Aalbes
Ribes rubrum

Aalbes soorten

Welke soorten aalbessen zijn er? Aalbessen zijn er in het rood, wit en lila of roze. Rode bessen smaken over het algmeeen iets zuurder dan witte bessen. Witte bessen vallen mogelijk iets minder op bij vogels. Ook is er nog de zwarte bes, ook wel cassis-bes. Dit is in principe hetzelfde soort plant, maar een andere variëteit.



Is de aalbes meerjarig? Ja, de aalbes is een meerjarige maar niet wintergroene heester. Aalbessen zijn bladverliezende struiken. Vroeg in het voorjaar lopen de knoppen van de aalbes als één van de eerste opnieuw uit.

Aalbes zaaien en planten

Wanneer plant je een aalbes? Het beste doe je dit in de herfst of in het vroege voorjaar, of als het niet anders kan in de winter. Dan heeft de struik tijd om goed te wortelen en aan te slaan. Aalbessen worden niet vaak uit zaden opgekweekt. De rode (of witte) bessenstruik stekken of er eentje kopen is makkelijker en je kunt sneller oogsten. Vaak hetzelfde of volgende jaar al. Je hoeft in elk geval geen 4 jaar te wachten.

Kan je aalbessen zaaien? Een aalbes zaaien is mogelijk nadat je de zaden hebt gestratificeerd. Zo laat je een periode van lage temperaturen over de zaden gaan, buiten in de winter of binnen in de koelkast. Na deze koude periode zijn de zaden levensvatbaar en kan je ze zaaien. Als je zaden uit besjes hebt gehaald dan moet de struik -waar de besjes vanaf komen- goed bestoven zijn tijdens de bloeiperiode. Bij de teelt vanuit zaden duurt het minimaal 4 jaar voor de struik kan bloeien en bessen kan geven.

Per vierkante meter kan je ongeveer 1 tot 2 aalbes planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 2 aalbes planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Aalbes verzorgen/standplaats

Hoe verzorg je een aalbes? Welke standplaats heeft een aalbes nodig? Op een plekje in de halfschaduw doet een aalbes het erg goed, maar je kunt deze overheerlijke bessenstruik ook in de volle zon planten. Bij meer zonlicht worden de bessen vaak iets groter en rijpen ze sneller.

Aalbes goede en slechte buren

De aalbes wordt vaak in rijen gekweekt.

Aalbes wisselteelt
Voor het kweken van aalbes hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Aalbes goede buren
Aalbes kan goed worden gecombineerd met (combinatieteelt: goede buren):
Anijs Bieslook Bosui Dille Knoflook Oost-indische kers Prei Stengelui Ui

Aalbes slechte buren
Aalbes kan slecht worden gecombineerd met (combinatieteelt: slechte buren):
Aardappel Wortel

Aalbes water geven

Hoeveel water geef je een aalbes? Geef alleen water bij droogte of als de grond erg is opgedroogd. Wanneer een aalbes goed is geworteld haalt deze ook water uit diepere bodemlagen.

In de zomer is het raadzaam om iets meer water te geven. Ongeveer om de dag een halve gieter water is dan voldoende. Kijk vooral naar de bodem. Als deze nog vochtig is (ook onder de oppervlakte) dan hoef je eigenlijk nog geen water te geven.

Aalbes grondsoort

Welke grond heeft de aalbes nodig? Aalbessen kweken kan in principe op iedere grondsoort. Wel heeft de aalbes een lichte voorkeur voor licht zure grondsoorten en een gemengde klei/leem grond.

Te vette klei kan de wortels verstikken en de opname van voedingsstoffen iets remmen. Het toevoegen van compost vóór de aanplant is sterk aan te raden. Hiermee verbeter je de structuur en kan de struik makkelijker aanslaan.

Wat is pH?

Aalbes bemesten

Moet je aalbessen bemesten? Hoewel aalbessen graag op een licht zure grond staan, kan je kalk strooien bij het uitlopen van de struik. Doe dit in het voorjaar, wanneer de struik begint met uitlopen. Strooi niet te vaak en te veel kalk op zure grondsoorten.

Op een voedzame bodem groeit de struik optimaal. Wees iets terughoudender met stikstof. Omdat overmatige bladgroei ten koste gaat van de opbrengst geef je hier liever iets minder van.

Welke meststof gebruik je voor aalbes? De beste meststof voor het kweken van aalbes heeft bij benadering een NPK samenstelling van 8-11-10.

Wat is NPK?

Aalbes bloei en bestuiven

Wanneer bloeit aalbes? Aalbes bloeit doorgaans van februari tot april.

Is een aalbes zelfbestuivend? Ja, de aalbes maakt tweeslachtige bloemen. Zo wel de meeldraden als de stampers zitten dus in dezelfde bloem, en dus aan dezelfde plant. De aalbes is dus per definitie ook éénhuizig. Kruisbestuiving is mogelijk als je meerdere aalbessen hebt staan. De bestuiving gaat nagenoeg vanzelf. Insecten doen dit en de wind helpt ook een handje.

Wanneer aalbes oogsten

Wanneer kan je aalbes oogsten? Aalbes oogst je doorgaans van juli tot september.

De aalbes is typisch zomerfruit. Je oogst de bessen, ook wel rode bessen genoemd, in de zomermaanden. Pluk hiervoor de hele trosjes en rits de bessen eraf wanneer je ze gaat gebruiken. Je kunt voor het oogsten van trosjes aalbessen een klein oogstschaartje gebruiken.

Rode aalbessen zijn rijp wanneer deze een diep rode kleur hebben gekregen. Witte aalbessen zijn rijp wanneer deze helemaal wit en zelfs een klein beetje geel zijn geworden. Roze aalbessen zijn rijp als deze fijn lila gekleurd zijn. Wees er echter snel bij als je aalbessen gaat plukken, de vogels vinden ze ook heerlijk!

Aalbes gebruiken en bewaren

Waarvoor gebruik je rode bessen? Aalbessen zijn zuur van smaak, heerlijk fruitig en ook een beetje zoet. De smaak past hierdoor erg goed bij zure yoghurt of kwark. Je kunt de bessen natuurlijk in een fruitsalade verwerken of rauw van de plant eten.

Al is dit niet de meest populaire bes voor jam, het is mogelijk om aalbessen tot jam te verwerken. Dat kan natuurlijk ook erg lekker zijn in combinatie met andere (bos)vruchten. Aalbessen zijn erg veelzijdig.

Hoe lang kan je aalbessen bewaren? Vers geplukte aalbessen zijn het langst houdbaar als deze nog aan het trosje zitten, met het takje erbij. In de koeling bewaar je de bessen meestal tot maximaal een week.

Aalbessen zijn prima in te vriezen. In de vriezer blijven aalbessen nog minimaal een jaar houdbaar. Nadat je ze hebt ontdooid blijft de smaak ook nog erg goed behouden, al zijn ze natuurlijk nooit zo lekker als vers van de struik.

Wanneer aalbes snoeien

Aalbes snoei je doorgaans van februari tot maart en van mei tot juni. In februari of begin maart kan je aalbessen of rode bessen snoeien. Dit doe je vooral om de aalbessenstruik in vorm te houden. Oude takken waar vorig jaar bessen aan zaten snoei je weg. De jonge takken die overblijven zullen dit jaar de bessen gaan dragen. Een aalbes kan wellicht iets te groot worden voor sommige tuintjes. Ook dan kan je aalbessen of rode bessen snoeien in het vroege voorjaar.

Aalbessen / rode bessen snoeien in mei? Doe het, maar wees wel terughoudend. Rode bessen snoeien doe je eigenlijk twee keer in hetzelfde jaar. Deze tweede snoei in de maand mei is minder ingrijpend. Deze lichte snoei is vooral bedoeld om de ontwikkeling van de bessen te stimuleren. Door groeipunten van jonge takjes te verwijderen, rem je de groei van de struik iets af. De struik gaat zich dan meer richten op de groei van de bessen.

Aalbes ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij aalbessen? De aalbes is een zeer geliefde plant voor bladluizen. Vroeg in het voorjaar slaat vooral de bloedblaarluis regelmatig toe. Dit is de meest voorkomende luizensoort bij aalbessen.

Wat kun je doen tegen bloedblaarluis? Je kunt bloedblaarluizen en andere bladluizen preventief bestrijden door natuurlijke vijanden te lokken. Vogels, maar ook lieveheersbeestjes en de larven daarvan eten luizen. Door het aangetaste blad weg te halen voorkom je veel schade.

Ook rupsen van vlinders slaan geregeld toe. Soms worden complete bessenstruiken kaalgevreten door rupsen. Net als bij bladluizen geldt dat natuurlijke vijanden dit kunnen voorkomen.

Een enkele keer kan er meeldauw ontstaan op de aalbessenstruik. Onder andere door goed te snoeien kan je dit voorkomen. Meestal blijft de aantasting door deze schimmel zeer beperkt. Een enkele keer kan dit uit de hand lopen.

Vrijwel alle plaagdieren en vogels zijn op afstand te houden met (fijnmazig) insectengaas. Hiermee voorkom je dat vogels bij de bessen komen, maar ook dat vlinders eitjes kunnen leggen op het blad. Bladluis is hiermee mogelijk niet te voorkomen.

Aalbes plant tabel