Zaden herkennen: van welk plantje zijn deze zaden?

Heb je zaadjes liggen maar weet je niet waarvan ze zijn? Dan kom je er waarschijnlijk alleen achter wat het is door ze te zaaien. Toch kan je meestal goed aan de zaden zien, wat voor soort plantje het is. Aan de zaden zie je dus niet exact welk plantje het is, maar je kunt aardig in de buurt komen!

Van welk plantje zijn deze zaden?

Zaden determineren is eigenlijk niet mogelijk. Veel zaden lijken zó erg op elkaar dat je niet kunt weten welke plant het precies is. Wat je wèl kunt doen is het soort of de familie van de plant herkennen. Dit is aan de meeste zaden goed te zien. Toch blijft het ook dan soms nog lastig, maar we helpen je een handje op weg.

Hieronder zetten we steeds een reeks foto's op een rij. Het is ontzettend interessant om eens goed te kijken. Je ziet veel gelijkenissen tussen de zaden. Aan die gelijkenissen herken je eigenlijk direct wat voor soort plantje het is. Hieronder volgt steeds een reeks foto's met daaronder een omschrijving.

Look-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: bieslook, daslook, prei en uien zaden. Je raadt het al, dit zijn allemaal uiensoorten. Herkenbaar aan de kleine en vaak pikzwarte, grove korreltjes. Als je deze ziet dan weet je dus dat het in elk geval een Allium is. Welke uiensoort het precies is, dat is heel lastig te zeggen!

Kruisbloemen-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: bloemkool, broccoli, paksoi, rucola, radijs en rammenas zaden. Dit zijn dus allemaal koolsoorten. Wederom is niet te zeggen welke koolsoort het is, daar moet je echt eerst voor zaaien. Dat het koolsoorten zijn is wel makkelijk te zien. Dat zie je aan de donkerbruine, ronde bolletjes. Zaden van koolsoorten in de moestuin zien er allemaal zo uit.

Inderdaad, de zaden van rucola zijn veel lichter bruin van kleur maar ook dat is herkenbaar als koolsoort. Net als de zaden van radijs en rammenas die dezelfde ronde vorm hebben, maar iets meer licht-rood-bruin van kleur zijn. De zaden van radijs en rammenas zijn doorgaans een stukje groter dan andere koolsoorten. De zaden van rucola juist kleiner.

Schermbloemen-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: knolvenkel, komijn, (doorlevende) venkel, anijs, bleekselderij en lavas zaden. Dit zijn allemaal schermbloemigen. Welke precies is lastig te zeggen. Er zijn wat kleine, onderlinge verschillen maar ze hebben heel veel met elkaar gemeen.

Zaden van schermbloemigen hebben allemaal de herkenbare ribbeltjes, zijn bruin van kleur, langwerpig en hebben soms zo'n steeltje aan het uiteinde zitten. Je herkent de planten aan grote bloemschermen. Wanneer ze zijn uitgebloeid zie je de zaden ook al direct zitten aan de plant. Dan hebben ze de ribbeltjes ook al.

Overigens horen ook peterselie en selderijsoorten zoals knolselderie en bladselderij in dit rijtje thuis.

Nachtschade-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: peper, paprika, aubergine, tomaat en ananaskers zaden. Allemaal nachtschade dus. Hoewel peper en paprika duidelijk te onderscheiden zijn van de andere nachtschade soorten, hebben ze één ding duidelijk gemeen met elkaar. De zaden zijn allemaal platte, gele of oranje schijfjes met een klein puntje eraan.

Tomaten zaden (op 1 na laatste in het rijtje) zijn te herkennen aan het "harige" uiterlijk. Aubergine zaden zijn te herkennen aan de feloranje kleur. In de basis blijf je bij al deze zaden goed zien dat ze uit dezelfde familie komen. Zo ook bij de ananaskers zaden op de laatste foto. Deze eetbare lampionnetjesplant is ook een lid van de nachtschadefamilie.

Composieten-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: andijvie, groenlof, witlof en roodlof zaden. Leden van de composietenfamilie (Cichorium of cichorei-soorten) zijn aan de zaden te herkennen. Ze maken kleine, langwerpige zaadjes met een voor- en achterkant. Aan de voorkant een (rond) puntje en aan de achterkant een vlak uiteinde. De zaden lijken op een soort hele kleine kogeltjes of raketjes.

Komkommer-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: komkommer, meloen, kiwano, pompoen en courgette zaden. De komkommerfamilie is zeer eenvoudig te herkennen aan de platte, puntvormige zaden. Komkommer en meloen uit elkaar houden is misschien wat lastig, maar de zaden van kiwano hebben toch een iets andere vorm. Ze zijn ook vaak lichter van kleur en nèt iets kleiner.

De zaden van pompoenen en courgettes zijn veel groter dan de andere komkommersoorten. Toch zijn deze duidelijk herkenbaar als lid van de komkommerfamilie, dankzij de vorm en kleur van de zaden. De watermeloen is ook een lid van de komkommerfamilie. Ook die zaden zijn herkenbaar, al zijn deze veel donkerder en soms ook iets boller, waardoor ze lastiger te vergelijken zijn.

Ook de muismeloen en de sopropo zijn familie van de komkommer. Ook de zaden van deze twee zijn duidelijk iets anders. Omdat de muismeloen als vrucht veel kleiner is, maakt deze ook veel kleinere zaadjes. De zaden van een sopropo zijn veel ruwer en geribbeld, net als de vruchten zelf. Ze zijn dus beiden lid van de familie maar niet zo duidelijk herkenbaar alszijnde.

Grassen-familie

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: gerst, haver, tarwe en rogge zaden. Dit zijn allemaal grassen waarvan de korrels als graan worden gebruikt in de keuken, bijvoorbeeld om meel of bloem te maken. Ze lijken erg herkenbaar maar schijn bedriegt. Kijk maar eens goed naar de onderlinge verschillen. Zo heeft iedere graansoort een eigen vorm.

Ondanks de verschillen zijn ze wel duidelijk te herkennen als graansoorten, zaden van grasachtige planten. Veel van deze soorten hebben een soort vliesje om de korrel heen zitten. Dit schilletje wordt weliswaar verwijderd bij veel verwerkingsprocessen van graan.

Natuurlijk -zoals met elk soort- zijn er ook weer afwijkende planten zoals gierst en tef, die dan opeens ronde korreltjes gaan maken in plaats van langwerpige, en een stuk kleiner ook. De korrels van tef zijn zelfs nog veel kleiner. Tef is hierdoor niet te pellen en wordt alleen volkoren gebruikt. Dat maakt tef wel weer een gezonde keuze.

Appels en peren

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: appel en peer zaden. Ik wilde eigenlijk zeggen dat dit de rozenfamilie is (rosaceae), maar ook de aardbei hoort daarbij en die zaden zijn niet te vergelijken. Daarom dus alleen appel en peer. De zaden zijn lastig te onderscheiden en zijn vaak nagenoeg identiek.

Als je deze zaden ziet kan het een appel of peer zijn. Ze kunnen wat lichter of donkerder zijn, meer donkerbruin of meer roodbruin, maar eigenlijk mag je geen appels met peren vergelijken.

Peulen en erwten

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: peul, kapucijner en doperwt zaden. De zaden van de kapucijners mogen dan misschien wat verdroogd zijn en een andere kleur hebben, het is overduidelijk dat ze uit dezelfde familie komen. Alle erwten- en peulensoorten uit de vlinderbloemenfamilie maken (indien vers en niet verdroogd) mooie ronde korrels.

Bonen soorten

In de volgorde van de foto's hieronder zijn dit: slaboon, pronkboon en bruine boon zaden. Erwtensoorten en bonensoorten komen uit dezelfde familie, de vlinderbloemenfamilie. Toch is er een duidelijk onderscheid tussen de twee. Erwtjes en peulen zijn mooi rond en bonen zijn langwerpig. Bij bonen kan je (in de holte) bijna altijd nog een klein wit puntje zien. Hiermee heeft de boon aan de binnenkant van de peul vastgezeten.

Bonen hebben een beetje de vorm van een nier. Er is slechts één bonensoort dat meester is geworden in het aannemen van deze nier-vorm, dat is de boon die naar de nier vernoemd is: de Kidneyboon.