Boekweit
Fagopyrum esculentum - Polygonaceae
Zaaien kweken en oogsten

Boekweit soorten

Wat is boekweit? Boekweit wordt gekweekt voor de zaden. Die staan erg bekend van het gebruik in diverse bakproducten. Naast dat de plant aantrekkelijk is voor bijen wordt het ook wel eens als groenbemester gebruikt, maar ook als voedergewas is boekweit erg geschikt. Boekweit is officieel geen graan en is dan ook glutenvrij.

Boekweit zaaien en planten

Wanneer kan je boekweit zaaien?
Boekweit zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van mei tot juli.

Hoe zaai je boekweit? Zaai boekweit het beste direct in de vollegrond. De planten hoeven maar op 20 centimeter afstand van elkaar te staan. Als je in rijen zaait en genoeg afstand houdt tussen de rijden, zo'n 35 centimeter, dan hoef je de planten in de rijen bijna niet uit te dunnen.

Je zaait ongeveer 5 gram boekweitzaad per vierkante meter. Dat levert op z'n best 150-200 gram zaden per vierkante meter op, inclusief de schilletjes, maar die gebruik je natuurlijk niet. Je houdt na het pellen ongeveer 100 tot 175 gram boekweitmeel over, per vierkante meter gezaaide boekweit.

Voor het zaaien in regels kan je het beste geultjes trekken met een hark op (goed losgemaakte) grond. De zaden strooi je uit om het X aantal geultjes. Boekweit heeft genoeg warmte nodig om te groeien. Dat is dan ook de reden dat we boekweit pas zaaien na half mei.

Per vierkante meter kan je ongeveer 14 tot 20 boekweit planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 4 tot 6 boekweit planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Boekweit standplaats en verzorgen

Hoe kweek je boekweit? Boekweit groeit het beste in de volle zon. Als we boekweit kweken dan is het soort grond bepalend voor de opbrengst. Meer daarover onder het kopje over de grondsoort. Boekweit is ook absoluut niet winterhard. Warmte is nodig voor een betere opbrengst. Het is dus ook een beetje hopen op een warme en zonnige zomer.

Boekweit is een éénjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan 7℃.

Boekweit combinatieteelt en wisselteelt

Boekweit
Voor het kweken van boekweit zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Boekweit is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortel- of knolgewas of aardappelsoort volgens het wisselteelt schema.

Boekweit goede buren
Boekweit heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Boekweit slechte buren
Boekweit heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Boekweit water geven

Hoeveel water heeft boekweit nodig? Als de grond snel opdroogt, bijvoorbeeld door een warme en droge zomer, dan ben je zo'n vijf tot tien glazen water per vierkante meter kwijt, per dag. Er is natuurlijk geen vaste methode om te bepalen hoeveel water je geeft. Kijk en voel vooral of de grond is opgedroogd. Dan is het tijd om water te geven. Sla een keer over als de grond nog vochtig is.

Boekweit grondsoort en bodem

Welke grondsoort is het beste voor boekweit? Je kunt bijna overal boekweit kweken, maar de hoogste opbrengst haal je op licht zure en vrij arme grondsoorten. Op zanderige grondsoorten groeit boekweit dan ook erg goed. Kleigrond is dan weer af te raden. Het houdt te veel vocht vast. Een te voedzame, met name stikstofrijke grond is slecht voor je opbrengst.

pH

Boekweit tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Boekweit bemesten

Moet je boekweit bemesten? Boekweit bemesten is beslist niet nodig. Met name stikstof zorgt heel snel voor overbemesting, waarbij de planten erg veel blad maken. Dit gaat ten koste van de zaden die ze produceren. De bloei wordt minder en de teelt kan aardig mislukken. Voorkom dit door voor de zekerheid niet te bemesten.

Mocht je toch bemesten, bijvoorbeeld omdat er planten naast je boekweit staan die wel wat nodig hebben, geef dan in elk geval geen stikstof. Fosfaat kan in een vroeg stadium bijdragen aan een rijkere bloei later, met een hogere opbrengst zaden als gevolg. Later bemesten met fosfaat heeft geen zin.

Boekweit bloei en bestuiven

Wanneer bloeit boekweit? Boekweit bloeit doorgaans van juni tot september.

Moet je boekweit bestuiven? Een goede bestuiving van de bloemen is essentieel voor de teelt. De bloemetjes staan in de ochtend even open en sluiten in de middag weer. De bestuiving wordt vooral door insecten gedaan die nectar verzamelen. Met name bijen spelen hierin een zeer belangrijke rol.

Als plant zou je kunnen zeggen dat boekweit zelfbestuivend is, al slaagt de bestuiving zonder insecten vrijwel niet. Met de hand hoef je boekweit gelukkig niet te bestuiven, dat zou bijna niet mogelijk zijn. Wel kan je lokplanten voor bestuivende insecten planten om voor een betere bestuiving te zorgen.

Wanneer boekweit oogsten

Wanneer kan je boekweit oogsten? Doorgaans doe je dit van augustus tot oktober.

Hoe oogst je boekweit? Test of de boekweit klaar is om te worden geoogst, door voorzichtig een paar stengels te schudden. Vallen er zaden af dan kan je de boekweit zeker oogsten. Het liefst ben je dat moment iets voor, zodat je tijdens het oogsten weinig zaden verliest. Je kunt de planten vervolgens geheel uit de grond trekken. Laat ze daarna nog goed nadrogen.

Na het drogen van boekweit kan je de planten schudden om de zaden te laten vallen. De rest van de plant kan als groenbemester worden gebruikt of op de composthoop. Wat overblijft zijn goed gedroogde boekweitzaden die je kunt gebruiken, bijvoorbeeld in de keuken in (ontbijt)gerechten of om meel te maken.

De zaden moeten vóór gebruik meestal eerst worden gepeld. Je verliest dan wat van het gewicht. De schilletjes van boekweit bedragen ongeveer vijftien tot dertig procent van het gewicht van de geoogste boekweitzaden.

Boekweit gebruiken en bewaren

Waarvoor wordt boekweit gebruikt? Boekweit wordt zeer divers gebruikt. Boekweitdopjes zijn vaak terug te vinden in kussens. Na het pellen kan je boekweitmeel maken om er glutenvrije bakproducten zoals brood of pannenkoeken mee te maken. Boekweit kan worden gepoft, waarna de luchtige korrel als ontbijt wordt gegeten. Boekweit wordt voor gebruik meestal eerst gepeld.

Verder kan boekweit worden verwerkt tot grutten. Daar kan dan weer pap van worden gemaakt, zoals je bijvoorbeeld ook havermoutpap kunt maken van haver. Boekweit past verder uitstekend in salades, desserts en meer. Het wordt vaak gebruikt ter vervanging van granen omdat boekweit glutenvrij is. Boekweit is dan ook officieel geen graan, al wordt het wel zo gebruikt.

Hoe moet je boekweit pellen? Als de boekweit goed is gedroogd kan je het kort roosteren. Hierdoor laten de schilletjes makkelijk los en kan je ze van de zaden wrijven. Dit maakt het pellen van boekweit makkelijk, mocht je je hebben afgevraagd hoe ze dat toch doen met die grote hoeveelheid boekweitzaden.

Boekweit is daarnaast een bekende groenbemester. Zelfs nadat de zaden zijn geoogst kan je de plantenresten nog onderspitten. Naast het binden van stikstof in de bodem zorgt boekweit na het onderspitten voor een luchtigere structuur. Gebruik de plantenresten bijvoorbeeld op kleigrond om deze luchtiger van structuur te maken.

Boekweit houdbaarheid

Hoelang kan je boekweit bewaren? Boekweit is -mits goed gedroogd- vrijwel onbeperkt houdbaar. Je kunt het in een goed afgesloten zak of (glazen) pot nog minimaal één jaar bewaren, al kan er eigenlijk niets mis mee gaan. Boekweitmeel heeft ongeveer dezelfde houdbaarheid als traditioneel meel van granen.

Boekweit ziektes en plagen

Van welke ziektes en plagen zijn heeft boekweit last? In principe is boekweit vrij goed weerbaar tegen allerlei ziektes en plagen. Bij de teelt van boekweit hoef je dus eigenlijk geen overlast te verwachten van bladluizen, slakken en dergelijke. Wel kunnen vogels de zaden pikken als je ze onbeheerd laat liggen, bijvoorbeeld om ze te drogen in de buitenlucht.

Boekweit kweken informatie