Kiwi
Actinidia chinensis

Kiwi soorten

Welke soorten kiwi's zijn er? Er zijn drie soorten kiwi's. De groene kiwi en de gele kiwi, welke beter bekend staat als "Kiwi Gold", maar er is zelfs een rode kiwi. De groene kiwi smaakt over het algemeen zuurder. De gele kiwi is altijd heerlijk zoet. De rode kiwi is eigenlijk geel, maar is rood rondom de witte kern aan de binnenkant. Ook de rode kiwi is erg lekker zoet.

Daarnaast hebben beide soorten kiwi's ook mannelijke, vrouwelijke en zelfbestuivende planten. Het is belangrijk om te weten welke van deze je hebt, omdat je anders oogst misloopt.

De zelfbestuivende kiwi is een plant waarvan je er slechts één nodig hebt. De kiwi maakt zo wel mannelijke als vrouwelijke bloemen aan dezelfde plant. Dit is het makkelijkste soort als je voor het eerst kiwi's wilt gaan kweken of je hebt slechts plek genoeg voor één plant.

De andere kiwisoorten zijn tweehuizig. Ze maken òf mannelijke, òf vrouwelijke bloemen aan één plant. Je hebt dan dus een mannelijke èn een vrouwelijke plant nodig, anders krijg je geen vruchten. Een kiwi moet namelijk goed worden bestoven om vruchten te kunnen maken.

Kiwi zaaien en planten

Een kiwi kan je het beste planten in het voorjaar. In het eerste jaar heeft de kiwi tijd nodig om goed te wortelen en aan te slaan. In het eerste jaar zal de plant vooral in de hoogte groeien. Ook kan je een kiwi in een pot planten.

Wil je een kiwi kweken in een pot, kies dan een ruime pot of kuip om de plant in te zetten. Een pot van 50 liter is minimaal vereist, maar het beste is om een kiwi te kweken in de vollegrond.

Kan je een kiwi ook zaaien? Ja, maar dit is niet gebruikelijk. Zaai altijd meerdere zaden om te zorgen dat je de hele teelt niet van één plant laat afhangen. Met name als je een tweehuizige kiwi wilt kweken zal je er meerderen moeten zaaien.

Bedenk je ook dat een gezaaide kiwi in de eerste jaren geen vruchten zal dragen. De plant bloeit pas vanaf ongeveer drie à vier jaar oud. Je hebt er dus veel geduld en een beetje geluk voor nodig!

Per vierkante meter kan je ongeveer 0 tot 1 kiwi planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 0 tot 1 kiwi planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Kiwi verzorgen/standplaats

Hoe kweek je kiwi's? De kiwi komt uit het verre oosten en groeit het beste in een gematigd klimaat. Kiwi's zijn niet goed winterhard, maar ze overleven een zachte winter meestal wel. Op een plek in de volle zon staat de kiwi het beste.

De kiwi is een slingerplant. Deze wikkelt zich om stokken, palen, draden, takken en zelfs hele boomstammen heen en maakt geen hechtrankjes. Je moet een kiwi dus ondersteunen. In de vollegrond kan een kiwi erg groot worden. Wel dien je rekening te houden met de bestuiving van de kiwi.

Bij matige tot strenge winters moet je de plant beschermen. Bovengronds kan deze zelfs helemaal afsterven zonder bescherming, maar ook de wortels moet je voldoende beschermen bij matige tot strenge vorst. In het eerste jaar heb je waarschijnlijk geen vruchten, maar ook in andere jaren bloeit de kiwi erg onregelmatig.

Kiwi goede en slechte buren

Kiwi's worden doorgaans langs hoge palen gekweekt, waarbij de planten langs draden tussen de palen worden geleid.

Kiwi wisselteelt
Voor het kweken van kiwi hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Kiwi goede buren
Kiwi kan goed worden gecombineerd met (combinatieteelt: goede buren):
Bieslook

Kiwi slechte buren
Kiwi heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Kiwi water geven

Hoeveel water heeft een kiwi nodig? Kiwi kweken lukt het beste op een constant licht vochtige bodem. Geef daarom bij droogte extra water. Op een hete, droge zomerdag is een halve gieter van tien liter voldoende, maar bij een kiwi in pot of kuip geef je waarschijnlijk meer.

Kiwi grondsoort

Welke grond heeft een kiwi nodig? Kiwi kweken doe je op een neutrale tot zeer licht zure grondsoort. De ideale bodem is humusrijk en zeer voedzaam. Naast het gebruiken van compost en het strooien van koemestkorrels (om de structuur te verbeteren) is ook bemesten vereist voor de teelt. Zorg dat overtollig water makkelijk weg kan.

Wat is pH?

Kiwi bemesten

Moet je kiwi bemesten? Ja, voor de teelt is bemesten vereist. Alleen een goed gevoede kiwi produceert vruchten. Geef een sterke meststof, maar wees iets terughoudend met het geven van stikstof. Hierdoor maakt de plant erg veel blad en in verhouding weinig bloemen en dus vruchten (of zelfs helemaal geen).

Het kan handig zijn om jaarlijks wat kalk te strooien rondom de kiwi. Kiwi kweken lukt namelijk niet op gronden die te zuur zijn, en hiermee maak je de grond meer alkalisch. Dit verbetert de opname van voedingsstoffen.

Welke meststof gebruik je voor kiwi? De beste meststof voor het kweken van kiwi heeft bij benadering een NPK samenstelling van 8-10-10.

Wat is NPK?

Kiwi bloei en bestuiven

Wanneer bloeit kiwi? Kiwi bloeit doorgaans van mei tot juni.

Moet je een kiwi bestuiven? Ja, maar dit hoef je niet met de hand te doen. De kiwi is echter niet altijd zelfbestuivend. Er zijn namelijk éénhuizige en tweehuizige kiwisoorten. De tweehuizige maken mannelijke en vrouwelijke planten. Je hebt dan twee kiwi's van het tegengestelde geslacht nodig om überhaupt vruchten te krijgen.

Met één mannelijke kiwiplant kunnen tot wel 8 vrouwelijke kiwiplanten worden bestoven. In de regel geldt dat meer mannelijke planten in dit geval ook zorgen voor een betere bestuiving.

Bij een zelfbestuivende kiwi helpt het ook om extra mannelijke planten neer te zetten. De bestuiving heeft zo een grotere kans van slagen. Wil je een zelfbestuivende kiwi kweken, laat deze dan ook samen met een mannelijke kiwiplant groeien.

Kiwi's worden bestoven door insecten. In elk geval hoef je de kiwi dus nooit met de hand te bestuiven. Omdat je een kiwi kweken doet in de buitenlucht kunnen er genoeg insecten bij de plant komen.

Wanneer kiwi oogsten

Wanneer kan je kiwi oogsten? Kiwi oogst je doorgaans van november tot januari.

Kiwi's kunnen onder goede omstandigheden zeer productief worden. Zo productief zelfs dat de hele tuin onder de snotterige, overrijpe kiwi's komt te liggen als je ze niet oogst en er te veel hebt. Voor liefhebbers is dat natuurlijk geweldig, want zo heb je extra veel te plukken (vóór de kiwi's afvallen).

Het beste moment om een kiwi te plukken is vlak na de eerste (nacht)vorst. De kiwi's smaken dan extra zoet omdat deze meer suikers hebben aangemaakt. Kiwi's rijpen wel wat na op een fruitschaal, maar als je een erg harde kiwi plukt dan is er weinig wat je aan de zure smaak kunt veranderen.

Een goed oogstrijpe kiwi is dus een klein beetje zacht, mooi groot van formaat en heeft bij voorkeur de eerste vorst van het jaar gezien. Als de te lang wacht met oogsten dan wordt de kiwi erg zacht. Oogst je te vroeg, dan is een kiwi nog erg zuur van smaak. Overrijpe kiwi's kunnen zeer snel gaan gisten.

Kiwi gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je kiwi's? Meestal worden kiwi's rauw gegeten. Je kàn kiwi's met schil en al eten, maar vrij weinig mensen vinden de licht harige schil lekker. Kiwi's worden daarom bijna altijd uitgelepeld. Kiwi's zijn ook lekker door fruitsalades.

Het vruchtvlees van kiwi's is groen of geel, afhankelijk van het soort kiwi dat je hebt. Een gele kiwi smaakt veel zoeter dan een groene. Groene kiwi's smaken meestal vrij zuur, al zijn ze iets zoeter als ze bijna overrijp zijn.

Hoelang kan je een kiwi bewaren? Op de fruitschaal zijn kiwi's zeker niet langer dan een week houdbaar. Kiwi's blijven over het algemeen niet lang vers. De vruchten worden snel snotterig en gaan van binnen erg snel gisten.

Wanneer kiwi snoeien

Kiwi snoei je doorgaans van mei tot juni en van november tot december.

Moet je een kiwi snoeien? Ja, kiwi's moeten regelmatig worden gesnoeid. Het beste is om altijd de hoofdstam intact te laten. De zijscheuten en zijtakken snoei je dan geleidelijk terug om de plant in vorm te houden. Zo blijft een kiwiplant gezond en groeit deze het beste.

Bovendien kunnen kiwi's met de zijtakken enorm gaan woekeren. Mocht je een soort overkapping hebben waar de kiwi mooi langs kan groeien als een soort natuurlijk, groen afdakje, laat de zijscheuten dan vooral zitten. De plant is zo niet alleen lekker maar geeft ook beschutting en schaduw!

De eerste snoei van de kiwi valt laat in het voorjaar, of tegen het begin van de vroege zomer aan. Snoei dan liever niet te veel weg. Snoei zijtakken slechts enkele ogen terug om de kiwiplant in vorm te houden.

In het najaar snoei je de kiwiplant nog een tweede keer, maar deze snoei is iets ingrijpender. Zijscheuten snoei je tot ongeveer zes ogen terug, of zelfs helemaal als dit gewenst is. Hiermee bevorder je de groei voor volgend jaar.

Let op, snoei een kiwi nooit tijdens of vlak voor de vorst. Houdt er rekening mee dat je eventueel rijpende kiwi's niet wegsnoeit. Dat is natuurlijk zonde. Wacht met snoeien of stel uit tot volgend (voor)jaar als er vorst wordt verwacht

Kiwi ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij kiwi's? De kiwi heeft weinig last van ziektes en plagen, mits de plant voldoende voeding krijgt. Het blad van kiwi's kleurt geel in het najaar en valt uiteindelijk af, dit is geen teken van een ziekte of schimmel. Gewoon de seizoenen die een rol spelen.

Kiwi plant tabel