Jeneverbes
Juniperus communis

Jeneverbes soorten

Welke soorten jeneverbessen zijn er? De jeneverbes kent meer dan 60 verschillende soorten. In tegenstelling tot de meeste coniferen (en andere planten) is de jeneverbes eerder geneigd om vooral in de breedte te groeien. Jeneverbessen hebben mannelijke en vrouwelijke struiken, waarbij de eetbare bessen alleen aan vrouwelijke struiken komen. Het is één van de weinige coniferen die iets eetbaars produceren.

Jeneverbes zaaien en planten

Wanneer kan je een jeneverbes planten? In het (vroege) voorjaar kan je het beste een jeneverbes planten, tussen februari en april. Let goed op dat je een vrouwelijke jeneverbes hebt, dit is namelijk de enige waar eetbare besjes aan groeien.

Opkweken uit zaden wordt eigenlijk nooit gedaan, dit duurt te lang en is erg onzeker. Wie het er toch op wilt gokken kan het eens proberen. De zaden komen uit de sparappels, welke ontstaan als je de "bessen" laat hangen. Het zijn dan ook geen echte bessen, maar beginsels van sparappels.

Jeneverbes heeft meer dan één vierkante meter nodig om in de volle grond te groeien.

Jeneverbes verzorgen/standplaats

Hoe kweek je jeneverbessen? De jeneverbes zet je het beste op een plek in de volle zon. De conifeer kan goed op droge grond staan en heeft weinig verzorging nodig. Snoeien is zelfs sterk af te raden. De jeneverbes maakt harde, scherpe naaldjes die erg kunnen prikken.

Jeneverbes goede en slechte buren

Jeneverbes wisselteelt
Voor het kweken van jeneverbes hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Jeneverbes goede buren
Jeneverbes heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Jeneverbes slechte buren
Jeneverbes heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Jeneverbes water geven

Hoeveel water heeft een jeneverbes nodig? Jeneverbessen groeien meestal op schrale en droge grond. Je hoeft dus niet heel regelmatig water te geven, maar in een pot of kuip droogt de grond nu eenmaal veel sneller op. Jeneverbessen en ook andere planten in een pot hebben snel te lijden onder droogte. Geef een jeneverbes in pot water wanneer de bodem (ook onder het oppervlak) is opgedroogd.

Jeneverbes grondsoort

Welke grondsoort heeft de jeneverbes nodig? Een jeneverbes groeit graag op een aardig droge, zanderige of steenachtige grond. Bij het kweken in potten (want dat kan ook) maak je bij voorkeur een mengsel met extra zand en mogelijk wat (kleine) steentjes. De jeneverbes is een krachtige overlever die goed tegen droogte en anderzijds uitdagende weersomstandigheden kan.

Wat is pH?

Jeneverbes bemesten

Moet je de jeneverbes bemesten? De jeneverbes houdt van een voedzame bodem, wat soms lastig kan zijn omdat de jeneverbes ook graag op zandgrond staat. Zandgrond spoelt snel uit. Zo wel water als voedingsstoffen spoelen makkelijk weg. Meestal zorgt dit niet voor veel problemen. Je kunt de jeneverbes wel extra voeding geven. Kies dan voor een stikstofrijke meststof.

Welke meststof gebruik je voor jeneverbes? De beste meststof voor het kweken van jeneverbes heeft bij benadering een NPK samenstelling van 16-4-8.

Wat is NPK?

Jeneverbes bloei en bestuiven

Wanneer bloeit jeneverbes? Jeneverbes bloeit doorgaans van april tot mei.

Moet je de jeneverbes bestuiven? Nee, voor de teelt is bestuiven niet nodig. De "besjes" die je uiteindelijk plukt zijn beginsels van sparappels, waar de zaden nog in moeten groeien. Voor de zaadteelt zou je de besjes dus moeten laten hangen. Ze groeien dan uit tot sparappels met daarin wat zaden.

De jeneverbes is tweehuizig. Je hebt mannelijke en vrouwelijke struiken. Hoewel de jeneverbes door de wind wordt bestoven, heb je dus twee tegengestelde geslachten nodig. Zet de mannelijke en vrouwelijke struik lekker dicht bij elkaar.

Wanneer jeneverbes oogsten

Wanneer kan je jeneverbes oogsten? Jeneverbes oogst je doorgaans van september tot oktober.

Let bij het plukken goed op, de scherpe naalden van de jeneverbes kunnen gemeen prikken. In het eerste jaar blijven jeneverbessen groen. Pas in het tweede jaar worden ze rijp en kan je ze plukken. Ook de bladeren en stengels kan je plukken om in de keuken te gebruiken.

De bessen -welke eigenlijk helemaal geen bessen zijn- krijgen een diepblauwe kleur als ze voldoende rijp zijn. Vanaf het moment waarop ze volledig diep blauw gekleurd zijn, kan je de bessen plukken.

Jeneverbes gebruiken en bewaren

Waarvoor worden jeneverbessen gebruikt? Je kunt van jeneverbessen beter niet te veel eten. Ze hebben een prikkelende werking op de nieren. Af en toe een beetje kan natuurlijk helemaal geen kwaad.

Jeneverbessen kennenverschillende toepassingen. Zo worden de bessen vaak geneeskrachtig genoemd en schijnen deze goed te werken tegen onder andere winderigheid. De samenstelling zou de lever reinigen, vooral bij oudere mensen.

Etherische olie uit de besjes wordt vaak gebruikt als toevoeging aan diverse alcoholhoudende dranken. Ook worden jeneverbessen gebruikt om de bekende jenever (alcoholische drank) van te maken. Ook als smaakversterker in andere soorten dranken en in voedsel worden de bessen vaak gebruikt.

Jeneverbessen kunnen rauw worden gebruikt, maar kunnen ook goed worden (mee)gekookt. Ze moeten dan wel volledig gerijpt zijn. Door de bladeren en stengels te koken kan tevens ook thee worden gezet. Gedroogde jeneverbessen worden vaak gebruikt bij het maken van zuurkool.

Hoelang zijn jeneverbessen houdbaar? Jeneverbessen zijn enkele dagen in de koelkast vers te houden. Gedroogde jeneverbessen zijn tot enkele maanden houdbaar in een afgesloten pot of bak in het keukenkastje (koel en donker bewaren).

Wanneer jeneverbes snoeien

Jeneverbes snoei je doorgaans van februari tot maart en van juli tot november. Wanneer kan je jeneverbessen snoeien? Liever snoei je een jeneverbes helemaal niet. Hier kunnen kale plekken door ontstaan die nooit meer worden opgevuld. Probeer alle takken zo veel mogelijk te behouden. Dit bevordert ook de sierwaarde van de jeneverbes.

Mocht je een jeneverbes toch willen snoeien, doe dit dan bij voorkeur later in het jaar. Na de langste dag van het jaar of in de herfst is een mooi moment. Bij uitzondering kan je dit ook in het vroege voorjaar doen, bijvoorbeeld wanneer je er in het najaar niet aan toe gekomen bent. Snoei in ieder geval nooit tijdens de bloei.

Jeneverbes ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij de jeneverbes? De jeneverbes is een krachtige struik die veel kan weerstaan. Last van ziektes en/of plagen heeft de jeneverbes zelden. Bij onvolwassen jeneverbes struiken kan soms roest ontstaan. De kans dat dit gebeurd is echter relatief klein.

Jeneverbes plant tabel