Jeneverbes

Variëteiten

De jeneverbes kent meer dan 60 verschillende soorten. In tegenstelling tot de meeste coniferen (en andere planten) is de jeneverbes eerder geneigd om vooral in de breedte te groeien. Jeneverbessen kennen mannelijke en vrouwelijke struiken, waarvan de eetbare bessen alléén aan de vrouwelijke struiken komen. De mannelijke struiken zijn enkel nodig voor de bestuiving voor het verkrijgen van levensvatbare zaadjes.

Vermeerderen

Een jeneverbes uit zaden opkweken is niet te doen. De komende jaren zal je zeker nog niets kunnen oogsten, maar wie wel in is voor een leuk experiment kan het eens proberen. Zaden van de jeneverbes komen uit de sparappels die aan de plant groeien. De "bes" van de jeneverbes is geen echte bes, maar het beginsel van een sparappel. Wanneer de sparappel is volgroeid kunnen de zaden hieruit worden gebruikt. De voorwaarde is dan wel dat de bestuiving gelukt is. De jeneverbes kent namelijk mannelijke en vrouwelijke soorten.

Verzorging

Basis
De jeneverbes staat er niet zo om bekend dat deze eetbare besjes maakt, maar toch zijn de besjes goed eetbaar. Eigenlijk zijn het geen besjes maar beginsels van sparappels. Het zachte, blauwe omhulsel lijkt vruchtvlees te hebben en is zacht van structuur. Deze zogenaamde besjes zijn eetbaar. Je kunt de jeneverbes het beste op een plek in de volle zon zetten voor een optimale groei. De jeneverbes maakt harde, scherpe naaldjes die erg kunnen prikken. De jeneverbes heeft veel sierwaarde, ook in de winter, omdat het een winterharde en wintergroene struik is.

Bodem
Een jeneverbes groeit graag op een aardig droog soort grond. Het helpt hierbij om te kiezen voor een zandgrond die snel opdroogt en doorlaatbaar is. Bij het kweken in potten (want dat kan ook) maak je bij voorkeur een mengsel met extra brekerzand. De jeneverbes is een krachtige overlever die goed tegen droogte en anderzijds uitdagende weersomstandigheden kan.

Voeding
De struik houd van een voedzame bodem, wat soms lastig kan zijn omdat de struik ook graag op zandgrond staat. Deze grondsoort spoelt snel uit, zo wel water als voedingsstoffen zijn zo verdwenen. Meestal zorgt dit niet voor veel problemen. Je kunt de struik echter extra voeding geven, in de vorm van een algemene organische mestvoeding. De voorkeur gaat uit naar een meststof speciaal voor coniferen.

Snoeien
Beperk de snoei van de jeneverbes, om te voorkomen dat er kale plekken ontstaan. Bij het verwijderen van takken ontstaan kale plekken die mogelijk nooit meer dichtgroeien. Snoeien is eigenlijk helemaal niet nodig, maar wil je de jeneverbes toch snoeien om deze een beetje in vorm te houden? Snoei dan in de zomer of het najaar, na de langste dag van het jaar.

Jeneverbes snoeitabel

Is het niet gelukt om in het najaar of in de zomer te snoeien? Dan kan je als alternatief de snoei verplaatsen naar het vroege volgende jaar. Dit is een mooi moment omdat de struik niet opnieuw is gaan uitlopen en het ook niet vriest en koud is, wat voor schade kan zorgen. Tijdens de rustperiode (in de winter) herstellen open wonden erg slecht.

Jeneverbes snoeitabel 2

Oogsten

De blauw of donkerblauw tot zwarte bessen (eigenlijk beginsels van dennenappels) worden geplukt. Kijk daarbij goed uit, de scherpe naalden van de jeneverbes kunnen erg prikken. De bessen blijven eerst heel lang groen, en in het volgende jaar kan je deze pas oogsten. Je plukt de blauw geworden besjes in de herfst. Ook de bladeren en stengels kunnen worden geoogst.

Gebruiken

Jeneverbessen kennen veel verschillende toepassingen. Zo worden de bessen vaak geneeskrachtig genoemd en schijnen deze goed te werken tegen winderigheid. De samenstelling zou tevens de lever reinigen, voornamelijk bij oudere mensen. De etherische olie uit de besjes wordt vaak gebruikt als toevoeging aan diverse alcoholhoudende dranken. Ook worden jeneverbessen gebruikt om de bekende jenever drank van te maken. Ook als smaakversterker in andere soorten dranken en in voedsel zijn de bessen een veelgebruikt ingrediënt. De vruchten kunnen rauw worden gebruikt, maar kunnen ook worden gekookt. Ze moeten dan wel volledig gerijpt zijn. Door de bladeren en stengels te koken kan thee worden gezet.

Bewaren

Jeneverbessen zijn enkele dagen in de koelkast vers te houden. Gedroogde jeneverbessen zijn tot enkele maanden houdbaar in een afgesloten pot of bak in het keukenkastje (koel en donker bewaren).