Amandel

Variëteiten

Amandelen zijn oorspronkelijk mediterraan, maar inmiddels zijn er matig winterharde amandelsoorten die ook in Nederland goed te kweken zijn. Deze zal je dan wel een beetje moeten beschermen tegen de ergste kou. Let goed op of je bittere of gewone amandelen hebt, want de bittere variant is giftig als je deze niet eerst goed hebt behandeld voor gebruik.

Vermeerderen

Het opkweken uit zaden is niet gebruikelijk bij de amandel. Allereerst heb je de grootste kans in warme streken, waar de plant oorspronkelijk vandaan komt. Daarnaast heb je ook een verse en kiemkrachtige amandel nodig, onbewerkt en ongezout (dus niet uit de notenkraam van de markt). Het opkweken is een langdurig proces en de kans op oogst is vrijwel nihil. Als je een amandel wilt opkweken, doe dit dan als experiment en verwacht er niet te veel van.

Verzorging

Basis
Om amandelen in Nederland te kweken zal je bij een kweker een amandelboompje moeten kopen. Vanaf de zaden (amandelen) een boom opkweken vraagt jaren geduld en geeft geen garantie voor oogst. Als je een goede amandelsoort hebt gevonden plant je die het liefste een beetje beschut, maar wel zo zonnig mogelijk. In de winter zal je amandelboompjes moeten beschermen. Ze worden gelukkig (meestal) niet heel groot, wat het beschermen van de boompjes iets makkelijker maakt. Een net tegen vogels en een deken rondom de stam zijn geen gekke ideeën als het om een amandel gaat, gedurende de winter.

Bodem
Voor het kweken van amandelen is veel humus belangrijk. Graaf het plantgat liever iets te ruim uit, en vul deze met extra veel compost. De luchtige structuur van het organische materiaal, en het verterende plantenmateriaal, zorgen voor een warme en doorlaatbare bodem. Zoals je weet geeft het rottingsproces van organisch materiaal veel warmte af. Daarnaast is het ook belangrijk om de bodem licht vochtig te houden, maar absoluut niet nat. Amandelen hebben baat bij een bodem die tevens rijk is aan voeding.

Voeding
De meeste algemene organische meststoffen zijn geschikt voor amandelen. Eventueel kan het verstandig zijn om plantenvoeding voor Mediterrane planten te gebruiken. In de winter geef je een amandel vooral extra kalium. Kalium versterkt de weerstand van planten tegen onder andere weersinvloeden, maar ook ongedierte, schimmels en plagen. Een amandelboom kan in de winter zeker extra weerstand gebruiken, gezien de niet-inheemse natuur van deze boomsoort.

Snoeien
Een amandel zal eens in de zo veel tijd gesnoeid moeten worden, maar voornamelijk om de amandelboom in vorm te houden. Houd bij het snoeien rekening met het feit dat dit een niet-inheemse boomsoort is. Tijdens de wintermaanden is deze soort, nog meer dan andere bomen en struiken, gevoelig voor weersinvloeden met schimmels en infecties als gevolg. Een amandelboom snoei je dus absoluut niet in de wintermaanden.

Amandel snoeitabel

Naast dat open snoeiwonden bij de meeste bomen en struiken niet dichtgroeien in de winter, vormt dit bij een amandelboom dus een extra groot gevaar. Dit is simpel te voorkomen door de snoei te verplaatsen naar de zomer. Let dan goed op dat je geen delen wegknipt waar amandelen aan groeien. Probeer in dat geval direct na de oogst de delen weg te snoeien waar de "vruchten" aan hebben gezeten.

Gevaren
Het is bij de aanschaf van amandelen altijd oppassen geblazen. Er zijn namelijk twee soorten amandel, waaronder de zogenoemde "bittere amandel". De bittere amandel moet altijd goed verhit worden voor gebruik, om het aanwezige blauwzuur in de amandel onschadelijk te maken. Blauwzuur van een rauwe amandel kan direct nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid, je kunt er ernstig ziek van worden.

Oogsten

Amandelen oogsten gaat niet zo makkelijk als je ze wilt plukken, want je moet ze dan dus uit de boom halen. Ook uit de toppen! In oorspronkelijke groeigebieden van de amandel wordt de boom geschud en worden alle vallende amandelen opgevangen. Je zou kunnen wachten tot de amandelen vanzelf uit de boom vallen maar dan moet je er wel snel bij zijn, anders zijn ze ook van de grond zo weer weg.

De amandel zelf zit dan nog eens in een harde schil die je eerst moet kraken, voor de amandel (noot) gegeten kan worden. Dat kost ook best wat tijd, want je hebt er nogal wat nodig voor een handje amandelen. Voor gebruik moeten de amandelen dan ook weer eerst gedroogd worden. Dat is nodig om schimmels te voorkomen. Let daarnaast ook goed op of je geen bittere amandelsoort hebt. Is dit het geval? Dan moeten de amandelen eerst heel goed verhit worden in verband met blauwzuur dat in de amandel zit.

Gebruiken

Als je het hele amandelproces hebt doorlopen dan is het eindelijk zo ver: je kunt de rauwe of geroosterde amandelen gaan eten, door gerechten zoals salades verwerken of er een notenmix van maken als je meerdere soorten noten hebt geoogst. Dan zijn amandelen wel weer erg gezond en bevatten ze veel vitaminen.

Amandelen zijn er in 2 verschillende soorten, waaronder de bittere amandel. Deze amandel bevat blauwzuur, wat bij inname directe nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid. Het stofje wordt onschadelijk gemaakt bij verhitting, dus de bittere amandel moet altijd eerst goed verhit worden.

Bewaren

Amandelen zijn in de koelkast of vriezer langer dan een jaar te bewaren. Geroosterde amandelen tot ongeveer een jaar buiten de koeling. Amandelspijs is zo'n anderhalfjaar of zelfs langer te bewaren.