Bijvoet
Artemisia vulgaris - Asteraceae
Zaaien kweken en oogsten

Bijvoet soorten

In Nederland, België en op veel plekken in Europa komt bijvoet zeer algemeen voor. Het groeit op arme, kale stukken grond en in bermen. Je komt het dus regelmatig in het wild tegen, maar misschien heb je er nooit bij stilgestaan dat het bijvoet is. Bijvoet verspreidt een sterke geur waar je van moet houden. Niet iedereen vindt de plant lekker ruiken.

Onder het kopje over gebruiken en bewaren vertel ik er meer over, maar bijvoet heeft inderdaad iets met voeten te maken. De naam bijvoet komt van de oude Romeinen. Zij gebruikten het in hun schoeisel tegen zweetvoeten, en dus tegen het schuren van de voet in het schoeisel dat zij droegen.

Bijvoet is familie van Absintalsem, een vrij zeldzaam plantje dat als ingrediënt wordt toegevoegd aan Absint, de alcoholische drank. Bijvoet is daar dus familie van. Zelf wordt bijvoet veel geneeskrachtige eigenschappen toegewezen, waarover we verderop meer vertellen.

Bijvoet zaaien en planten

Wanneer kan je bijvoet zaaien?
Bijvoet zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot juli. Bijvoet zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot maart.
Wanneer kan je bijvoet planten?
Bijvoet planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot augustus.

Bijvoet is zeer makkelijk te zaaien. De planten produceren zeer veel zaad na de bloei en zaaien daar ook zichzelf weer erg makkelijk mee uit. Je kunt de zaden breedwerpig uitstrooien over een stukje grond, aarde in potten en bakken of elders in de (moes)tuin. De zaden van bijvoet kiemen erg snel en je hoeft ze slechts heel dun af te dekken met wat fijne zaaigrond of gefilterde aarde.

Mocht je bijvoet willen voorzaaien in een zaaibakje -om later te verspenen- dan kan je de zaden kiemen bij kamertemperatuur. Na opkomst is het beter om ze iets koeler te zetten om vervolgens verder te laten groeien, tot je ze kunt gaan verspenen. Direct buiten zaaien kan al vanaf het vroege voorjaar tot het einde van het voorjaar, of zelfs nog in de (zeer) vroege zomer.

Per vierkante meter kan je ongeveer 6 tot 9 bijvoet planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 2 tot 4 bijvoet planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Bijvoet standplaats en verzorgen

Voor de teelt van bijvoet in de moestuin hoef je echt bijna niets te doen. Het komt op zo veel plekken voor omdat het letterlijk groeit als onkruid. Vaak wordt het zelfs als onkruid gezien omdat het zo veelvoudig kan verschijnen in tuinen en bermen of kale stukken grond en zelfs arme grondsoorten.

Je kunt bijvoet goed op een plek met meer zon zetten. Het liefst in de volle zon, waar de voorkeur naar uitgaat, maar bijvoet tolereert ook de halfschaduw best goed. Bijvoet is een meerjarige plant en winterhard maar niet groenblijvend.

Bijvoet is een meerjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -15℃.

Bijvoet combinatieteelt en wisselteelt

Bijvoet
Voor het kweken van bijvoet hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Bijvoet goede buren
Bijvoet kweken kan goed samen met aardbei, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Bijvoet slechte buren
Bijvoet heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Bijvoet water geven

Bijvoet staat graag op een vrij droge grond. Dit houdt in dat je liever niet te veel water geeft. Door te veel water kunnen de wortels gaan rotten. Bijvoet kan prima een tijdje zonder water en overleeft goed tijdens droge perioden zoals een warme en zonnige zomer. Af en toe zou je eens water kunnen geven bij langdurige droogte. Als het pas nog heeft geregend hoeft dit zeker niet.

Bijvoet grondsoort en bodem

Je kunt bijvoet kweken op bijna elke grondsoort. Toch gaat de voorkeur wel uit naar een zanderige en droge grond. Belangrijk is dat de bodem ondanks de zanderige en losse structuur wel voedzaam is. Zo groeit bijvoet met name op kale stukken grond waar ook andere planten groeien, waarbij plantenresten op de grond terecht komen.

Voor het kweken van bijvoet in de moestuin -op een zanderige grond- kan je compost toevoegen. Dit maakt de grond voedzamer en verbetert de structuur. Hoewel bijvoet niet veeleisend is worden de planten een stuk groter als de bodem optimaal is voor de teelt.

pH

Bijvoet tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Bijvoet bemesten

Je hoeft bijvoet in principe niet te bemesten. Toch kan je het beste bijvoet op een voedzame bodem kweken. Als de grond echt arm is helpt het soms om een lichte meststof (in korrelvorm) te strooien en in te harken. Een erg sterke meststof is niet echt nodig. Lichte meststoffen voor (geurende) kruiden zijn ideaal.

Bijvoet bloei en bestuiven

Wanneer bloeit bijvoet? Bijvoet bloeit doorgaans van juni tot september.

Bijvoet is zelfbestuivend maar maakt daarbij gebruik van de wind. Insecten zijn voor het bestuiven van bijvoet zeker niet nodig. Bij veel verwante soorten is dat wel het geval. Toch is de bestuiving alleen echt nuttig voor de zaadteelt. Wanneer je de bloemen of het blad en de wortel oogst voor gewoon gebruik, hoef je bijvoet helemaal niet te bestuiven.

Zaden stratificeren

Het is bij de zaden van bijvoet nodig om ze te stratificeren. Dat is het laten gaan van een koude periode over de zaden. Buiten in de natuur gaat dit vanzelf. Je kunt de zaden ook in een vochtig keukenpapiertje wikkelen, dit in een plastic (grip)zakje doen en enkele maanden in de koelkast bewaren. Daarna worden de zaden pas levensvatbaar door stijgende temperaturen, wanneer je ze uit de koeling haalt.

Wanneer bijvoet oogsten

Wanneer kan je bijvoet oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot september.

Het oogsten van bijvoet kan op verschillende manieren. Je kunt het blad gedurende de groei plukken, zo lang dit aan de plant zit. Ook kan je de bloemknoppen van de plant gebruiken om te drogen. Dit geldt ook voor de wortel, maar dat is iets meer werk om te verkrijgen.

Om de wortel van bijvoet te oogsten graaf je de hele plant uit. De wortel kan je lossnijden van de rest van de plant. De resten die je niet gebruikt kunnen op de composthoop zo lang de plant nog geen zaden heeft gevormd. Anders komen al die zaden in de compost terecht die je vervolgens weer over je moestuin strooit.

Bijvoet gebruiken en bewaren

Je kunt bijvoet op veel verschillende manieren gebruiken. Zo is dit kruid al bekend sinds de Romeinen het gebruikten, maar wellicht gaat de bekendheid van dit kruid nog veel verder terug. Hier kan je bijvoet allemaal voor gebruiken:

Geneeskrachtige thee van bijvoet

De wortel, bloemknoppen en zelfs het blad wordt gedroogd om er thee van te zetten. Zo krijgt bijvoet geneeskrachtige eigenschappen toegewezen. Het gaat onder andere menstruatiepijn tegen en wordt gebruikt bij een onregelmatige menstruatie. Bijvoet zou zelfs tegen depressie en longklachten werken.

Waar de naam "bijvoet" vandaan komt

Heel vroeger werd bijvoet al door de Romeinen gebruikt. Daar komt de naam "bijvoet" immers vandaan. Best een leuk verhaal want zij stopten bijvoet in hun schoeisel. Dit zou werken tegen pijn en vermoeidheid. Hoe dat werkt is ook opmerkelijk te noemen. Het duurde lang voor het mysterie van bijvoet in het schoeisel werd opgelost.

Bijvoet bevat een stofje dat samentrekkend werkt, bijvoorbeeld op de huid. Hierdoor gingen de voeten minder zweten, waardoor het minder ging schuren. Je kreeg zo ook minder snel blaren en pijn aan de voeten.

Bijvoet wordt ook wel eens gerookt

Ook kan bijvoet worden gerookt. Dit heeft dan hetzelfde effect als het roken van marihuana maar dan veel minder intens. Natuurlijk raad ik iedereen zeer sterk af om dit te proberen. Dit dient alleen even ter kennisgeving, zodat je weet wat er allemaal met de plant gedaan kan worden.

Insecten verjagen met bijvoet

Naast het inhaleren van de rook, wordt de rook van bijvoet ook op andere manieren gebruikt. Door bijvoet te verbranden verjaag je (vervelende) insecten uit huis en eventueel uit de tuin.  De rook van bijvoet houdt vooral muggen op afstand. Handig als daar veel overlast van is. Zo kan je bijvoet in een vuurkorf gooien wanneer je in de tuin zit.

Bijvoet snoeien

Aan het einde van het jaar of nog beter na de winter, kan je bijvoet tot enkele centimeters boven de grond terugsnoeien. Je knipt gewoon alle oude plantendelen af. Door dit te doen loopt de plant in het voorjaar opnieuw heel mooi uit. Jouw bijvoet zal hierdoor voller gaan groeien.

Deze manier van snoeien is niet vereist. Zelf laten we bijvoet eigenlijk altijd staan, onbeheerd en zonder enig ingrijpen. De natuur zoekt het meestal vanzelf uit. Dat we niet snoeien heeft te maken met dat er best veel bijvoet staat. Mocht je slechts een paar plantjes neerzetten dan is het natuurlijk ook een stuk minder werk.

Bijvoet ziektes en plagen

Bijvoet krijgt soms last van bladrot, met name bij vochtig weer en te veel water. Je kunt ook trips vinden in bijvoet en sommige kevers. Bijvoet wordt aantrekkelijker voor ongedierte als de plant zwak is, bijvoorbeeld omdat deze op een veel te arme grond staat en bijna geen voedingsstoffen meer binnen krijgt.

Bijvoet kweken informatie