Aalbes

Variëteiten

Aalbessen zijn er in verschillende kleuren. Wat ooit begon met de bekende "rode bes", zoals deze ook wel wordt genoemd, is nu uitgegroeid tot een soort met zowel witte bessen die wat zoeter smaken, rode bessen die wat zuurder van smaak zijn en roze bessen die er ongeveer tussenin zitten. De rode aalbes smaakt over het algemeen zuurder dan de witte variëteit.

Vermeerderen

Aalbessen worden eigenlijk niet uit zaden opgekweekt, simpelweg omdat dit te lang duurt en veel onzekerheden geeft. Je wilt graag besjes eten, maar bij het zaaien van zaden kan het nog vele jaren duren voor je de eerste besjes kunt gaan oogsten. Dat is als je geluk hebt en kiemkrachtige zaadjes weet te vinden, dat is namelijk erg lastig. Je kunt zaden uit aalbesjes halen om deze te gebruiken. De zaden moeten worden gestratificeerd voor deze het zullen doen. Dat is een proces waarbij de zaden worden gekoeld voor enkele maanden om de winter na te bootsen.

Verzorging

Basis
Aalbessen staan goed op een plekje in de halfschaduw of in de volle zon. De aalbes is een vaste maar niet wintergroene struik waarvan je de heerlijke besjes kunt eten. Het is een relatief makkelijk te kweken struik die dus lang op de zelfde plek blijft staan. Kies de plaats waar je een aalbes wilt planten dus zorgvuldig uit, zodat deze direct op de goede plek staat waar de struik het naar z'n zin heeft.

Bodem
Aalbessen doen het goed op alle grondsoorten, ook op licht zure grondsoorten. Voldoende vocht in de bodem is belangrijk, de grond mag namelijk niet uitdrogen. Hoewel de struik meestal wel wat kan hebben, is een verkeerde grondsoort niet bevorderlijk voor de weerstand van de plant. De verkeerde omstandigheden kunnen de plant eerder ziek maken of vatbaar maken voor schimmels. Ook de snoei draagt hierin bij.

aalbes uitlopers

Voeding
De aalbes heeft regelmatig mestvoeding nodig om sterker te worden, beter te groeien en meer bessen te produceren, maar liever te weinig als te veel. Zo'n twee à drie maal per jaar, of hoeveel er anders op de verpakking van de mestvoeding staat aangegeven. Iets minder kan ook geen kwaad, maar blijf wel voldoende bemesten. Gebruik bij voorkeur organische meststoffen en geef dan liever niet te veel stikstofrijke voeding. Stikstof bevordert eerder de aanmaak van groen en zorgt voor een stevige groei, maar draagt weinig bij aan het maken van bessen. Het toedienen van kalium is bij de aalbes een goed idee, de plant kan zich beter weren tegen schimmels zoals meeldauw.

Snoeien
Oude takken waar vruchten aan hebben gezeten maken plaats voor jonge takjes die dan weer verder kunnen groeien. Jonge takken dragen volgend jaar vruchten (bessen). Snoei de oude takken terug en houd de struik luchtig. Een te dichte groei bevordert schimmels die de plant ziek kunnen maken. Door te snoeien wordt de struik ook niet overdreven groot, maar natuurlijk heb je dat bij het snoeien helemaal zelf in de hand.

Aalbes snoeitabel

Snoei in het begin van het jaar (na de winter) flink terug om de struik goed in vorm te houden. Dit doe je na de winter omdat, hoewel een struik veel kan hebben, de kans op infecties groter is in de winter. Omdat de struik net als veel andere planten in rust is gedurende de winter, zullen snoeiwonden niet dichtgroeien. De kans op schimmels en infecties door open wonden wordt dan groter.

Aalbes snoeitabel 2

Snoei in het voorjaar licht terug (tot maximaal enkele ogen/bladeren). Het afnemen van groeipunten van takken zal in plaats daarvan de groei van bessen bevorderen. Deze snoei verricht je niet in het voorjaar, omdat de aanmaak van takken en blad dan juist gewenst is. De takken en het blad zorgen voor de transport van voedingsstoffen, die weer nodig zijn voor de aanmaak en groei van bessen.

Gevaren
De plant begint al vroeg in het voorjaar met bloeien, maar voor de bessen er aan zitten duurt het echt nog even. Vogels vinden aalbessen ook erg lekker. Dat is leuk als je vogels in de tuin wilt, maar iets minder leuk voor de oogst. Je zou een vogelnet om de struik kunnen binden om te zorgen dat de bessen er niet af worden gepikt. Maak dan gebruik van een blauw vogelnet, omdat de kleur afstotend werkt voor vogels. Vogels raken in een groen vogelnet snel verstrikt en kunnen hierdoor gewond raken. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

De aalbes is -meer dan de meeste andere planten- ook erg gevoelig voor meeldauw. Zo wel de echte (op het blad) als valse (onder het blad) meeldauw is bij de aalbes een veelvoorkomende kwaal. De vorming van meeldauw is gelukkig goed te voorkomen. Zorg voor een goede weerstand bij de plant door genoeg voedingsstoffen en de juiste omstandigheden. Denk aan de grondsoort en standplaats, de juiste voeding en niet te veel of te weing water. Vinassekali en andere kaliumrijke meststoffen helpen de weerstand te verbeteren. Meeldauw is te voorkomen door planten niet te dicht op elkaar te zetten, maar ook door een goede snoei. Een niet te dicht gegroeide struik heeft een goede luchtstroom langs alle takken en bladeren, wat de vorming van schimmels tegengaat.

Oogsten

De aalbes is typisch zomerfruit. Je oogst de bessen van de aalbes, ook wel rode bes genoemd, in de zomermaanden. De naam is gezien de variëteiten van tegenwoordig niet meer erg toepasselijk. De bessen kun je met trosjes tegelijk plukken en ze rijpen vaak allemaal tegelijk. Wel heel snel zijn, de vogels vinden ze namelijk net zo heerlijk en de bessen zijn zo weg.

Gebruiken

Aalbessen zijn wat zuur van smaak maar ook wel weer lekker zoet. Je moet het zelf eens proberen, want niet iedereen vind aalbessen even lekker. Wat ik persoonlijk heerlijk vind is om ze door een stevig yoghurtontbijt te doen, de hele bessen. De bes is wat minder populair voor jam maar ook dat is zeker eens te proberen!

Bewaren

Vers geplukte aalbessen blijven tot maximaal een week goed in de koeling. Je kan ze het beste zo snel mogelijk gebruiken. Aalbessen (rode bessen of witte bessen) kan je ook goed invriezen en -net als andere bessen- tot wel een jaar bewaren in het vriesvak.