Biologisch bladluis bestrijden

In het voorjaar verschijnen ze, de kleine beestjes die aan het blad van je planten zuigen. Het lijkt onschuldig maar ze verzwakken je plant, en maken deze uiteindelijk ziek. Het gevolg is dat de oogst kleiner is. Biologisch bladluis bestrijden is de oplossing. Biodiversiteit is je beste vriend in de biologische moestuin. Dit zijn onze 100% biologische, natuurvriendelijke moestuin tips.

8 tips: Bladluis biologisch bestrijden in de moestuin

Allereerst is bladluis er natuurlijk in heel veel verschillende soorten. Zwarte bladluizen, groene bladluizen, bruine bladluizen, bladluizen met of zonder vleugeltjes, noem maar op. Het feit is dat de meeste planten last kunnen krijgen van bladluis. Wel heeft bladluis een voorkeur. Sommige planten zijn gewoon lekkerder en anderen minder.

De beste manier om van jouw bladluis af te komen, is door natuurlijke vijanden als moestuinhulpje in te zetten. Bijvoorbeeld met Larven van lieveheersbeestjes. Kijk maar hoe lieveheersbeestjes en de larven daarvan hun werk doen:

De opname maakte ik zelf bij de tuinbonen in de moestuin. Die fijne samenwerking met de natuur werkt gewoon ontzettend goed. Je hoeft helemaal geen bestrijdingsmiddelen te gebruiken, ook geen biologische bestrijdingsmiddelen. De grootste tip die ik dan ook wil meegeven is: lok natuurlijke vijanden van de bladluis, of zet ze zelf uit.

Het tweede wat erg goed werkt is lokplanten voor luizen, en andere planten die ze juist weer verjagen. Zet planten neer die luizen verafschuwen, vlak bij de planten die normaal snel worden aangetast. Zet dan een stukje verderop planten neer waar luizen juist van houden. Je ziet snel dat luizen massaal op die planten afkomen en bij jouw vatbare plant wegblijven.

Biologisch bladluis bestrijden werkt het beste als je meer biodiversiteit creëert. In een biologische moestuin kan je de natuur dan haar ding laten doen. Dit zijn al onze 100% biologische, natuurvriendelijke moestuin tips voor het bestrijden van bladluis:

1. Lokplanten voor bladluizen

Een uitstekende manier om bladluis bij planten weg te krijgen, is door planten neer te zetten die ze lekkerder vinden. Sommige planten hebben de "magische" werking bladluis aan te trekken waardoor andere planten er minder last van hebben. Sommige van deze planten zijn zelfs eetbaar, al eet je ze natuurlijk niet als ze vol bladluis zitten.

• Vlinderstruik
• Oleander
• (eetbaar) Roos
• (eetbaar) Lupine
• (eetbaar) Oost-Indische kers, blijkt erg goed te werken!

En natuurlijk lokken planten zoals appelbomen, aalbessen en tuinbonen ook bladluis. Dit zijn planten die je vaak neerzet om ervan te eten dus deze noemen we niet in het lijstje. Overigens zijn ook koolsoorten zoals broccoli of bloemkool vatbaar voor bladluis. Vaak vindt je hier wolluis of de witte vlieg, andere soorten bladluizen dan bijvoorbeeld in de tuinbonen of appelboom.

2. Zorg voor de juiste bemesting

Misschien zal je de link niet direct leggen, maar de juiste bemesting speelt een belangrijke rol. Onder andere bij het voorkomen van bladluizen, maar ook andere plagen. Krijgen jouw keukenplanten niet de bemesting die zij nodig hebben, dan worden de zwakker. Een zwakke plant is aantrekkelijker voor onder andere bladluizen of slakken.

Vooral kalium versterkt de weerstand van jouw keukenplanten. Niet alle keukenplanten hebben evenveel behoefte aan kalium, maar genoeg kalium maakt alle keukenplanten sterk. Dat wil zeggen, niet te veel en niet te weinig. Bekijk per plant wat de behoefte is in onze zaaikalender. Wees je dus bewust van de behoeften van jouw plant.

Doseer meststoffen altijd goed. Sommige planten houden bijvoorbeeld van veel stikstof, zoals slasoorten. Stikstof zorgt namelijk voor meer, groter en sterker blad. Tot op zekere hoogte, want bij te veel stikstof worden veel bladeren slap en waterig. In sommige gevallen zelfs snotterig, met afsterven als gevolg. Dosering is dus ook belangrijk.

Andere keukenplanten houden helemaal niet van veel stikstof. Als je die toch stikstof geeft, groeien ze juist slechter. Lees ook meer over NPK mest voor planten, zodat je weet wat de verschillende voedingsstoffen doen.

3. Lok de natuurlijke vijanden

Net als bijna elk ander dier, heeft ook de bladluis natuurlijke vijanden. Deze beestjes eten bladluizen waardoor de plaag afneemt. Lok je deze beestjes naar je tuin of moestuin, dan zal je minder last hebben van bladluis. Je kunt de beestjes ook kopen en zelf uitzetten, zoals bijvoorbeeld met lieveheersbeestjes (Adalia) en de larven daarvan wordt gedaan.

Dit zijn de natuurlijke vijanden van bladluis in de moestuin:

• Lieveheersbeestjes (o.a. Adalia bipunctata). Ze vliegen niet weg als er genoeg eten te vinden is. Ze leggen eitjes op plekken waar veel eten is, waardoor nog meer lieveheersbeestjes en hongerige larven daarvan opduiken. Ook die eten weer bladluizen.
  
• Larven van lieveheersbeestjes. Adalia larven eten meer bladluizen dan volwassen lieveheersbeestjes, omdat de larven nog moeten groeien en verpoppen.
  
  En nog een foto van iets dichterbij hieronder. Ze zijn vrijwel altijd zwart, maar hebben daarnaast een (meestal wit of oranje) tekening op de rug. Soms ook afhankelijk van de leeftijd.
  
• Zweefvliegen. Er zijn verschillende soorten maar ze lijken vaak op (kleine) wespen. Ze worden daarom vaak verward met wespen, maar dat is onterecht. Zweefvliegen zijn onschadelijk voor ons. Wel eten ze veel bladluizen. Ze zijn dus goed voor je moestuin!
  
• Gaasvliegen (Chrysopa) zijn misschien wel de beste bestrijders van bladluis die er zijn. Ze schuilen vaak tussen behaarde planten, en drinken vooral nectar van schermbloemigen.
• Sluipwespen
• Oorwormen
• Galmuggen
• Vogels en dan vooral merels, mussen en mezen, eten graag insecten. Niet alléén bladluizen, maar bladluizen eten ze ook. Deze vogeltjes eten trouwens ook rupsen van bijvoorbeeld het koolwitje, die koolplanten kunnen aantasten.
  

Planten die natuurlijke vijanden lokken

Het is een feit dat meer biodiversiteit zorgt voor een natuurlijke balans. Heb je een hele grote bladluizenplaag dan ontbreekt het er aan natuurlijke vijanden. Dit los je op door meer verschillende planten neer te zetten. Hiermee lok je ook andere insecten die bladluizen eten.

Je lokt dus natuurlijke vijanden zoals hierboven als tip is gegeven, OF zoals hieronder door specifieke planten te gebruiken. Deze planten lokken natuurlijke vijanden, die bladluizen eten.

Gaasvliegen lokken met planten:

Gaasvliegen komen vooral af op planten met zachte haartjes langs de stam en bladsteel. Ze schuilen daar graag tussen. Ze halen graag nectar van schermbloemigen en sommige andere bloeiende planten, struiken en bomen. Deze planten lokken gaasvliegen naar je tuin of moestuin:

• (eetbaar) Anijs
• (eetbaar) Bladselderij die is doorgeschoten en dus bloeit. Laat ze dus gerust staan als je ze niet hebt geoogst.
• (eetbaar) Bleekselderij die is doorgeschoten en dus bloeit. Laat ze dus gerust staan als je ze niet hebt geoogst.
• (eetbaar) Cichorei
• (eetbaar) Dille die is doorgeschoten en dus bloeit, of die je laat bloeien om zaden te oogsten.
• (eetbaar) Engelwortel
• Fluitekruid
• (eetbaar) Kervel
• (eetbaar) Knolselderij die is doorgeschoten en dus bloeit. Laat ze dus gerust staan als je ze niet hebt geoogst.
• (eetbaar) Knolvenkel die is doorgeschoten en dus bloeit. Zaai dus gerust vroeg in het jaar zodat de plant gaat bloeien, of laat staan als deze doorschiet.
• (eetbaar) Komijn
• (eetbaar) Komkommerkruid
• (eetbaar) Koriander
• (eetbaar) Lavas
• (eetbaar) Lupine
• (eetbaar) Paardenbloem
• (eetbaar) Papaver of klaproos, ook een papaversoort.
• (eetbaar) Pastinaak
• (eetbaar) Wortel en dan vooral als die is doorgeschoten en dus bloeit. Laat doorgeschoten worteltjes dus staan!
• Schietwilg
• (eetbaar) Venkel (doorlevende, meerjarige)
• Wolfsmelk
• (eetbaar) Wortelpeterselie
• (eetbaar) Zevenblad (eetbaar onkruid)

Bekijk schermbloemigen in de zaaikalender  

4. Planten die bladluizen verjagen

Sommige planten verjagen bladluizen juist, in tegenstelling tot eerder genoemde lokplanten waar bladluis juist op afkomt. Het gaat dan vooral om planten met sterke geuren waar bladluizen een hekel aan hebben. Bladluis biologisch bestrijden wordt zo kinderlijk eenvoudig voor iedereen.

Onder andere deze planten blinken uit in het verjagen van bladluis:

• (eetbaar) Afrikaantjes
• (eetbaar) Bieslook
• (eetbaar) Citroenmelisse
• (eetbaar) Dille
• (eetbaar) Knoflook
• (eetbaar) Koriander
• (eetbaar) Lavendel
• (eetbaar) Munt
• (eetbaar) Rozemarijn
• (eetbaar) Salie
• (eetbaar) Tijm
• (eetbaar) Uien

Het kan zelden kwaad om deze planten willekeurig tussen andere planten te zetten. Zo creëer je een diversiteit aan planten en dus meer biodiversiteit, terwijl je bladluis te lijf gaat. Houdt eventueel rekening met combinatieteelt, goede en slechte buren van planten, om er zeker van te zijn dat de planten elkaar allemaal versterken. Vooral uiensoorten doen uitstekend hun werk in de strijd tegen bladluis.

5. Geef je planten eens water

Planten die veel water kunnen hebben, kan je gerust ook veel water geven. Dit gaat een bladluizenplaag tegen. Water doet wonderen, want bladluis houdt helemaal niet van te veel water. De luizen spoelen hiermee weg en verdrinken zelfs. Overigens kan ook een stevige waterstraal geen kwaad, want lees de volgende tip maar!

6. Spuit bladluis van je planten

Als niets meer werkt dan kan je bladluis nog van je planten spuiten. Zet de broes van de tuinslang op de harde straal of vervang de broeskop door een spuitpistool. Met een stevige waterstraal is de bladluis zo van je planten gespoeld. Bij een grote appelboom misschien niet te doen, maar wel in de toppen van je tuinbonen.

Houdt je plant goed vast en wees voorzichtig, zodat je de plant zelf niet stuk sproeit. Zet gewoon een stevige waterstraal op de geïnfecteerde delen met bladluis. De luizen spoelen makkelijk weg. Verder kan je ook nog proberen:

7. Bestrijd tegelijk ook mieren

Mieren zijn ontzettend nuttig. Je moet ze in elk geval niet doodmaken, maar mieren beschermen bladluizen. Bladluizen scheiden namelijk een zoete stof uit waar mieren gek op zijn. Als gevolg gaan mieren de bladluizen "melken". Wanneer natuurlijke vijanden in de buurt komen vallen de mieren deze ook aan.

Hoe je mieren kunt bestrijden is vrij eenvoudig. Mieren hebben een hekel aan dezelfde planten als bladluis, met de bijkomstigheid van tomaten en basilicum -die uitstekend bij elkaar kunnen staan-, maar ook oregano of majoraan, lavas, brandnetels, varens en goudsbloemen waar mieren ook een hekel aan hebben.

Overigens houden mieren absoluut niet van de geur van nootmuskaat of kruidnagel. Evenals kaneel wat je rond planten kunt strooien waar mieren op zitten. Mieren zullen je planten -of beter gezegd het gestrooide goedje- kosten wat het kost vermijden.

Houdt er alleen wel rekening mee dat kruiden zoals oregano wel weer aantrekkelijk zijn voor bladluis en ze dus niet verjagen. Tomaten daarentegen worden alleen door bladluis aangetast bij gebrek aan iets beters.

Bladluis herkennen bij planten

Er zijn veel verschillende soorten luizen die je bij je planten kunt tegenkomen. Het bestrijden ervan komt ongeveer op hetzelfde neer. De beste, meest effectieve manier om van bladluis af te komen, is door natuurlijke vijanden in te zetten. Andere beestjes dus, die bladluizen aanvallen en opeten.

Hieronder zie je in elk geval met welk soort luis je te maken hebt. Sommige luizen zijn lastiger te bestrijden dan anderen omdat ze meer invasief zijn.

Bloedblaarluis

Het blad kleurt rood en je ziet een soort rode blaartjes ontstaan. Nee, het is geen krulziekte. Vaak zie je dit bij druiven of aalbessen, maar er zijn ook andere planten die er vatbaar voor zijn. Als je dit ziet dan heb je last van de bloedblaarluis.

Je mag trouwens blij zijn dat het geen ander soort luis is. De bloedblaarluis is namelijk niet zo invasief. Vaak beperkt de plaag zich tot een paar takken. Bij een zeer lichte plaag kleurt alleen het blad vaag rood. Hieronder zie je hoe dat eruit ziet bij een aalbessenstruik.

Dit is dus meestal de bloedblaarluis. Deze heeft dezelfde natuurlijke vijanden als de gewone luis. De luizen zelf zijn vaak groen of donkergroen van kleur waardoor je ze onder het blad niet makkelijk ziet zitten.

Zwarte luis

Vaak is het aan de plant zelf niet makkelijk te zien. Soms echter, zie je binnen één dag opeens de toppen van je planten vol zitten. Meestal zit de zwarte luis, het soort luis van de foto hieronder, in de toppen van planten. Vaak bij de tuinbonen en bij ons elk jaar weer. Het ene jaar zijn ze actiever dan het andere.

De zwarte luis vormt altijd een grote groep in de toppen van vatbare planten. Ze zitten bij het verse, nog jonge blad aan de uiteinden van je planten.

Wat de zwarte luis zo vervelend maakt, is dat deze heel moeilijk weg te krijgen is. In tegenstelling tot de bloedblaarluis is de zwarte luis namelijk ontzettend invasief. Binnen een dag zitten de toppen van je planten compleet onder.

Op de korte termijn werkt een stevige waterstraal wel, maar de luizen komen gegarandeerd terug. Dan zal je met zwaarder geschut moeten komen zoals lieveheersbeestjes, gaasvliegen en dergelijke. De zwarte luis maakt je planten net zo ziek als ieder ander luizensoort.

Ze gaan zelfs op de tuinbonen zelf zitten, de laatste plek waar je luizen wilt hebben natuurlijk. Gelukkig dop je tuinbonen en eet je alleen wat erin zit, maar het idee is niet fijn. Beter om deze luis zo snel mogelijk te bestrijden met natuurlijke vijanden (zie een stukje terug).

Gevleugelde luis

De gevleugelde luis is meestal bruin of zwart van kleur. Dit soort kan zich sneller door de lucht verspreiden dan de meeste andere soorten, die overigens ook komen aanwaaien. De gevleugelde luis is geen specifiek soort. Veel luizensoorten produceren luizen die ook vleugeltjes kunnen krijgen.

Insectengaas heeft bij bladluizen overigens geen zin, ook niet voor de gevleugelde luis. De luizen zijn zo klein dat ze altijd ergens een kiertje vinden om bij je planten te komen.

Groene bladluis

Heel veel luizen zijn groen van kleur. Hierdoor zie je ze maar moeilijk. Ze zitten daarnaast ook nog eens onder het blad. Je planten besproeien met water heeft dan geen zin want ze zitten droog en afgedekt. Natuurlijke vijanden kunnen de luizen zo ook moeilijker vinden.

(Witte) wolluis

Dan is er nog een luizensoort dat wel eens voorkomt, namelijk de wolluis. Vaak vind je die op kamerplanten maar bij droog weer zitten ze ook wel eens in de moestuin. De oorzaak van wolluis is te koppelen aan een droge lucht en droge omgeving. Luizen hebben een hekel aan vocht maar de wolluis verschijnt als het ècht droog is.

Biologische bestrijdingsmiddelen

Er is een reden dat biologische bestrijdingsmiddelen niet in het lijstje staan. Wij geloven niet in traditionele bestrijdingsmiddelen in spuitflesjes en dergelijke. Ook niet als deze biologisch zijn. Daar zijn een aantal redenen en ook een aantal uitzonderingen voor.

• Het is óók schadelijk
  Als je naar een bestrijdingsmiddel moet grijpen, tuurlijk, dan liever een biologische variant. Toch zijn deze ook niet altijd wat ze lijken. Sommigen bestrijden bladluis maar zijn óók schadelijk voor andere insecten.
• Er zijn alternatieven
  Zelfs voor biologische bestrijdingsmiddelen zijn betere alternatieven. Denk bijvoorbeeld aan het uizetten van lieveheersbeestjes. Het werkt echt, alleen moet je er wel op tijd bij zijn.
• Het gaat om imago
  Veel producenten van biologische bestrijdingsmiddelen gebruiken een receptuur, zodat ze het biologisch mogen noemen. Dat maakt het niet minder slecht voor natuur en milieu. Ook dit is schadelijk.
• Geeft bodemvervuiling
  Óók biologische bestrijdingsmiddelen kunnen de bodem en het grondwater vervuilen. Zeker als deze op grote schaal en met regelmaat worden gebruikt op éénzelfde stukje grond.

Als je te laat bent met beestjes uitzetten, kan je een biologisch spuitmiddel gebruiken. Dit werkt vaak nog wel, maar alleen als het niet anders meer kan. Tegelijk zijn er ook bacteriën en andere micro-organismen die je oplost in water, om over je plant te spuiten.

Een voorbeeld hiervan zijn aaltjes, die je in water oplost en door je tuin sproeit ter bestrijding van slakken. 100% biologisch en natuurlijk.