Vijg
planten kweken en oogsten

Vijg soorten

Er zijn veel soorten vijgen. De meeste soorten zijn groen en paars of paarsblauw van kleur. Veel gecultiveerde soorten zijn redelijk winterhard, maar van oorsprong is de vijg dat niet. Ook zijn er boomvijgen en struikvijgen. De boomvijg heeft een stam en de struikvijg groeit alle kanten op. De struikvijg is beter geschikt voor in een grote pot dan de boomvijg dat is.

Van oorsprong komen vijgen uit landen als Israël en Turkije. Het gortdroge klimaat is ideaal voor het kweken van vijgen. Ze groeien daar meestal in bergachtige gebieden en waar het erg droog en warm is.

Vijg zaaien of planten

Wanneer kan je vijg planten?
Vijg planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van februari tot april en van oktober tot november.

Vijgen worden vaak gekocht als jong boompje of struikje, in een container (pot). Je kunt het beste in het voorjaar en het najaar vijgen planten. Doe dit liever niet hartje zomer bij warm en droog weer, maar ook niet in de winter als het kan vriezen. Als je in het najaar plant heeft de vijg al vast tijd om aan de bodem te wennen, vóór deze in het voorjaar opnieuw gaat groeien.

Voor de boom of struik überhaupt vijgen kan maken, moet deze eerst goed aanslaan. Ook is de verzorging belangrijk en moet je een klein beetje geluk hebben. Het weer moet namelijk ook meezitten.

Vijg zaaien, kan dat eigenlijk?

Je kunt vijgen zaaien. Dit is alleen niet heel gebruikelijk en ook erg lastig. Vijgen zijn gesloten, binnenstebuiten (omgekeerde) bloemknoppen. Ze worden bestoven door de vijgensluipwesp. Deze kruipt in de bloemknop, legt daar eitjes en sterft dan in deze bloemknop. De wesp blijft daar dus in zitten. De larven komen later weer naar buiten.

Een vies verhaal, maar de meeste vijgen worden (gelukkig) niet bestoven. Je hebt dan helaas ook geen zaadjes. Vijgen oogst je tevens eerder, de bloemen zijn dan nog niet genoeg open gaan staan om te worden bestoven. Mocht je toch zaadjes hebben van een vijg, dan zijn ze vaak niet levensvatbaar. Als ze dat wel zijn, heb je ook nog veel geduld nodig.

Voor een vijg uit zaad überhaupt vijgen kan produceren moet deze ten minste vier of vijf jaar oud zijn. Een vijg uit zaad moet dus echt eerst een tijdje groeien. Dat duurt natuurlijk veel te lang. Makkelijker is om een vijg als struikje of jong boompje te kopen bij een kweker. Daarna kan je de vijg thuis planten en heb je soms al binnen twee jaar de eerste vijgen.

Per vierkante meter kan je ongeveer 0 tot 0 vijg planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 0 tot 0 vijg planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Vijg verzorging

Vijgen staan graag op een beschut plekje, uit de wind en lekker warm en droog. Ook staat een vijg graag in de volle zon. Je kunt een vijg het beste in een omgeving zetten die vergelijkbaar is, met waar de vijg van oorsprong vandaan komt. De vijg groeit veelal in droge, bergachtige gebieden. Het is natuurlijk geen woestijnplant maar het mag er dus best droog zijn.

Een ideale plek om een boom- of struikvijg te kweken is langs een bakstenen muur op het zuiden. De bakstenen staan de hele dag in de zon en nemen veel warmte op. Ze blijven ook lang warm en geven die warmte 's avonds langzaam af. Zo staat je vijg altijd goed warm, ook als het buiten weer wat is afgekoeld in de zomer.

Ook kan je het beste vijgen planten aan de zuidzijde van het huis, als je dit thuis in de tuin doet. Daar schijnt de hele dag zon en is het zeker in de zomer het warmst. In de winter kan je minder winterharde vijgen het beste beschermen. De meeste gecultiveerde soorten zijn voldoende winterhard om de meeste winters te kunnen overleven.

Vijg is een meerjarige plant, wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -8℃.

Vijg combinatieteelt en wisselteelt

Vijg
Voor het kweken van vijg hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Vijg goede buren
Vijg kweken kan goed samen met aardbei, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Vijg slechte buren
Vijg heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Vijg water geven

Omdat een vijg van oorsprong uit een zeer warm en droog klimaat komt, heeft deze weinig water nodig. Kweek je een (struik)vijg in pot, geef dan wel wat meer water. Potten en bakken drogen veel sneller op. Ondanks dat de vijg graag op een droge plek staat, mag je deze ook niet helemaal laten uitdrogen. Het is natuurlijk ook geen woestijnplant.

Geef dus water als het lang droog is in de zomer. Geef ook vijgen in potten of bakken iets vaker water. In de vollegrond hoef je een vijg zelden water te geven, tenzij je op een kurkdroge en zanderige grond kweekt.

Vijg grondsoorten

Vijgen groeien in de bergen. Hoewel daar ook een lossere grond is, groeien ze vaak wel tussen de rotsen. Zelf leggen we daarom vaak stenen en kiezels op de pot, en doen we deze door de potgrond. Tot nu toe heeft onze vijg in pot dat heel erg gewaardeerd. Jaarlijks plukken we zeer veel vijgen, ondanks dat de struikvijg in pot staat.

Onze andere vijg is een vijgenboom en deze staat in de vollegrond. Eigenlijk geven we deze bijna nooit water. We zitten immers op een stevige grondsoort in de polder. In potten en bakken raden we vooral perliet aan, omdat dit een goede afwatering bevordert.

Vijgen groeien ook graag op een kalkrijke grond. Je kunt dus het beste vijgen kweken op een zanderige grond, omdat deze meestal van nature kalkrijk zijn. Voor andere grondsoorten kan je beter ook even bij bemesting kijken. Kleigrond is op zich ook geen probleem hoor, al blijft deze langer nat.

Maak een kleigrond daarom goed los en strooi compost en koemestkorrels voor de aanplant. Ook helpt het om veel brekerzand door de kleigrond te mengen. Je kunt het er eventueel overheen strooien. Na verloop van tijd mengt dit vanzelf met de grond en zo hoef je ook niet te graven. Het duurt zo alleen wel langer voor het zand een werking heeft.

pH

Vijg tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Vijg bemesten

Vijgen kunnen wel wat voeding gebruiken. Hoewel bemesten niet absoluut vereist is, is dit zeker wel aan te raden. Een algemene voeding voor bijvoorbeeld citrus- en olijfbomen werkt goed. Daarnaast is zeker het strooien van kalk sterk aan te raden, omdat vijgen graag op een kalkrijke grond staan.

Lavameel of -gruis zorgt bij de vijg voor extra weerstand. Het spul is rijk aan mineralen waar je vijgenboom blij mee is. Ook wij gebruiken regelmatig lavameel voor onze struikvijg in pot, maar ook voor onze vijgenboom in de vollegrond. De vijg kan hierdoor ook beter tegen extreem weer, kou en regenbuien.

Vijg bloei en bestuiven

Vijgen zijn gesloten, inwaardse bloemknoppen. De bloem bloeit dus eigenlijk binnen in de knop, en komt nooit naar buiten. Vijgen zijn dus ook een soort bloemknoppen. Mocht je er ooit zaden van willen hebben, om welke reden dan ook, dan lukt dat waarschijnlijk niet in Nederland of België. Daar is namelijk een speciaal insect voor nodig.

In landen van oorsprong worden vijgen bestoven door de vijgensluipwesp. De wesp kruipt de bloemknop in als deze een klein beetje open begint te staan. In de bloem legt de wesp eitjes. De larven kruipen later wel weer naar buiten. De wesp zelf lukt dit helaas niet meer. Deze sterft in de bloemknop en wordt hier verteerd door de plant.

Bijzonder eigenlijk hoe dat werkt. Ook een beetje een gek idee natuurlijk. De meeste vijgen uit de winkel zijn niet bestoven. Ze worden vaak iets eerder geoogst zodat ze de lange reis naar hier overleven, zonder overrijp te worden. Zelf ben ik wel eens restjes van een insect tegengekomen in mijn vijg. Dit is echt bij hoge uitzondering.

In Nederland en België zal je dit nooit tegenkomen. We hebben hier geen vijgensluipwesp. Onze vijgen worden dan ook nooit bestoven.

Wanneer vijg oogsten

Wanneer kan je vijg oogsten? Doorgaans doe je dit van augustus tot november.

Het lijken vruchten en zo worden ze ook vaak genoemd, maar zijn toch echt bloemen. Wanneer je de vijg oogst is een beetje afhankelijk van het soort, of deze groen blijft of paars wordt. Afhankelijk daarvan oogst je de vijg als deze de ideale kleur heeft. Goed eetbare, rijpe vijgen gaan een klein beetje open staan.

Wanneer vijgen heel makkelijk loslaten zijn ze rijp om te eten. Stoot je er tegenaan en valt deze direct af, dan is de vijg goed. Laat deze niet direct los dan kan je deze beter nog even laten hangen.

Vijg gebruiken

Uiterst verse vijgen kan je met schil en al opeten, maar wat minder verse vijgen kan je beter eerst in kwartjes snijden. Dan kan je de binnenkant uit de schil happen. Vijgen pellen gaat het beste door de schil van boven naar beneden van de vijg af te pellen. De binnenkant van een vijg is lekker zoet van smaak. Je kunt vijgen ook drogen. Ze zijn dan nog steeds erg lekker, en zo (gedroogd) worden ze ook vaak in de winkel verkocht.

Vijg houdbaarheid

Vijgen zijn niet heel lang te bewaren. Verse vijgen kan je ongeveer één week in de koelkast bewaren. Vijgen die niet zo vers meer zijn eet je het liefst zo snel mogelijk op. Je kan vijgen ook drogen, ze blijven dan gedurende een langere periode houdbaar.

Vijg snoeien

Wanneer kan je vijg snoeien? Doorgaans doe je dit van februari tot maart.

Het is nodig om de vijg te snoeien, als je deze een beetje in vorm wilt houden. Snoei een boom- of struikvijg absoluut niet in de winter. De vorst is funest voor je vijgenboom of -struik. Het beste moment om te snoeien is vlak voor deze gaat uitlopen. Dat is in het vroege tot middelvroege voorjaar. Je kunt vijgen snoeien tussen februari en maart.

Houd het weer goed in de gaten als je een vijgenboom of struikvijg gaat snoeien. Snoei alleen als er een tijdje geen vorst wordt verwacht. Vorst binnen enkele dagen kan de struikvijg enorm aantasten als deze snoeiwonden heeft.

Vijg ziektes en plagen

Van oorsprong komt de vijg uit warmere en drogere streken. Vooral vocht is het grootste gevaar, vooral het vocht in de grond, maar wellicht ook de temperaturen hier. Van veel ongedierte heeft een vijg geen last. Er zijn bijna geen plaagdieren te vinden. Als de vijg op een ongelukkige plek staat, vochtig en met veel schaduw, kan je slakken tegenkomen.

Een mogelijk gevaar dat op de loer ligt is de vijgenskelleteermot, een diertje dat van de bovenkant van het blad van de vijg eet en te herkennen is aan een soort web op het blad. Hieronder leeft het diertje. Wat bij aantasting overblijft is een skelet van bladnerven, van waar de naam van het beestje. Dit is echter geen zeer invasief of veelvoorkomend ongedierte.