Komkommerkruid
voorzaaien kweken en oogsten

Komkommerkruid soorten

Komkommerkruid is een éénjarige plant en wordt ook wel bernagie genoemd. De komkommerkruid of bernagie plant maakt prachtige, herkenbare, blauwe bloemetjes. De smaak is wat komkommerachtig. Komkommerkruid komt soms in het wild voor. Er zijn niet veel verschillende soorten komkommerkruid of bernagie. De naam bernagie wordt vaker in de keuken gebruikt.

Komkommerkruid zaaien of planten

Wanneer kan je komkommerkruid zaaien?
Komkommerkruid zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van april tot mei. Komkommerkruid zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van maart tot april.
Wanneer kan je komkommerkruid planten?
Komkommerkruid planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van april tot juni.

Je kunt komkommerkruid zaaien in het vroege voorjaar onder glas. Later kan je komkommerkruid of bernagie zaaien in de vollegrond of in potjes buiten. Komkommerkruid zaaien is niet zo lastig. Zelf doen we dit altijd in potjes om dit (dan nog) kleine plantje wat meer bescherming te geven vóór het uitplanten.

In principe zal je ieder jaar opnieuw komkommerkruid of bernagie zaaien, als je het ook volgende jaren in de tuin wilt. Het blijft slechts een éénjarig plantje. Bernagie of komkommerkruid kan zichzelf ook goed uitzaaien. Hierdoor komt het vaak voor dat het plantje volgend jaar vanzelf opnieuw opkomt, rondom de plek waar het vorig jaar stond.

Bernagie of komkommerkruid zaaien in potjes

Vul een aantal kweekpotjes met zaaigrond en druk dit aan. In elk potje zaaien we dan ongeveer 3 bernagie zaden. Door meerdere komkommerkruid zaden te zaaien, weet je zeker dat overal iets opkomt. Komkommerkruid zaaien we niet dieper dan een halve centimeter. Over het algemeen houden wij aan: Hoe kleiner het zaadje, hoe minder dekgrond, of hoe minder diep we dus zaaien.

Houd de zaaigrond tijdens en na het kiemen licht vochtig. Na opkomst kan je wat zaailingen verwijderen. Zelf houden we altijd het mooiste, grootste plantje over. De rest kan je wegknippen met een schaar, of uit de zaaigrond trekken als er nog geen eerste echte blaadjes te zien zijn. De worteltjes zijn dan nog niet verstrikt geraakt met die van het plantje dat je wilt houden.

Komkommerkruid of bernagie zaaien in de grond

Direct in de grond zaaien is vrij makkelijk. Je hoeft dan natuurlijk niet allerlei potjes bij te houden. Wel is het handig om rekening te houden met eventuele beestjes zoals slakken. Je kunt de bodem uit een aantal kweekpotjes snijden en de potjes over je jonge zaailingen heen zetten. Zo kunnen slakken er niet bij komen. Meer tips tegen slakken lees je hier.

Komkommerkruid of bernagie zaaien in de vollegrond, kan simpelweg door groepjes van 3 bernagie zaden te zaaien. Natuurlijk wel op genoeg afstand van elkaar. Bedek de zaden alleen met een dun laagje aarde van (op gevoel) ongeveer een halve centimeter. Geef regelmatig water en houd de grond licht vochtig, tijdens en na het kiemen.

Net als bij het zaaien in potjes geldt, na opkomst wat zaailingen verwijderen. Houd steeds het mooiste, sterkste plantje over en knip de rest weg. De plantjes die je over hebt kweek je verder op.

Komkommerkruid planten in het voorjaar

Wanneer de worteltjes onder uit het potje naar buiten komen, is het tijd om uit te planten. Je kunt bernagie of komkommerkruid planten op de bestemde plek, of verplaatsen naar buiten rond half april.

In de lente en ongeveer vanaf eind april, kan je komkommerkruid planten in de vollegrond. Dus heb je bernagie gezaaid, kan je het rond deze tijd op de definitieve plek zetten. Zet komkommerkruid in de vollegrond of in een bloempot als je het daarin wilt zetten. Wees bij het planten voorzichtig dat je de worteltjes niet beschadigd.

Per vierkante meter kan je ongeveer 6 tot 9 komkommerkruid planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 2 tot 4 komkommerkruid planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Komkommerkruid verzorging

Zelf komkommerkruid kweken is makkelijk. Het plantje heeft maar weinig verzorging nodig. Geef alleen af en toe wat water volgens de instructies verderop. Daarnaast is komkommerkruid slechts éénjarig. Wel kan het zichzelf makkelijk opnieuw uitzaaien. Hierdoor komt het vaak volgend jaar opnieuw op zonder dat je het zelf hebt gezaaid.

Komkommerkruid kweken we zelf liever in een pot net als bijna alle kruiden, maar het kan natuurlijk ook in de vollegrond. Bernagie of komkommerkruid kweken we dan in de halfschaduw of volle zon. Het kan veel hebben. Grote droogtes heeft het bij ons altijd overleefd. Zelf komkommerkruid kweken is daarom ook ontzettend makkelijk.

Wat we wel vaak hebben gemerkt is dit: Over alle steeltjes en stammetjes die dit plantje maakt, zitten fijne haartjes. Dat ziet er heerlijk zacht uit maar schijn bedriegt. De plant kàn soms gemeen prikken. Als je de stam zo vastpakt steken de haartjes een beetje (zie foto hierboven). Wees dus voorzichtig, vooral als je kinderen dit plantje laat bekijken.

Komkommerkruid is een éénjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -10℃.

Komkommerkruid combinatieteelt en wisselteelt

Komkommerkruid
Voor het kweken van komkommerkruid hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Komkommerkruid goede buren
Komkommerkruid kweken kan goed samen met aardbei, tomaat, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Komkommerkruid slechte buren
Komkommerkruid heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Komkommerkruid water geven

Probeer de bodem licht vochtig te houden. Het mag af en toe een beetje opdrogen. Voorkom dat de grond drijfnat wordt. Is de grond nog vochtig dan mag je een waterbeurt overslaan. Geef regelmatig een beetje water wanneer de grond weer een beetje droog is geworden.

Houd er rekening mee dat je plantje in potten sneller uitdroogt. Ook bij meer zon verdampt vocht in de potten en in de grond sneller.

Komkommerkruid grondsoorten

Bernagie of komkommerkruid is niet veeleisend. Wel kan je beter komkommerkruid kweken op een humusrijke grond. Voor het planten zou je wat compost kunnen toevoegen of kunnen strooien met koemestkorrels. In principe kan je komkommerkruid op bijna iedere grond kweken. Kleigrond kan je beter eerst iets losser maken.

pH

Komkommerkruid tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Komkommerkruid bemesten

Je hoeft bernagie of komkommerkruid bijna niet te bemesten. In principe is dit helemaal niet nodig maar doe je het toch, kies dan vooral een lichte meststof met fosfaat als het plantje jong is. Later kan je ook meer stikstof geven voor een sterkere bladgroei.

Overigens is komkommerkruid van zichzelf ook een goede groenbemester. Je kunt het plantje onderspitten als deze in het najaar weer afsterft. Komkommerkruid kan dan ook goed op braakliggende grond worden gekweekt om deze later te verbeteren voor de volgende teelt.

Komkommerkruid bloei en bestuiven

Wanneer bloeit komkommerkruid? Komkommerkruid bloeit doorgaans van mei tot september.

Over dit filmpje: Komkommerkruid verspreidt zich heel makkelijk, dankzij bestuiving door de wind en door insecten. Na de bloei zaait het zichzelf opnieuw uit.

Voor de gewone teelt is bestuiven niet nodig. In principe bloeit komkommerkruid altijd. Wanneer het bloeit is het aantrekkelijk voor bijtjes, hommeltjes, zweefvliegjes en andere bestuivende insecten. Komkommerkruid kan je dus planten om ervan te eten, maar ook om bestuivers naar je moestuin te lokken.

Voor de zaadteelt is een goede bestuiving nodig. Zijn er genoeg bestuivers in de omgeving dan kan komkommerkruid zichzelf goed opnieuw uitzaaien, na de bloei. Komkommerkruid maakt tweeslachtige bloemetjes en is daarmee eenhuizig en dus goed zelfbestuivend te noemen.

Zoals op de foto hierboven te zien is, kan komkommerkruid uitbundig bloeien. Dit is maar één plantje en je kunt zaden uitstrooien, zodat je er meer bij elkaar hebt. Er hangen vaak grote trossen bloemetjes aan die vanuit de top van de plant groeien. De bloemetjes bloeien niet allemaal tegelijk maar geleidelijk, over een langere periode. Van komkommerkruid heb je dus ook veel plezier als eetbaar sierplantje in je moestuin.

Wanneer komkommerkruid oogsten

Wanneer kan je komkommerkruid oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.

Gedurende de hele groei van dit plantje kan je blaadjes plukken. Pluk liever niet als het plantje nog erg jong is. Vanaf de zomer kan je blaadjes blijven plukken. Ook de bloemetjes zijn goed eetbaar. Gedurende de hele bloeiperiode kan je bloemetjes blijven plukken van komkommerkruid.

Het beste is om delen van de plant (blaadjes, bloemetjes) af te knippen voor gebruik. Trek je ze met de hand los dan trek je vaak delen van dit kleine, kwetsbare plantje snel stuk.

Komkommerkruid gebruiken

In de keuken wordt komkommerkruid vaak bernagie genoemd. Ook de naam komkommerkruid is niet zonder reden. De blaadjes en bloemetjes van dit plantje smaken inderdaad een beetje komkommerachtig. Komkommerkruid of bernagie gebruiken we in veel verschillende gerechten. Vooral in gerechten waar ook komkommer in wordt gebruikt, is bernagie een heerlijke toevoeging.

Bernagie olie maken

Komkommerkruid wordt ook gebruikt voor het maken van bernagie olie. Dit is een olie die wordt gewonnen uit de zaden, door deze koud te persen. Je kunt bijvoorbeeld zelf koudgeperste bernagie olie maken met een geschikte oliepers. Er zijn hand-aangedreven en elektrische persen. De hand-aangedreven oliepersen zijn vaak beter betaalbaar en geschikt voor kleinere hoeveelheden.

Komkommerkruid houdbaarheid

De blaadjes en bloemetjes van komkommerkruid gebruiken we eigenlijk alleen vers. Doorgaans zijn de blaadjes iets langer houdbaar dan de bloemetjes. Desondanks zijn beiden slechts een dag houdbaar in de koeling, de blaadjes mogelijk twee dagen bij uitzondering.

Komkommerkruid of bernagie kan niet goed worden gedroogd. Zo gaat de smaak bijna helemaal verloren. Het beste gebruik je komkommerkruid dus vers. Pluk het pas wanneer je het gaat gebruiken.

Komkommerkruid ziektes en plagen

Komkommerkruid of bernagie kan soms gevoelig zijn voor zwarte luis, vooral in een jaar dat bladluizen erg actief zijn. Dat is het ene jaar natuurlijk meer dan het andere. Komkommerkruid wordt bij een slecht jaar wel eens aangetast door zwarte luis en sommige andere bladluizen. Verder heeft komkommerkruid of bernagie vrij weinig last van ziektes en plagen. Over het algemeen is dit plantje vrij goed weerbaar.