Vlier
kweken en oogsten

Vlier draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Sambucus nigra en is een lid van de muskuskruidfamilie, ook wel adoxaceae.

Vlier soorten

De vlier (Gewone Vlier) is een grote heester. De plant is op zich niet veeleisend en groeit vrijwel op elke plaats, maar staat liever niet in de volle zon tijdens warme middagen in de zomer. Een plekje in de halfschaduw, bijvoorbeeld langs een bosrand, is ideaal voor de vlier. Deze staat het liefste op een voedzame grond, wat aan een bosrand vaak het geval is omdat hier veel plantenmateriaal verteert. Verder is matig vochtig, niet te droog en niet te nat, voldoende.

Vlier zaaien en planten

Wanneer kan je vlier planten? Vlier planten of uitplanten kan buiten van oktober tot februari.

De vlier (Gewone Vlier) is een grote heester. De plant is op zich niet veeleisend en groeit vrijwel op elke plaats, maar staat liever niet in de volle zon tijdens warme middagen in de zomer. Een plekje in de halfschaduw, bijvoorbeeld langs een bosrand, is ideaal voor de vlier. Deze staat het liefste op een voedzame grond, wat aan een bosrand vaak het geval is omdat hier veel plantenmateriaal verteert. Verder is matig vochtig, niet te droog en niet te nat, voldoende.

Per vierkante meter kan je ongeveer 0 tot 0 vlier planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 0 tot 0 vlier planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Vlier standplaats en verzorgen

De vlier, vlierbes of gewone vlier is een grote heester. Op zich is is een vlier niet zo veeleisend en groeit deze heester vrijwel overal. Wel heeft deze een lichte voorkeur voor bepaalde grondsoorten. De vlier staat bij voorkeur alleen niet in de volle zon (te warm en te sterk licht), kies dan liever een plekje in de halfschaduw voor de aanplant van een vlier. In de volle zon krijgt een vlier, zeker in een open veld, last van geel blad of verdorring. Langs een bosrand (loofbos) is een ideale plaats voor de heester, maar bijvoorbeeld ook voor een deel van de dag in de schaduw van hogere bomen.

De vlier maakt schitterende bloemenschermen (zie foto hierboven) die bovendien ook erg sterk en overheerlijk ruiken! De bloemtjes van de vlier zijn wit en heel klein, maar zitten met heel veel op een vrij groot bloemscherm. Als de bloemetjes zijn uitgebloeid beginnen de besjes op het bloemscherm te groeien. Deze verschijnen stuk voor stuk, zijn eerst groen en kleuren langzaam donker van kleur. De besjes kleuren tegen zwart aan. Een beetje de zelfde kleur als de zwarte bes eigenlijk! En vanzelfsprekend wordt ieder bloemetje uiteindelijk een vlierbes die je straks kunt oogsten.

Vlier combinatieteelt en wisselteelt

Vlier
Voor het kweken van vlier hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Vlier goede buren
Vlier kweken kan goed samen met brandnetel, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Vlier slechte buren
Vlier heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Vlier grondsoort en bodem

De vlier staat het liefste op een humusrijke en voedzame bodem, wat aan de bosrand vaak het geval is omdat hier delen van planten op de bodem liggen en verteren. Wat je kunt doen om de bodem voedzamer te maken is -naast extra voeding- het toevoegen van compost en organisch materiaal. Hiermee geef je de bodem ook meer humus, wat voor de vlier voordelig is. Ook het toevoegen van een laag mulch over de bodem is sterk aan te raden. De bodem blijft hierdoor onder andere beter vochtig en een natuurlijke mulchlaag ontstaat ook in bosranden.

pH

Wat is pH?

Vlier bemesten

In principe heeft de vlier veel stikstof nodig, alleen zit daar wel een grote "maar" aan vast. Stikstof bevordert vooral de aanmaak en groei van het blad en dat is op zich goed. Omdat de vlier niet zo goed in de volle zon kan staan, krijgt deze minder licht en heeft dus meer blad nodig om licht op te nemen. Logisch, maar je kweekt de vlier uiteindelijk voor de besjes. En als de plant tijdens de bloei of de ontwikkeling van de besjes vooral veel blad aanmaakt gaat dat altijd ten koste van de opbrengst en kwaliteit van de besjes. Het beste kan je daarom alléén in het begin van het jaar, in het vroege voorjaar of zelfs iets eerder, wat stikstof toedienen. Het liefst iets dat snelwerkend is zoals een vloeibare voeding. Dit werkt vrijwel direct en spoelt ook snel uit. De rest van het jaar geef je de vlier vooral een algemene (universele) organische meststof of een organische meststof voor moes- en kruidentuin. Dit mag een langwerkende voeding zijn. Meststoffen in korrelvorm zijn vaak langwerkend, ze laten gedurende een lange periode langzaam voedingsstoffen los.

Voor het bemesten van vlier zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 0-0-0. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Vlier bloei en bestuiven

Wanneer bloeit vlier? Vlier bloeit doorgaans van mei tot juli.

Wanneer vlier oogsten

Wanneer kan je vlier oogsten? Doorgaans doe je dit van mei tot juli en in september.

De bloesem kan worden geoogst wanneer de plant volop in de bloei staat. Je plukt de bloemenschermen bij de steel af. Voor je de besjes kunt oogsten heb je nog iets meer geduld nodig, die verschijnen enige tijd later. Oogst voor de bessen de mooie, volgroeide bloemschermen vol donkergekleurde of zelfs zwarte besjes. Laat de bessen die niet donker zijn of bloemschermen waar wat minder besjes aan zitten hangen om beter af te rijpen. Of voor de vogels natuurlijk, die vinden de besjes ook heerlijk.

Vlier gebruiken en bewaren

Zowel de bloesem als de besjes worden gebruikt om sap of siroop van te maken. Van de bloesem maakt men vlierbloesemsiroop en van de bessen wordt vaak een heerlijk zoet siroop of sap van gemaakt. Hiervoor heb je een flinke hoeveelheid besjes nodig en zal je dus al snel een emmer vol bessen voor moeten plukken.

Vlier houdbaarheid

Vlierbloesem en vlierbesjes zijn niet lang te bewaren, verwerk deze dus direct tot sap/siroop of iets anders. Gemaakte sap/siroop is iets langer te bewaren dan de losse bloesem en besjes van de plant.

Vlier snoeien

Wanneer kan je vlier snoeien? Doorgaans doe je dit van februari tot maart.

Het snoeien van de vlier is eigenlijk ieder jaar hard nodig als je de heester in vorm wilt houden. De vlier kan veel hebben als het om de snoei gaat, je kunt dus veel wegsnoeien als dat nodig is. Doe dit vooral niet in de winter, wacht tot het niet meer vriest en let ook goed op dat er geen vorst wordt verwacht. Door de groeikracht van de vlier zullen eventueel verwijderde delen ook snel weer dichtgroeien. Verwijder zieke takken vooral direct, ook als het niet het juiste moment is, tenzij het vriest natuurlijk. Het beste moment om te snoeien is uiteraard vlak voor de vlier begint uit te lopen. Dat is al vroeg in het jaar in februari of maart. De ergste kou is dan vaak al verdwenen.

Vlier ziektes en plagen

De vlierbes kent weinig ècht grote gevaren. Zo lang de plant in de juiste omgeving staat is er weinig dat de plant ernstig kan beschadigen. Zelfs het bodemleven is niet bepaald verzot op deze struik. Het enige grote gevaar is het verdwijnen van besjes. Vogels zijn dol op vlierbessen en eten deze supersnel van de struiken, vaak nog voor je deze zelf kunt oogsten. Dit is te voorkomen met een (blauw) net rondom de struik om vogels op afstand te houden en te zorgen dat zij niet bij de besjes kunnen komen.

Vlier kweken informatie