Basilicum
Ocimum basilicum
Voorzaaien kweken en oogsten

Basilicum draagt de wetenschappelijke (Latijnse) naam Ocimum basilicum en is een lid van de lipbloemenfamilie, ook wel lamiaceae.

Basilicum soorten

Welke soorten basilicum zijn er? Zo wel éénjarige als meerjarige basilicumsoorten kan je zelf thuis kweken. Het verschil is te herkennen aan de steeltjes van de planten. Daarnaast zijn er verschillen in geur zoals bijvoorbeeld bij gewone basilicum en citroenbasilicum, die een citroenachtige geur verspreid.

Éénjarige, grootbladige basilicum heeft een kenmerkende geur. De geur is diep en aromatisch, vaak zeer sterk. Deze plant leeft slechts één jaar en sterft in het najaar weer af. De éénjarige basilicum is te herkennen aan de groene steeltjes die makkelijk knappen (zie foto hierboven). De blaadjes zijn wat groter, gerimpelder, meer ovaal gevormd en vel groen van kleur. Éénjarige basilicum wordt met name in de Italiaanse keuken gebruikt en staat daar erg bekend om.

Meerjarige basilicum kan je ook als éénjarige kweken. Dan zaai je het plantje ieder jaar opnieuw, maar dit soort is tevens prima te overwinteren op een vorstvrije plaats. Meerjarige basilicum ruikt minder sterk en aromatisch. Je kunt meerjarige basilicum herkennen aan verhouten steeltjes (zie foto hierboven). Belangrijk om te weten is dat de steeltjes pas later verhouten, in de zomer. De blaadjes van meerjarige basilicum zijn iets vlakker, minder vel gekleurd en hebben een iets scherper puntje. In India is meerjarige basilicum een heilige plant.

Citroenbasilicum lijkt een beetje op meerjarige basilicum als je naar het blad kijkt. De geur kan niet missen, dit soort ruikt namelijk ook ècht een beetje citroenachtig. De sterke geur van éénjarige basilicum is hierin niet te herkennen. Wat dat betreft zijn éénjarige en meerjarige basilicumsoorten heel verschillend van elkaar. Toch ruikt ook meerjarige basilicum erg lekker. Het is alleen waarschijnlijk niet de geur die je verwacht.

Basilicum zaaien en planten

Wanneer kan je basilicum zaaien? Basilicum zaaien of voorzaaien kan direct buiten van mei tot juli. Basilicum zaaien of voorzaaien onder glas kan van maart tot mei.

Wanneer kan je basilicum planten? Basilicum planten of uitplanten in een kweekkas kan van mei tot juni. Basilicum planten of uitplanten kan buiten van mei tot augustus.

Half mei is het moment waarop basilicum officieel naar buiten mag. Vanwege de temperaturen en onvoorspelbaar weer, is het beter om dit niet eerder te doen. Zaai basilicum met meerdere zaadjes in een klein kweekpotje.

Wanneer de wortels aan de onderkant van het potje door de gaatjes naar buiten komen, dan kan geheel verplanten naar een grotere pot. Of je kunt natuurlijk direct in een grotere pot zaaien.

Meerjarige basilicum kan je overigens ook overwinteren. Wanneer je een plantje meerjarige basilicum hebt gekocht of gezaaid, dan kan dit na half mei buiten worden geplant. Dit kan in de vollegrond. Als je meerjarige basilicum echter wilt overwinteren, dan kan je het beter in een potje planten. Dan hoef je het plantje niet uit de grond te graven en kan je het potje zo naar binnen halen wanneer het daar tijd voor is.

Per vierkante meter kan je ongeveer 37 tot 52 basilicum planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 5 tot 8 basilicum planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Of je nu in rijen of per m² zaait, het is altijd verstandig om tussen de regels een grotere afstand aan te houden dan de plantafstand.

Basilicum standplaats en verzorgen

Waar groeit basilicum het best? Basilicum staat het liefste in de volle zon, maar hier ligt tevens een grote uitdaging. Basilicum staat namelijk ook graag een beetje beschut. In de volle zon droogt de grond erg snel uit en daar kan basilicum slecht tegen. Vaak wordt het plantje daarom alsnog in de halfschaduw gezet en dat werkt op zich ook. Basilicum is als kleinblijvend kruidje erg geschikt voor in een pot op een balkon of terras. Je kunt basilicum zo wel in een kweekkas als in de buitenlucht kweken.

Basilicum is een meerjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan 10℃.

Basilicum combinatieteelt en wisselteelt

Hoe kweek je basilicum? Basilicum kan het beste in een pot worden gekweekt. Met veel warmte, zonlicht en niet te veel (maar zeker ook niet te weinig) water, kweek je een heerlijk geurend kruidje. Let met name goed op dat de grond niet helemaal opdroogt maar het plantje ook niet verzuipt. Geef steeds kleine beetjes water.

Basilicum
Voor het kweken van basilicum hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Basilicum goede buren
Basilicum kweken kan goed samen met asperge, bleekselderij, knolselderij paprika, peper, tomaat, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Basilicum slechte buren
Basilicum heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Basilicum water geven

Hoeveel water heeft basilicum nodig? Zorg dat de grond nooit volledig opdroogt, of geef een opgedroogde bodem zo snel mogelijk water. Basilicum kan slecht tegen langdurige droogte. Als je basilicum wilt kweken dan doe je dit vaak in een pot. Potten en bakken drogen nu eenmaal sneller uit dan planten in de vollegrond. Om die reden zal je dus vaker water moeten geven als je plantje in een pot staat.

Houd de bodem dus goed in de gaten. Voelt de grond erg droog aan, dan is het wellicht weer eens tijd voor een waterbeurt. Geef dan niet te veel water in een keer, maar doseer het een beetje. Geef als dat nodig is meerdere keren op een dag water. Een te natte grond zorgt er namelijk voor dat de wortels geen zuurstof krijgen. Voedingsstoffen worden slecht opgenomen en het blad verkleurt mogelijk als gevolg.

Basilicum grondsoort en bodem

Welke grond gebruik je voor basilicum? Basilicum kweken doe je op een goed gedraineerde, doorlaatbare en humusrijke bodem. Het toevoegen van vermiculiet helpt bij basilicum in potjes heel goed bij de waterhuishouding. Indien je compost toevoegt, gebruik dan niet te veel grove stukken maar filter dit een beetje. Compost toevoegen is overigens wel een goed idee. Basilicum groeit aanzienlijk beter wanneer je een goede bodem hebt samengesteld.

pH

Basilicum tolereert bodems waarbij de pH-waarde ergens tussen deze twee waarden in ligt. Hoe meer naar links, hoe zuurder de grond is. Rechts is dan natuurlijk meer basisch. Lees ook: Wat is pH?

Basilicum bemesten

Heeft basilicum voeding nodig? Ja, maar niet erg veel. Geef bij voorkeur een gebalanceerde mestvoeding, of kies voor een voeding met iets meer stikstof. Hiermee bevorder je de aanmaak en groei van het blad dat je wilt oogsten. Een organische meststof in korrelvorm, speciaal voor geurende kruiden, werkt ook bij basilicum erg goed.

Basilicum bloei en bestuiven

Wanneer bloeit basilicum? Basilicum bloeit doorgaans van juni tot september.

Moet je basilicum bestuiven? Nee, voor de teelt is het niet nodig om basilicum te bestuiven. Dat is alleen nodig als je levensvatbare zaadjes wilt kunnen oogsten. Mocht je plantje gaan bloeien -en dat gebeurd vaker dan je denkt- dan worden de bloemen vooral bestoven door insecten, wind en trillingen. Basilicum is een éénhuizige plant met tweeslachtige bloemen. Dit maakt basilicum een zelfbestuivende plant.

Wanneer basilicum oogsten

Wanneer kan je basilicum oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot oktober.

Basilicumblaadjes kan je gedurende de hele groei van de plant plukken. Als de plantjes nog erg klein zijn wacht je liever nog even, maar wanneer je plantjes bossig zijn geworden kan je er veel van plukken. Meestal valt de oogst -als je zelf basilicum hebt gezaaid dit jaar- ergens tussen juni en eind september of begin oktober (tegen de herfst). Daarna sterft éénjarige basilicum af en moet meerjarige basilicum naar binnen worden gehaald.

Basilicum gebruiken en bewaren

Waar wordt basilicum voor gebruikt? Basilicum is een veelzijdig kruidje dat met name in Italië en andere mediterrane streken wordt gebruikt. Zo past basilicum goed op een pizza, door diverse soorten soep en ook door verschillende sauzen. Je kunt basilicum ook drogen en verpulveren over je gerechten. Vers is basilicum het sterkst van smaak en is het heerlijk door diverse Italiaanse gerechten.

Een kleine kanttekening: Wij geven geen medisch-, dieet- of ander gezondheidsadvies. Doe altijd eerst zelf goed onderzoek voor je een plant gebruikt in de keuken!

Basilicum houdbaarheid

Hoelang kan je basilicum bewaren? Vers geplukte basilicum kan in de koelkast nog een paar dagen worden bewaard. Om basilicum echt lang te bewaren kan je dit het beste drogen en bewaren in een afgesloten potje. Zo blijft basilicum tot een jaar of zelfs langer houdbaar. Basilicum kan je ook invriezen. In de diepvries blijft basilicum ook tot een jaar of langer houdbaar, en kan er eigenlijk weinig mee gebeuren.

Als je ingevroren basilicum wilt gebruiken kan je dit het beste eerst even in de koelkast laten ontdooien. Zo blijven de smaak en aroma's het beste behouden, al is het op deze manier natuurlijk nooit te vergelijken met verse basilicum.

Basilicum kiemgroenten

Kan je van basilicum de kiemen eten? Ja, basilicum kan ook dienen als een gezonde kiemgroenten. Als je basilicum in de tuin hebt zal deze bijna altijd gaan bloeien. Daar komen veel zaadjes uit die je kunt gebruiken voor het opkweken van kiemgroenten.

Basilicum snoeien dieven of toppen

Wanneer kan je basilicum dieven, toppen of snoeien? Doorgaans doe je dit van juni tot november.

Moet je basilicum toppen? Het is niet vereist om basilicum te toppen maar het draagt bij aan je opbrengst. Door regelmatig de topjes uit de planten te knippen, creëer je mooie vertakkingen. De basilicumplant wordt dan bossiger en voller. Je kunt er uiteindelijk dus meer van oogsten als je de plant toch topt. Echter groeit basilicum ook uitstekend zonder te toppen.

Basilicum ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij basilicum? Er zijn vrij weinig ziektes en plagen waar basilicum last van krijgt. Wat echter wel kan gebeuren is dat je het plantje te lang droog laat staan of juist te veel water geeft. Je plantje krijgt gele blaadjes, groeit slecht of groeit zelfs helemaal niet meer en lijkt in het ergste geval op sterven na dood. De verzorging van basilicum lijkt eenvoudig, maar het water geven wordt vaak onderschat. Wees daarbij voorzichtig en vergeet het plantje niet.

Basilicum kweken informatie