Biologisch bladluis bestrijden

De bladluis verschijnt bij warmer weer in de lente. Ze zijn er in heel veel verschillende soorten. Tuinbonen, fruitbomen, aalbessen, pepers of paprika's en soms zelfs tomaten krijgen met bladluis te maken. Ze zuigen voeding uit het blad van jouw planten. Je kunt het beste biologisch bladluis bestrijden. Hier lees je (en zie je) hoe je dat doet!

8 tips: Bladluis biologisch bestrijden in de moestuin

Allereerst is bladluis er natuurlijk in heel veel verschillende soorten. Zwarte bladluizen, groene bladluizen, bruine bladluizen, bladluizen met of zonder vleugeltjes, noem maar op. Het feit is dat de meeste planten last kunnen krijgen van bladluis. Wel heeft bladluis een voorkeur. Sommige planten zijn gewoon lekkerder en anderen minder.

De beste manier om van jouw bladluis af te komen, is door natuurlijke vijanden als moestuinhulpje in te zetten. Kijk maar:

De opname maakte ik zelf bij de tuinbonen in de moestuin. Zo'n fijne samenwerking met de natuur werkt gewoon ontzettend goed. Dat kan je niet meer ontkennen. En waarom zou je nog iets anders willen gebruiken? Je creëert biodiversiteit en verhelpt je plaag. Veel beter dan elk ander bestrijdingsmiddel uit de winkel.

Daarnaast zijn er tal van 100% biologische, natuurvriendelijke moestuin tips voor het bestrijden van bladluis:

1. Lokplanten voor bladluizen

Een uitstekende manier om bladluis bij planten weg te krijgen, is door planten neer te zetten die ze lekkerder vinden. Sommige planten hebben de "magische" werking bladluis aan te trekken waardoor andere planten er minder last van hebben. Sommige van deze planten zijn zelfs eetbaar, al is dat natuurlijk minder lekker als deze planten vol bladluis zitten.

• Vlinderstruik
• Oleander
• (eetbaar) Roos
• (eetbaar) Lupine
• (eetbaar) Oost-Indische kers, blijkt erg goed te werken!

En natuurlijk lokken planten zoals appelbomen, aalbessen en tuinbonen ook bladluis. Dit zijn planten die je vaak neerzet om ervan te eten dus deze noemen we niet in het lijstje. Overigens zijn ook koolsoorten zoals broccoli of bloemkool vatbaar voor bladluis. Vaak vindt je hier wolluis of de witte vlieg, andere soorten bladluizen dan bijvoorbeeld in de tuinbonen of appelboom.

2. Zorg voor de juiste bemesting

Geloof het of niet maar de bemesting speelt een hele belangrijke rol bij een bladluizenplaag. Zo zorgt kalium onder andere voor het versterken van jouw planten. Bij een gebrek aan kalium zijn je planten zwakker, dus aantrekkelijker voor beestjes die de natuur opruimen, zoals bladluizen en allerlei soorten vliegen.

Een kaliumrijke meststof is bijvoorbeeld lavameel. Naast een geweldige bodemverbeteraar is het rijk aan kalium en andere voedingsstoffen die je planten versterken.

Overschotten aan stikstof zorgen ook voor zwakkere planten. Bij te veel stikstof gaan je planten vooral veel waterige bladeren en stengels maken. De slappe blaadjes en stengels zitten vol vocht. Bladluizen vinden dit heerlijk en komen er massaal op af. Wees dus selectief met een stikstofrijke bemesting in je moestuin.

3. Lok de natuurlijke vijanden

Net als bijna elk ander dier heeft de bladluis natuurlijke vijanden. Lok je deze beestjes naar de tuin dan maken bladluizen minder kans bij jouw planten. Je kunt ze ook zelf uitzetten. Je kunt ze dan al vrij snel aan het werk zien. Dit zijn de natuurlijke vijanden van bladluis in je moestuin:

• Lieveheersbeestjes, ze vliegen niet weg als er eten is!
• Adalia larven, dit zijn de larven van lieveheersbeestjes.
• Zweefvliegen
• Gaasvliegen, vaak worden Chrysopa larven gebruikt.
• Sluipwespen
• Oorwormen
• Galmuggen
• Vogels, met name mezen, merels, mussen, etc.

De meestgebruikte biologische middelen tegen bladluis zijn Adalia en Chrysopa larven, of volwassen lieveheersbeestjes. Deze zijn erg effectief en zelf gebruiken we ze ook. Omdat we deze zelf niet verkopen -onze focus ligt op zaaien en kweken- verwijzen we je graag door naar Adalia larven van Biogroei. Je kunt er ook terecht voor Chrysopa.

Hieronder meer informatie over hoe je ze in je tuin kunt krijgen:

Deze pieper vloog bij ons naar binnen en bleef achter het raam fladderen. Even later vlogen er heel toevallig nog twee naar binnen. Waarschijnlijk nog jonge musjes van een nestje uit de buurt. Deze heb ik natuurlijk weer uitgezet, maar wel bij de appelboom die last heeft van bladluis.

De mus is even bijgekomen en vloog toen weer weg. Even later zat de appelboom vol met mussen. Leuk hoe dat werkt! Vogels zijn waar voedsel te vinden is...

Om vogels te lokken hangen we vaak vetblokken op. Vooral vetblokken met insecten omdat daar vogels op afkomen die insecten eten, dus ook bladluizen. Dat werkt erg goed. Zeker mussen gaan dan in jouw boompjes en struikjes zitten want daar zitten ze veilig, beschut en dicht bij het voedsel.

Deze komen we regelmatig tegen. Als we ze vinden op een plantje dan laten we deze natuurlijk zitten. Dat, of we zetten 'm ergens uit waar veel bladluis is. Het grote voordeel van volwassen lieveheersbeestjes ten opzichte van de larven, is dat volwassen lieveheersbeestjes ook mieren te lijf gaan.

De kleine larven verliezen het gevecht vaak maar de volwassen lieveheersbeestjes zijn groter en sterker. Dat komt goed uit want mieren beschermen de bladluis juist! Ze komen af op de zoete afscheiding van bladluizen en "melken" de bladluizen zelfs.

En zo ziet de larve van het lieveheersbeestje eruit. Ze komen uit kleine, gele groepjes met eitjes van het lieveheersbeestje. De groepjes lijken op eitjes van het koolwitje maar zijn dit dus niet. Vaak zijn de groepjes met eitjes van het lieveheersbeestje ook een stuk kleiner.

Sommige van deze larven hebben een witte tekening zoals op bovenstaande foto. De larve op de foto hieronder heeft een oranje tekening en is al iets groter. Die heeft zich duidelijk volgegeten met luisjes. De luis was ook spontaan verdwenen toen ik deze rakkers zag.

Zie je deze ergens zitten? Lekker laten zitten, of gebruik ze in je voordeel! Zet ze bijvoorbeeld ergens anders uit op een plant die veel last heeft van bladluis. We vinden ze bijvoorbeeld vaak terug in onze appelbomen en in de aalbessenstruikjes.

En als laatste wil ik natuurlijk even een zelfgemaakte foto van de zweefvlieg laten zien. Deze zie je op de foto hierboven. Ze schieten altijd van een punt naar een ander punt in de lucht, en blijven steeds even compleet stil hangen op dat punt. Zweven dus, van waar ook de naam. Van dichtbij zijn ze erg mooi!

4. Zorg voor meer biodiversiteit

Het is een feit dat meer biodiversiteit zorgt voor meer natuurlijke balans. Heb je een hele grote bladluizenplaag dan ontbreekt het er aan natuurlijke vijanden. Dit los je op door meer verschillende planten neer te zetten. Hiermee lok je ook andere insecten die bladluizen eten. Je lokt dus natuurlijke vijanden zoals hierboven als tip is gegeven.

Veel bloeiende planten en met name geurende en bloeiende kruiden, lokken insecten naar je moestuin. Lavas, rozemarijn maar ook tuinbonen, tijm en salie, lavendel, bieslook, noem maar op. Dit zijn allemaal planten die bijdragen aan de biodiversiteit in jouw moestuin. Dat brengt ons direct ook bij de volgende tip:

5. Planten die bladluizen verjagen

Sommige planten verjagen bladluizen juist, in tegenstelling tot eerder genoemde lokplanten waar bladluis juist op afkomt. Het gaat dan vooral om planten met sterke geuren waar bladluizen een hekel aan hebben. Bladluis biologisch bestrijden wordt zo kinderlijk eenvoudig voor iedereen.

Onder andere deze planten blinken uit in het verjagen van bladluis:

• (eetbaar) Bieslook
• (eetbaar) Lavendel
• (eetbaar) Afrikaantjes
• (eetbaar) Koriander
• (eetbaar) Salie
• (eetbaar) Tijm
• (eetbaar) Rozemarijn
• (eetbaar) Munt
• (eetbaar) Dille
• (eetbaar) Citroenmelisse
• (eetbaar) Uien
• (eetbaar) Knoflook

Het kan zelden kwaad om deze planten willekeurig tussen andere planten te zetten. Zo creëer je een diversiteit aan planten en dus meer biodiversiteit, terwijl je bladluis te lijf gaat. Houdt eventueel rekening met combinatieteelt, goede en slechte buren van planten, om er zeker van te zijn dat de planten elkaar allemaal versterken. Vooral uiensoorten doen uitstekend hun werk in de strijd tegen bladluis.

6. Geef je planten eens water

Planten die veel water kunnen hebben, kan je gerust ook veel water geven. Dit gaat een bladluizenplaag tegen. Water doet wonderen, want bladluis houdt helemaal niet van te veel water. De luizen spoelen hiermee weg en verdrinken zelfs. Overigens kan ook een stevige waterstraal geen kwaad, want lees de volgende tip maar!

7. Spuit bladluis van je planten

Als niets meer werkt dan kan je bladluis nog van je planten spuiten. Zet de broes van de tuinslang op de harde straal of vervang de broeskop door een spuitpistool. Met een stevige waterstraal is de bladluis zo van je planten gespoeld. Bij een grote appelboom misschien niet te doen, maar wel in de toppen van je tuinbonen.

Houdt je plant goed vast en wees voorzichtig, zodat je de plant zelf niet stuk sproeit. Zet gewoon een stevige waterstraal op de geïnfecteerde delen met bladluis. De luizen spoelen makkelijk weg. Verder kan je ook nog proberen:

8. Bestrijd tegelijk ook mieren

Mieren zijn ontzettend nuttig. Je moet ze in elk geval niet doodmaken, maar mieren beschermen bladluizen. Bladluizen scheiden namelijk een zoete stof uit waar mieren gek op zijn. Als gevolg gaan mieren de bladluizen "melken". Wanneer natuurlijke vijanden in de buurt komen vallen de mieren deze ook aan.

Hoe je mieren kunt bestrijden is vrij eenvoudig. Mieren hebben een hekel aan dezelfde planten als bladluis, met de bijkomstigheid van tomaten en basilicum -die uitstekend bij elkaar kunnen staan-, maar ook oregano of majoraan, lavas, brandnetels, varens en goudsbloemen waar mieren ook een hekel aan hebben.

Overigens houden mieren absoluut niet van de geur van nootmuskaat of kruidnagel. Evenals kaneel wat je rond planten kunt strooien waar mieren op zitten. Mieren zullen je planten -of beter gezegd het gestrooide goedje- kosten wat het kost vermijden.

Houdt er alleen wel rekening mee dat kruiden zoals oregano wel weer aantrekkelijk zijn voor bladluis en ze dus niet verjagen. Tomaten daarentegen worden alleen door bladluis aangetast bij gebrek aan iets beters.

Bladluis herkennen bij planten

Er zijn veel verschillende soorten luizen die je bij je planten kunt tegenkomen. Het bestrijden ervan komt ongeveer op hetzelfde neer. De beste, meest effectieve manier om van bladluis af te komen, is door natuurlijke vijanden in te zetten. Andere beestjes dus, die bladluizen aanvallen en opeten.

Hieronder zie je in elk geval met welk soort luis je te maken hebt. Sommige luizen zijn lastiger te bestrijden dan anderen omdat ze meer invasief zijn.

Bloedblaarluis

Het blad kleurt rood en je ziet een soort rode blaartjes ontstaan. Nee, het is geen krulziekte. Vaak zie je dit bij druiven of aalbessen, maar er zijn ook andere planten die er vatbaar voor zijn. Als je dit ziet dan heb je last van de bloedblaarluis.

Je mag trouwens blij zijn dat het geen ander soort luis is. De bloedblaarluis is namelijk niet zo invasief. Vaak beperkt de plaag zich tot een paar takken. Bij een zeer lichte plaag kleurt alleen het blad vaag rood. Hieronder zie je hoe dat eruit ziet bij een aalbessenstruik.

Dit is dus meestal de bloedblaarluis. Deze heeft dezelfde natuurlijke vijanden als de gewone luis. De luizen zelf zijn vaak groen of donkergroen van kleur waardoor je ze onder het blad niet makkelijk ziet zitten.

Zwarte luis

Vaak is het aan de plant zelf niet makkelijk te zien. Soms echter, zie je binnen één dag opeens de toppen van je planten vol zitten. Meestal zit de zwarte luis, het soort luis van de foto hieronder, in de toppen van planten. Vaak bij de tuinbonen en bij ons elk jaar weer. Het ene jaar zijn ze actiever dan het andere.

De zwarte luis vormt altijd een grote groep in de toppen van vatbare planten. Ze zitten bij het verse, nog jonge blad aan de uiteinden van je planten.

Wat de zwarte luis zo vervelend maakt, is dat deze heel moeilijk weg te krijgen is. In tegenstelling tot de bloedblaarluis is de zwarte luis namelijk ontzettend invasief. Binnen een dag zitten de toppen van je planten compleet onder.

Op de korte termijn werkt een stevige waterstraal wel, maar de luizen komen gegarandeerd terug. Dan zal je met zwaarder geschut moeten komen zoals lieveheersbeestjes, gaasvliegen en dergelijke. De zwarte luis maakt je planten net zo ziek als ieder ander luizensoort.

Ze gaan zelfs op de tuinbonen zelf zitten, de laatste plek waar je luizen wilt hebben natuurlijk. Gelukkig dop je tuinbonen en eet je alleen wat erin zit, maar het idee is niet fijn. Beter om deze luis zo snel mogelijk te bestrijden met natuurlijke vijanden (zie een stukje terug).

Gevleugelde luis

De gevleugelde luis is meestal bruin of zwart van kleur. Dit soort kan zich sneller door de lucht verspreiden dan de meeste andere soorten, die overigens ook komen aanwaaien. De gevleugelde luis is geen specifiek soort. Veel luizensoorten produceren luizen die ook vleugeltjes kunnen krijgen.

Insectengaas heeft bij bladluizen overigens geen zin, ook niet voor de gevleugelde luis. De luizen zijn zo klein dat ze altijd ergens een kiertje vinden om bij je planten te komen.

Groene bladluis

Heel veel luizen zijn groen van kleur. Hierdoor zie je ze maar moeilijk. Ze zitten daarnaast ook nog eens onder het blad. Je planten besproeien met water heeft dan geen zin want ze zitten droog en afgedekt. Natuurlijke vijanden kunnen de luizen zo ook moeilijker vinden.

(Witte) wolluis

Dan is er nog een luizensoort dat wel eens voorkomt, namelijk de wolluis. Vaak vind je die op kamerplanten maar bij droog weer zitten ze ook wel eens in de moestuin. De oorzaak van wolluis is te koppelen aan een droge lucht en droge omgeving. Luizen hebben een hekel aan vocht maar de wolluis verschijnt als het ècht droog is.

Biologische bestrijdingsmiddelen net zo slecht?

Wij verkopen geen bestrijdingsmiddelen in spuitflesjes en dergelijke. Ook niet als deze biologisch zijn. Hiermee geven producenten het enkel een natuurvriendelijk imago. Ook biologische bestrijdingsmiddelen erg schadelijk te zijn. Dat heeft gevolgen voor je planten en voor je oogst. Dat zit namelijk zo:

Bestrijdingsmiddelen die je over je planten kunt spuiten, ook biologische middelen, zijn gemaakt om te doden. Ze maken bijvoorbeeld bladluis dood. Tot zo ver werkt het. Helaas maakt het ook andere insecten dood. Op de verpakking staat vaak "onschadelijk voor bijen", maar hoe zit dat met al die andere insecten?

Omdat zo'n middel vooral de biodiversiteit doodt, leggen ook natuurlijke vijanden het loodje. Hierdoor krijg je op termijn juist meer last van bladluis, omdat er geen natuurlijke vijanden meer zijn. Daarnaast doodt zo'n middel ook veel andere bestuivende insecten. Het gevolg: minder vruchtbare zaden en minder eetbare vruchtjes.

Wat werkt dan wel? Het enige dat ècht biologisch is, namelijk planten en beestjes. Planten die bladluis weglokken of verjagen en diertjes die bladluis eten. Deze beestjes kan je lokken, of je zet ze natuurlijk zelf uit. Leuk om te doen!