnen slakken er niet bij komen.