Lavendel
voorzaaien kweken en oogsten

Lavendel soorten

Welke soorten lavendel zijn er? Lavendel is er in verschillende soorten. Echte lavendel is het meest bekende soort dat erg geliefd is in bijvoorbeeld voortuinen. Daarnaast is er ook spijklavendel welke duidelijk te onderscheiden is.

Echte lavendel wordt ook wel smalbladige lavendel genoemd. Er zijn nog veel meer soorten lavendel zoals witte lavendel. Dat is een plant die -zoals de naam zegt- witte bloemetjes maakt in plaats van paarse. De geur is het zelfde.

Spijklavendel kan je overigens ook gebruiken in de keuken. Dan is er ook nog lavandin, wat een kruising is tussen echte lavendel en spijklavendel. Lavandin wordt vooral gebruikt om olie uit te verkrijgen, omdat de plant speciaal is geselecteerd op de aanmaak van zo veel mogelijk natuurlijke olie.

Lavendel zaaien of planten

Wanneer kan je lavendel zaaien?
Lavendel zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot juni. Lavendel zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot april.
Wanneer kan je lavendel planten?
Lavendel planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van april tot juli.

Bekijk ook het lavendel zaaien stappenplan met video

Lavendel zaaien we vaak zelf. Dit meerjarige plantje kan je al vroeg zaaien in februari, of later direct buiten. Echte lavendel zaaien we zelf altijd in kweekpotjes op de vensterbank. Lavendel is een trage kiemer en groeit in het begin ook erg langzaam. Eenmaal buiten in de zon groeit lavendel duidelijk sneller. Lavendel zaaien geeft veel voldoening. Je kunt lavendel planten vanaf het vroege voorjaar tot de vroege zomer.

Zelf lavendel zaaien in potjes

Je kunt lavendel zaaien in potjes zoals wij dit altijd doen. Je kunt ook een zaaitray of turfpotjes gebruiken. Gebruik fijne zaaigrond en vul daar de potjes mee. Druk de zaaigrond goed aan. Leg in elk potje een drietal zaadjes en dek dit af met een extra laagje zaaigrond, van ongeveer een halve centimeter op gevoel.

Geef de potjes met zaaigrond eenmaal een flinke scheut water. Laat de zaaigrond daarna steeds met tussenposes opdrogen voor je opnieuw water geeft. Eenmaal opgekomen dan kan je wat plantjes verwijderen. Houd dan steeds één plantje over per potje. Deze kweek je verder op. Wanneer de plantjes groot genoeg zijn kan je de lavendel planten.

Lavendel planten in pot of in de grond

Lavendel planten we vanaf het vroege voorjaar in de grond, als de gezaaide lavendel groot genoeg is. Wanneer de worteltjes aan de onderkant uit de gaatjes in de kweekpotten komen, kan je lavendel planten. Strooi voor het planten kalk rondom en op de bestemde plek. Graaf een gat dat groot genoeg is voor het kluitje. Zet het kluitje daar rechtop in en druk het gat weer dicht. Druk het kluitje voorzichtig aan.

Na het planten geef je meestal nog een flinke scheut water. Daarna laat je dit weer goed opdrogen. Lavendel kan goed tegen droogte.

Lavendel planten in potten verloopt bijna precies hetzelfde. Meng wat kalk door het potgrondmengsel. Voeg eventueel ook veel fijn zand en compost toe. Zo maak je een droge maar toch humusrijke en voedzame grond. Je kunt eventueel perliet toevoegen aan het mengsel, voor een goede afwatering in de pot.

Per vierkante meter kan je ongeveer 2 tot 4 lavendel planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 3 lavendel planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.

Lavendel verzorging

Het kiezen van de juiste grond is bij lavendel extra belangrijk. Daar lees je meer over bij bodem en grondsoort. Lavendel staat graag op een plekje in de volle zon. Echte lavendel is een meerjarig struikje dat meestal winterhard is. Heel soms sterft lavendel bovengronds af. Gebeurt dat niet dan is lavendel zelfs wintergroen.

Lavendel snoeien is niet altijd nodig en wordt vooral bij oudere en grotere struiken gedaan. Let ook goed op het geven van water.

Lavendel is een meerjarige plant, niet wintergroen en blijft in leven zo lang de temperatuur hoger is dan -15℃.

Lavendel combinatieteelt en wisselteelt

Lavendel
Voor het kweken van lavendel hoef je geen wisselteelt te gebruiken.

Lavendel goede buren
Lavendel kweken kan goed samen met bloemkool, boerenkool, broccoli, citroen, knolraap, paksoi, palmkool, rode kool, romanesco, spruitjes, tomaat, witte kool, als je gebruik maakt van combinatieteelt.

Lavendel slechte buren
Lavendel heeft geen nadrukkelijk slechte buren.

Lavendel water geven

Lavendel staat graag op een droge en redelijk arme grond. Vergeet niet helemaal om water te geven, maar laat de grond steeds goed opdrogen. Lavendel staat niet graag op natte grond. Voel regelmatig aan de grond, ook onder het oppervlak, of deze al is opgedroogd. Geef pas water als de grond droog is.

Lavendel grondsoorten

Lavendel groeit goed op een arme, droge grondsoort. Wel is deze bij voorkeur humusrijk, maar de grond mag tegelijk ook zanderig zijn. Dit zorgt echter wel dat de bodem een stuk sneller opdroogt dan andere soorten grond. Dat is bij lavendel gelukkig niet zo erg.

Meng altijd wat zand door aarde en compost alvorens dit aan je lavendel te geven of de struik erin te planten. Vooral het toevoegen van compost heeft veel meerwaarde bij lavendel. Dit zorgt namelijk voor een veerkrachtige en humusrijke grond. Ook is het belangrijk om lavendel te kweken op een alkalische grond.

Overtollig water moet makkelijk weg kunnen stromen. In potten en bakken leg je daarom liever een dikke laag kiezels of hydrokorrels om de waterafvoer te verbeteren. Te veel vocht is een van de grootste boosdoeners. In de volle grond kan je lavendel kweken op heuveltjes. Hierdoor stroomt veel (regen)water bij de plant vandaan.

pH

Lavendel tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?

Lavendel bemesten

Moet je lavendel bemesten? Alleen wanneer lavendel een langere tijd in hetzelfde potje (of op dezelfde grond) staat is het nodig om te bemesten. Lavendel verdraagt arme grond uitstekend, maar grond waar überhaupt geen voeding meer in zit is slecht. Geef in dit geval een zeer lichte meststof, bijvoorbeeld voor (geurende) kruiden.

Het is raadzaam om regelmatig kalk te strooien zodat de bodem van je lavendelplant licht alkalisch blijft. Kalk verbetert ook de bodemstructuur en de opname van voeding uit de bodem.

Nogmaals, als je lavendel wilt bemesten, geef dan zeker géén sterke mestvoeding. Dit doet vaak meer kwaad dan goed. Een lichte bemesting is alles wat nodig is voor lavendel. In het eerste jaar na de aanplant in verse grond hoef je zeker niet te bemesten. Het "vergeten" van de bemesting kan zelden kwaad.

Lavendel bloei en bestuiven

Wanneer bloeit lavendel? Lavendel bloeit doorgaans van mei tot juli.

Over dit filmpje: Lavendel bloeit in de zomer. Als lavendel is uitgebloeid worden de bloemen grijsbruin en droog. Je kunt ze dan verpulveren. Er komt een heerlijke lavendelgeur vrij en de zwartbruine zaden vallen eruit. Die kan je opnieuw zaaien.

Voor de gewone teelt hoef je lavendel niet te bestuiven. Mocht je levensvatbare zaden willen oogsten dan is bestuiven wel nodig. Lavendel is zelfbestuivend en wordt vooral door insecten bestoven. Lavendel kan zo wel éénslachtige als tweeslachtige bloemen maken, dat ligt aan het soort.

De meeste soorten lavendel zullen in de praktijk tweeslachtige bloemen maken en lavendel is in elk geval altijd éénhuizig. Lavendel kan de hele zomer bloeien en is in de late zomer meestal uitgebloeid. Dat is het moment waarop de zaden beginnen te vormen in de uitgebloeide bloemetjes.

Lavendel is makkelijk te vermeerderen via zaadteelt. Je kunt de zaden uit de opgedroogde bloemen schudden als deze zijn uitgebloeid. De bloemen bloeien niet allemaal tegelijk uit maar één voor één. Je kunt dan steeds een paar opgedroogde bloemetjes plukken en uitschudden of stukwrijven. De zwartbruine zaadjes haal je er dan tussenuit.

Wanneer lavendel oogsten

Wanneer kan je lavendel oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot oktober.

Bij lavendel oogsten we de blaadjes maar ook de bloemetjes. Je kunt lavendel oogsten zo lang het bloeit en je kunt het blad van lavendel nog langer oogsten. Zelfs in de winter maar dan wel beperkt. Je kunt lavendel als kruiden gebruiken in de keuken, onder andere in Franse gerechten. Na het oogsten kan je lavendel ook drogen.

Lavendel gebruiken

Lavendel is iets minder bekend in de keuken maar doet het toch wel goed door de salades. In Frankrijk is de kans aanzienlijk groter dat je lavendel in een gerecht tegenkomt. De smaak kan snel overheersend worden, je gebruikt er dus maar heel weinig van. Je kunt ook lavendelazijn maken van lavendel.

Lavendel houdbaarheid

Hoelang is lavendel te bewaren? Om lavendel te bewaren kan je dit het beste eerst drogen. Goed gedroogde lavendel blijft nog jaren goed in een afgesloten potje of bakje, maar lang vers blijft lavendel niet. De takjes en blaadjes die je plukt drogen snel op in de vensterbank, vaak al binnen enkele dagen.

Lavendel snoeien

Wanneer kan je lavendel snoeien? Doorgaans doe je dit van april tot mei en van september tot oktober.

Het is goed om lavendel terug te snoeien. Doe dit bij voorkeur aan het einde van het jaar en na de bloei. Snoei het struikje flink terug om deze in vorm te houden. Soms bloeit de plant pas laat in het jaar en bloeit deze nog steeds tijdens het snoei-moment. Het beste kan je dan niet meer snoeien.

Het snoeien van lavendel voorkomt dat je in het voorjaar nieuwe plantendelen krijgt, bovenop de oude delen. Als je niet snoeit krijg je ook een plant met mooi, groen blad en paarse bloemetjes. Alleen groeien die bovenop de dode delen van vorig jaar. Door de plant terug te snoeien tot een stukje boven de grond, loopt deze later opnieuw mooi uit vanaf de grond.

Lavendel kan je in de winter niet meer snoeien, in verband met open wonden die dan nog maar slecht herstellen omdat de plant in rust is. Lukt het niet om in het najaar of na de bloei te snoeien? Wacht dan tot na de winter.

Als alternatief voor de snoei in het najaar, kan je lavendel ook in het daaropvolgende voorjaar terugsnoeien. Wacht dan bij voorkeur tot ongeveer in april, wanneer de kans op vorst flink begint af te nemen (al kan het wel nog steeds vriezen, dus let op). Snoei uiterlijk begin mei als het in april nog heeft gevroren.

Lavendel ziektes en plagen

Welke ziektes en plagen zijn er bij lavendel? Lavendel is niet erg geliefd bij ongedierte, al kunnen er soms wolluizen voorkomen. Snel gebeurd dit echter niet. Het sterk geurende en aromatische kruid is niet erg geliefd bij de meeste plaagdieren.