Tarwe
kweken en oogsten

Tarwe draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Triticum en is een lid van de grassenfamilie, ook wel poaceae.

Tarwe soorten

Welke soorten tarwe zijn er? Tarwe is een gras en bestaat uit veel verschillende soorten. De lijst hieronder somt de bekende soorten op. Over het algemeen worden er twee soorten gewone tarwe gezaaid voor consumptie, zomertarwe en wintertarwe. Elk heeft een eigen zaaimoment, maar er zijn natuurlijk ontelbaar veel andere soorten tarwe die je ook eens kunt proberen.

• Eenkoren - Triticum boeoticum
• Ethiopische tarwe - Triticum aethiopicum
• Khorasan-tarwe - Triticum turanicum
• Perzische tarwe - Triticum carthlicum
• Rode (wilde) tarwe - Triticum urartu
• Timopheev-tarwe (Zanduri-tarwe) - Triticum timopheevii
• Tweekoren (emmertarwe) - Triticum turgidum / Triticum ispahanicum / Triticum karamyschevii
• Wilde tarwe - Triticum araraticum
• Zhukovsky's tarwe - Triticum zhukovskyi
• Spelt - Triticum spelta
• (onbekend) - Triticum vavilovii
• (onbekend) - Triticum militinae
• (onbekend) - Triticum trunciale

Tarwe zaaien en planten

Wanneer kan je tarwe zaaien? Tarwe zaaien of voorzaaien kan direct buiten van maart tot januari en van oktober tot mei.

Hoe zaai je tarwe? Je kunt tarwe zaaien door de zaden breedwerpig uit te strooien op een groot zaaibed. De plantjes zelf hebben weinig ruimte nodig maar je hebt veel plantjes nodig voor een goede oogst. Om uiteindelijk één witbrood te kunnen maken van het meel heb je ongeveer 0,75m² aan tarweplanten nodig.

Tarwe zaai je dus altijd direct op de bestemde plek omdat voorzaaien gewoonweg onmogelijk is. In de regel geldt dat je ongeveer 15-20 gram zaden nodig hebt per vierkante meter. Wintertarwe zaai je in de herfst en oogst je in het volgende jaar. Zomertarwe zaai je vroeg en oogst je in hetzelfde jaar nog.

Per vierkante meter kan je ongeveer 340 tot 460 tarwe planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 17 tot 23 tarwe planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Tarwe standplaats en verzorgen

Hoe kweek je tarwe? Zoals eerder al beschreven neemt tarwe veel ruimte in als je er serieus iets mee van plan bent. Toch is het erg leuk om eens te proberen want de teelt zelf is vrij eenvoudig. Je hebt wel rekening te houden met een goede bemesting maar hoeft verder niet veel aan de verzorging te doen.

De teelt van tarwe is ook weer niet zorgeloos want het echte werk begint pas na het oogsten, wanneer je de tarwe tot iets moet verwerken dat bruikbaar is in de keuken. Je kunt tarwe ook kweken als groenbemester. Voor het uitbloeien spit je dit onder als bodemverbeteraar. Het stro kan je ook gebruiken om een aardbeienbed te maken.

Tarwe combinatieteelt en wisselteelt

Tarwe
Voor het kweken van tarwe zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Tarwe is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortel- of knolgewas of aardappelsoort volgens het wisselteelt schema.

Tarwe goede buren
Tarwe heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Tarwe slechte buren
Tarwe heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Tarwe water geven

Hoeveel water heeft tarwe nodig? Tarwe groeit goed op een licht vochtige grond. Tijdens de zomer moet je mogelijk een sproeier aanzetten om uitdroging van het veldje met tarwe te voorkomen. Na een regenbui of als de grond onder het oppervlak nog vochtig aanvoelt hoef je geen water te geven. Controleer dit regelmatig.

Tarwe grondsoort en bodem

Welke grondsoort heeft tarwe nodig? Tarwe groeit op vrijwel iedere grondsoort. Houd er rekening mee dat lichte grondsoorten meer water eisen. Tarwe wordt in ons land vooral verbouwd op kleigrond, daar groeien de meeste soorten tarwe goed op. Je hoeft dan weinig water te geven omdat kleigrond lang vochtig blijft.

pH

Wat is pH?

Tarwe bemesten

Moet je tarwe bemesten? Vooral de jonge tarwe hebben extra stikstof nodig. Hiermee groeit deze grassoort uit tot je op een later moment nogmaals kunt bemesten. Bij de tweede bemesting rond de zomer geef je tarwe vooral veel kalium en fosfaat.

Veel heeft tarwe niet nodig maar de bemesting is belangrijk voor de ontwikkeling van de korrels. Ook de benodigde calcium en magnesium zitten van nature in de meeste meststoffen die je geeft.

Voor het bemesten van tarwe zou je zelf de juiste hoeveelheid stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) kunnen mengen in de verhouding 0-0-0. Dit is ons advies.

Wat is NPK?

Tarwe bloei en bestuiven

Wanneer bloeit tarwe? Tarwe bloeit doorgaans van mei tot juli.

Moet je tarwe bestuiven? Je hoeft tarwe natuurlijk niet met de hand te bestuiven, dit wordt vooral door de wind gedaan. Omdat je tarwe in veldjes plant bestuiven de plantjes elkaar vrij makkelijk. Meestal makkelijker dan bij maïs, wat uiteindelijk ook een grassoort is.

De bestuiving is wel nodig voor het vormen van de tarwe die je oogst. In plaats van de tarwe te oogsten voor consumptie kan je deze ook voor de zaadteelt oogsten. De twee teeltsoorten zijn ongeveer gelijk.

Wanneer tarwe oogsten

Wanneer kan je tarwe oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot september.

Hoe oogst je tarwe? Afhankelijk van het soort tarwe dat je kweekt oogst je iets eerder of juist later. In de moestuin is het oogsten van tarwe arbeidsintensief want je moet alle planten van de grond lossnijden, direct bij de bodem. De korrels zal je vervolgens van het stro moeten scheiden.

Het stro kan je overigens alsnog onderspitten als groenbemester of gebruiken voor het aardbeienbed. De korrels moeten vervolgens eerst nog worden verwerkt voor ze geschikt zijn voor consumptie, afhankelijk van wat je ermee wilt doen.

Tarwe gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je tarwe? Voor je geoogste tarwe kunt gebruiken moet de tarwe van het stro (de rest van de plant) worden gescheiden. Vervolgens moet de tarwe worden vermalen tot meel. Je hebt veel tarwe nodig om genoeg meel te krijgen voor een heel witbrood.

De makkelijkste manier om tarwe te vermalen is met een koffiemolentje of een speciaal molentje voor tarwe. Als je meel over houdt en je wilt er witbrood van maken dan moet dit nog door een zeef worden gehaald. Wat overblijft is bloem, een heel fijn gefilterd meel.

Aan het gezeefde meel voeg je verder nog water toe, evenals gist, een snufje zout en boter om brooddeeg te maken. De ingrediënten zijn afhankelijk van het soort brood. Het is dus een heel proces maar dan kan je wel zeggen dat je zelf de tarwe hebt gekweekt.

Voor een heel brood heb je zo'n 500 gram meel (om bloem te filteren) nodig. Zo wordt snel duidelijk waarom je ongeveer 0,75m² tarwe nodig hebt voor een heel witbrood.

Tarwe houdbaarheid

Hoelang is verse tarwe houdbaar? Vers tarwemeel (niet gezeefd dus) is enkele maanden houdbaar. Je kunt het ook invriezen om het nog langer te bewaren. Bloem, het resultaat van gezeefd tarwemeel is ten minste één jaar goed te houden. Het is dan wel belangrijk dat dit volledig vochtvrij wordt bewaard.

Tarwe kiemgroenten

Kan je tarwekiemen eten? Tarwekiemen zijn gezond en zelfs erg populair. Ze zijn zelfs een superfood, alleen worden het geen tarwekiemen genoemd. Het heet dan tarwegras, wat eigenlijk hele jonge sprieten van tarweplanten zijn. Je laat de tarwezaden eerst kiemen en strooit ze vervolgens uit over een laagje vochtige aarde. Na 1-2 weken heb je tarwegras.

Tarwegras is overigens erg bekend van het gebruik in tarwegras smoothies. Van tarwegras wordt een gezond sap geproduceerd dat in sommige (ecologische/biologische) winkels verkrijgbaar is.

Tarwe ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij tarwe? Tarwe kent een aantal ziektes en aandoeningen die je meestal kunt voorkomen door wisselteelt toe te passen. Botanisch gezien is tarwe een vrucht en kan je de plant het beste als vruchtgewas behandelen als je wisselteelt gebruikt. Dit is sterk aan te raden.

Ook het kiezen van een goed en sterk ras kan voorkomen dat er zich ziektes en schimmels ontwikkelen bij de teelt. Veel ziektes hebben vooral betrekking op de wortels van de planten. Een goede en gezonde bodem is dus erg belangrijk bij de teelt van je eigen tarwe.

Ook kan moederkoren voorkomen, een zeer giftige schimmel. Om die reden is het importeren van grassoorten onderhevig aan zeer strenge regelgeving. Om moederkoren te voorkomen is het belangrijk om een goed gecultiveerd ras te kopen bij een vertrouwd merk, vertrouwde kweker of een vertrouwde winkel.

Tarwe kweken informatie