Waterkers
zaaien kweken en oogsten

Waterkers soorten

Waterkers is eigenlijk maar een piepklein plantje. Dat maakt het bijna niet te geloven, dat het een lid is van de kruisbloemenfamilie. Dit zijn vooral koolsoorten. Het is dezelfde familie waar ook de gigantische planten broccoli en bloemkool van afkomstig zijn. Dat zegt natuurlijk niets want een gemiddelde plantenfamilie is ontzettend groot.

In winkels kom je waterkers vaak tegen als saladegroente, in een zak met alleen waterkers of gemengd met andere saladegroenten.

De kleine bladgroente die als saladegroente wordt gegeten is de wilde waterkers (Nasturtium officinale). Eigenlijk is dit een synoniem geworden. Tegenwoordig wordt waterkers genoemd bij de nieuwe wetenschappelijke naam (Rorippa) en is deze onder te verdelen in een aantal soorten -kers die ook in het wild voorkomen.

• Witte waterkers - Rorippa nasturtium-aquaticum
  Daar gaat deze pagina over. Voorheen was dit Nasturtium officinale, wat een synoniem is geworden van dit kleine plantje. Dit is de bekende waterkers.
• Gele waterkers - Rorippa amphibia
  
• Middelste waterkers - Rorippa anceps
  
• Moeraskers - Rorippa palustris
  
• Oostenrijkse kers - Rorippa austriaca
  
• Slanke waterkers - Rorippa microphylia
  
• Valse waterkers - Rorippa armoracioides

De waterkers lijkt overigens heel erg op de kleine veldkers (Cardamine). Het heeft dezelfde geveerde blaadjes, die bijna identiek zijn aan die van de witte waterkers. Ik zou denken dat het hele naaste familie is maar de naam doet toch iets anders vermoeden. Ze komen in elk geval beiden uit de grote plantenfamilie, de kruisbloemenfamilie.

De witte waterkers waar deze pagina over gaat, is dè bekende waterkers. Het soort waterkers dat wordt gebruikt in salades en ook gewoon "Waterkers" wordt genoemd.

Waterkers zaaien of planten

Wanneer kan je waterkers zaaien?
Waterkers zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van februari tot april en van september tot oktober. Waterkers zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van november tot januari.

Verspenen is niet te doen, met al die piepkleine plantjes. Dat doen wij dus eigenlijk nooit. De enige makkelijke manier om waterkers te zaaien is direct op het bestemde plekje. Mocht je willen voorzaaien, doe dit dan in een zaaibak en zet daarna elk plantje op een eigen plek.

Handig om te weten: Dichter bij elkaar zaaien maakt kleine plantjes die je jong kunt oogsten. Iets meer afstand en je krijgt iets grotere plantjes, voor zo ver je het groot mag noemen. De smaak is dan iets pittiger en het blad ook net iets stugger, maar dat is helemaal niet erg.

Waterkers kiemt het beste op een goed natte grond. De grond mag ook na het kiemen zo blijven. Dan groeit waterkers het beste. Het zaaibed van je plantjes mag ook echt nooit uitdrogen. Het is wel een zeer snelle kiemer.

Mocht je een vijvertje hebben met een ondiep stukje, dan zou je daar (voorzichtig) een bakje aarde met zaden in kunnen laten zakken. Waterkers groeit daar uitstekend in, omdat het van nature al langs oevers of zelfs in het water groeit.

Per vierkante meter kan je ongeveer 25 tot 35 waterkers planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 5 tot 8 waterkers planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Waterkers verzorging

Van oorsprong komt waterkers voor langs oevers of zelfs in het ondiepe water zelf. Je kunt je voorstellen dat waterkers dus veel behoefte heeft aan water. Op een drijfnatte grond groeit dit plantje dan ook uitstekend. Er zijn maar een paar andere keukenplanten die ook dezelfde natte grond fijn vinden. Dat zijn er niet zo veel.

Zo lang je de grond goed nat houdt is waterkers makkelijk te kweken. Daar hoef je vrijwel geen moeite voor te doen. Het plantje is dus ook geschikt voor beginners. Liever kweek je waterkers op een schaduwrijk plekje. Bij te veel zonlicht droogt de grond -zeker in potten en bakken- veel te snel op.

Door de grote behoefte aan water, is waterkers heel slecht midden in de zomer te zaaien. Het is dan simpelweg te droog voor het plantje om te kiemen en groeien.

Waterkers is een éénjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan 6℃.

Waterkers combinatieteelt en wisselteelt

Waterkers
Voor het kweken van waterkers zou je wisselteelt kunnen gebruiken. Waterkers is een bladgewas. De ideale voorteelt is een koolgewas en de ideale nateelt is een vruchtgewas volgens het wisselteelt schema.

Waterkers goede buren
Waterkers heeft geen nadrukkelijk goede buren.

Waterkers slechte buren
Waterkers heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Waterkers water geven

Door de grote behoefte aan water -van waar ook de naam waterkers- kan je de plantjes beter niet in de zon zetten. Zo voorkom je uitdrogen. Kweek je waterkers gewoon in potten en bakken met potgrond of in de vollegrond, geef dan heel vaak water. Als je waterkers in potten of bakken kweekt droogt het extra snel uit.

Waterkers in potten of bakken, kan je beter op een onderbak met water zetten. Zet potjes bijvoorbeeld op een schotel met water. Zorg dat er gaten onderin potten en bakken zitten om het water op te nemen. Zo blijft de grond goed nat en dat is in principe de enige vereiste, en het meest belangrijke van de hele teelt.

Waterkers grondsoorten

Kweek je waterkers in de vollegrond of in potten en bakken, maak de grond dan zo vochthoudend als mogelijk is. Voeg bijvoorbeeld vermiculiet toe aan potgrond. Kweek liever niet op kleigrond. Dit wordt vaak te hard voor het kleine plantje, zeker wanneer dit opdroogt.

In principe is waterkers een semi-waterplant. Het is niet echt een waterplant maar het plantje kan prima in ondiep water staan. Daar mag je de grond waar je het op kweekt ook naar behandelen. Voeg vochthoudend organisch materiaal toe en maak de grond eventueel zelfs drijfnat voor de teelt.

pH

Waterkers tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Waterkers bemesten

Waterkers groeit graag op een voedzame bodem. Omdat het plantje snel groeit en het kort duurt voor het volgroeid is, is bemesten in principe niet nodig. Toch kan je veel extra stikstof gebruiken vóór het zaaien ter voorbereiding. Dan groeit waterkers extra goed. Het maakt meer blaadjes en wordt voller. Meer oogst met nòg minder ruimte dus.

Voor je waterkers gaat zaaien kan je de bodem verbeteren. Strooi bijvoorbeeld koemestkorrels. Deze werken bindend waardoor voedingsstoffen minder snel uitspoelen. Handig als je veel water moet geven, zoals bij waterkers absoluut het geval is. Bovendien bevatten de korrels veel organische stof die de bodem humusrijk en vochthoudend maken.

Natuurlijk helpt ook het strooien van compost voorafgaand aan het zaaien. Hierbij gaan we er natuurlijk van uit dat je het in de vollegrond zet. De teelt in potten en bakken blijft eenvoudiger, zo lang je genoeg water geeft, tenzij je een plekje bij de vijver hebt waar je waterkers kunt kweken.

Waterkers bloei en bestuiven

Wanneer bloeit waterkers? Waterkers bloeit doorgaans van mei tot september.

Dit kleine plantje is een makkelijk te bestuiven soort. Net als koolsoorten en andere kruisbloemigen maakt waterkers kleine, gele bloemetjes. Deze zijn tweeslachtig en bestuiven vrijwel alleen door trillingen van bijvoorbeeld golfjes in het water of de wind. Voor de bestuiving is dus bijna niets nodig, behalve het klimaat om in te bloeien.

Wanneer waterkers oogsten

Wanneer kan je waterkers oogsten? Doorgaans doe je dit van november tot juni.

Meestal oogst je waterkers in z'n geheel, en pluk je de blaadjes om ze los te gebruiken. Je kunt gedurende de hele groei af en toe blaadjes plukken, als je steeds maar een beetje nodig hebt. Je kunt ook de hele plantjes dus in één keer oogsten naar eigen behoefte. Deels afhankelijk van hoeveel je hebt staan, natuurlijk.

Houd er rekening mee dat het een kortlevend en snelgroeiend plantje is. De blaadjes die je laat zitten blijven niet eeuwig leven. Van daar dat in z'n geheel oogsten ook heel gebruikelijk is. Pluk de blaadjes of oogst bij voorkeur niet als het plantje nog heel jong is, zodat het nog verder kan groeien en je straks meer kunt oogsten. Dat is niet lang wachten.

Waterkers gebruiken

Waterkers wordt vooral vaak gebruikt door salades. Zo wordt de bladgroente ook verkocht (in zakjes) in de winkel. Ook op een gezond broodje met vis, bijvoorbeeld zalm, of vlees-broodbeleg is waterkers erg lekker. Bovendien is waterkers een bron van jodium, ijzer, foliumzuur, de vitaminen B6 en C.

Waterkers kiemgroenten

Waterkers is uitstekend als kiemgroente te eten. Dat zijn nagenoeg alle planten waarvan je het blad met steeltjes kunt eten, alsmede planten die van top tot teen eetbaar zijn (inclusief wortel). Waterkers is dus ook erg geschikt als kiemgroente, al wordt dan eerder tuinkers gebruikt. De smaak van tuinkers is sterker.

Ook tuinkers kan je opkweken tot een iets groter plantje, net als waterkers. De smaak van waterkers in z'n geheel, maar ook als kiemgroente, is vergelijkbaar met die van tuinkers. Het grote verschil is dat waterkers veel minder scherp smaakt.

Waterkers houdbaarheid

Je kunt waterkers het beste pas oogsten als je het bijna direct gaat gebruiken. De blaadjes zijn maximaal één tot twee dagen goed vers te houden in de koelkast. Daarna zijn ze wel echt slap en vers is natuurlijk altijd lekkerder. Pluk dus vooral alleen wat je nodig hebt, of gebruik je hele oogst in één keer.

Waterkers ziektes en plagen

Waterkers is vatbaar voor diverse schimmels en voor slakken. Dit heeft ermee te maken dat waterkers op een zeer vochtige plek wordt opgekweekt, wat ideaal is voor slakken en schimmels om in te groeien. Met name de laatste van de twee kan een groot probleem vormen. Slakken zijn op diverse manieren te weren, waaronder biologische korrels tegen slakken of natuurlijke vijanden zoals egels.